Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε στους δανειστές να πάρει πίσω τη διάταξη η οποία εξαιρούσε ανέργους, φοιτητές και νοικοκυρές που δήλωναν λίγα λεπτά του ευρώ από τόκους καταθέσεων και «ψίχουλα» από τα ενοίκια
Μία δέσμευση του Μνημονίου 3 προβλέπει την απόσυρση των απαλλαγών από τα τεκμήρια, η οποία θεσπίστηκε με τον ν. 4330/2015, για φορολογούμενους με μοναδικά εισοδήματα μερικά λεπτά του ευρώ από τόκους καταθέσεων, για όσους έχουν πολύ χαμηλά εισοδήματα από ενοίκια, για ανέργους, φοιτητές και νοικοκυρές με περιστασιακή απασχόληση.
Οπως αποκαλύπτεται από το κείμενο του νέου Μνημονίου, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να επανεξετάσει τη λειτουργία των διατάξεων για τα τεκμήρια και, στο πλαίσιο αυτό, να διορθώσει τις «υπαναχωρήσεις» που έγιναν με τον ν. 4330/2015 όσον αφορά τον τρόπο φορολόγησης ορισμένων αδύναμων οικονομικά φυσικών προσώπων που πιάνονται στα «δίχτυα» των τεκμηρίων. Ουσιαστικά, η τωρινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεσμεύτηκε στους δανειστές ότι θα καταργήσει τις απαλλαγές από την υπερφορολόγηση βάσει τεκμηρίων, τις οποίες θέσπισε η προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με το ν. 4330/2015, για να ελαφρύνει φορολογικά συγκεκριμένες κατηγορίες οικονομικά αδύναμων πολιτών.
Οι φορολογούμενοι αυτοί θα φορολογούνται για το 2016 και για τα επόμενα έτη επί εξωπραγματικών τεκμαρτών εισοδημάτων με συντελεστή 22% και με προκαταβολή φόρου 100%, δηλαδή με τελικό συντελεστή φόρου 44%!
Ειδικότερα, αυστηρότερο καθεστώς τεκμηρίων διαβίωσης, με το οποίο θα φορολογούνται εξοντωτικά πάνω από 1.000.000 φυσικά πρόσωπα με πολύ χαμηλά εισοδήματα, αναμένεται να ισχύσει από το φορολογικό έτος 2016, δηλαδή από τις φορολογικές δηλώσεις του 2017, σύμφωνα με όσα προβλέπει το Μνημόνιο 3, το οποίο συμφώνησε τον Αύγουστο του 2015 η κυβέρνηση με τους δανειστές.
Ετσι, όσοι φορολογούμενοι αποκτήσουν φέτος και εμφανίσουν στις φορολογικές δηλώσεις του επόμενου έτους πενιχρά εισοδήματα μερικών λεπτών του ευρώ από τόκους καταθέσεων ή πολύ χαμηλά εισοδήματα από ενοίκια ή από περιστασιακή απασχόληση θα πιάνονται στις παγίδες των τεκμηρίων διαβίωσης (για τις κατοικίες και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα που έχουν χρησιμοποιήσει) και θα υπερφορολογούνται επί εξωπραγματικών τεκμαρτών εισοδημάτων με συντελεστή 22% από το πρώτο ευρώ και με προκαταβολή φόρου αυξημένη στο 100% του κύριου φόρου, σαν να έχουν κερδοφόρες επιχειρήσεις! Ουσιαστικά. για το έτος 2016 όλοι αυτοί οι πολίτες θα φορολογηθούν με τελικό φορολογικό συντελεστή 44% επί ανύπαρκτων εισοδημάτων.
Πιο αναλυτικά, η δέσμευση της κυβέρνησης να... διορθώσει τις «υπαναχωρήσεις» που έγιναν στον τρόπο εφαρμογής των τεκμηρίων σημαίνει ότι για τα εισοδήματα του 2016 και των επόμενων ετών που θα δηλωθούν από το 2017 και μετά:
1) Θα καταργηθεί η διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του ν. 4330/2015. Η διάταξη αυτή προβλέπει ότι η προστιθέμενη διαφορά εισοδήματος που προκύπτει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων φορολογείται με την ευνοϊκή κλίμακα των μισθωτών και των συνταξιούχων (η οποία προβλέπει σύντομα αφορολόγητο όριο 9.090 ευρώ, αντί 9.545 ευρώ), εφόσον ο φορολογούμενος έχει πραγματικό εισόδημα μόνο από τόκους καταθέσεων ή και από ακίνητα και εφόσον το τεκμαρτό εισόδημα (το εισόδημα που προκύπτει με βάση τα τεκμήρια) δεν υπερβαίνει τα 9.500 ευρώ. Με τη διάταξη αυτή ορίστηκε ουσιαστικά ότι σε κάθε περίπτωση φορολογουμένου με πολύ χαμηλό δηλωθέν εισόδημα προερχόμενο μόνο από τόκους καταθέσεων ή και από ακίνητα η πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος, η οποία προκύπτει συνήθως λόγω του ότι τα τεκμήρια διαβίωσης προσδιορίζουν τεκμαρτό εισόδημα μεγαλύτερο του δηλωθέντος, δεν θεωρείται «εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα» και δεν φορολογείται από το πρώτο ευρώ, αλλά θεωρείται «εισόδημα από μισθωτή εργασία» και φορολογείται με την κλίμακα φορολογίας των μισθωτών.
Η κατάργηση της διάταξης αυτής, για την οποία δεσμεύτηκε η κυβέρνηση στους δανειστές, σημαίνει ότι από το 2017 και μετά (για τα εισοδήματα του έτους 2016 και των επόμενων ετών) όσοι φορολογούμενοι δηλώσουν πολύ χαμηλά εισοδήματα προερχόμενα μόνο από τόκους καταθέσεων ή και από ενοίκια θα φορολογηθούν με τον συντελεστή 22% της νέας κλίμακας φόρου των ελεύθερων επαγγελματιών επί τεκμαρτών εισοδημάτων πολύ υψηλότερων των δηλωθέντων. Τα τεκμαρτά αυτά εισοδήματα θα προσδιοριστούν με βάση το καθεστώς των τεκμηρίων διαβίωσης.
2) Δεν θα εφαρμοστεί η διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του ν. 4330/2015. Η διάταξη αυτή προβλέπει ότι:
α) Οταν το ετήσιο δηλωθέν εισόδημα των φορολογουμένων δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ και το τεκμαρτό εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ και εφόσον δεν ασκείται επιχειρηματική δραστηριότητα για την οποία απαιτείται η υποβολή δήλωση έναρξης εργασιών ή εφόσον δεν ασκείται ατομική αγροτική δραστηριότητα, τότε το δηλωθέν εισόδημα και η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών - συνταξιούχων (στην οποία θα ισχύει σύντομα αφορολόγητο όριο 9.090 ευρώ αντί 9.545 ευρώ). Στην ουσία οι εν λόγω φορολογούμενοι δεν πληρώνουν φόρο εισοδήματος.
β) Εάν το δηλωθέν εισόδημα της προηγούμενης παραγράφου υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ, το υπερβάλλον ποσό φορολογείται με την κλίμακα της επιχειρηματικής δραστηριότητας, δηλαδή με 26%.
Η διάταξη αυτή νομοθετήθηκε με σκοπό να χορηγηθούν φορολογικές ελαφρύνσεις σε περιστασιακά και ευκαιριακά απασχολούμενους (σε ανέργους, νοικοκυρές, φοιτητές, συμμετέχοντες σε προγράμματα εργασιακής εμπειρίας κ.λπ.). Οι πολίτες αυτοί συνήθως δεν αποκτούν εισοδήματα πάνω από 6.000 ευρώ τον χρόνο από τις περιστασιακές απασχολήσεις τους, αλλά, επειδή τα τεκμήρια τους προσδιόριζαν πολύ μεγαλύτερα εισοδήματα, κινδύνευαν -αν δεν εφαρμοζόταν η διάταξη αυτή- να πληρώσουν υπέρογκους φόρους, υπολογισμένους με συντελεστή 26% τόσο επί του δηλωθέντος εισοδήματος όσο και επί των πολύ μεγάλων ποσών της διαφοράς μεταξύ του χαμηλού δηλωθέντος εισοδήματός τους και του υψηλού τεκμαρτού εισοδήματος.
Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε στους δανειστές να εφαρμόσει τη διάταξη αυτή φέτος για τελευταία φορά, οπότε από το 2017 όλοι οι περιστασιακά απασχολούμενοι θα πληρώνουν φόρο 22%, ο οποίος θα υπολογίζεται ουσιαστικά από το πρώτο ευρώ του εξωπραγματικού εισοδήματος που θα τους προσδιορίζει η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ), με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.