ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣ
Θα έχετε ακούσει ότι το τραπεζικό σύστημα είναι το πιο σημαντικό κομμάτι της οικονομίας, κάτι σαν την καρδιά για το σώμα. Κι ότι χωρίς ένα υγιές και ισχυρό τραπεζικό σύστημα δεν μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη.
Να το πούμε ξεκάθαρα για την ελληνική πραγματικότητα: η συνεχιζόμενη ύφεση, σε συνδυασμό με την αύξηση των κόκκινων δανείων, δημιουργεί ένα σημαντικό πρόβλημα στο σύστημα. Η μείωση των καταθέσεων απομακρύνει κάθε καλό σενάριο. Και έρχεται η ιταλική κρίση, που είναι σαν να πέφτει στην πόλη πυρηνική βόμβα.
Οι ιταλικές τράπεζες χρειάζονται χρήματα. Ο ελληνικός τρόπος για την κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών στις τράπεζες δεν πρόκειται να επαναληφθεί σε άλλη χώρα της Ευρώπης. Οπότε, πάμε αυτόματα σε αύξηση κεφαλαίου από ιδιώτες και στη δεύτερη επιλογή, που είναι το κούρεμα των ομολόγων και των καταθέσεων.
Η Ελλάδα δεν τρόμαξε την Ευρώπη τόσο όσο εμείς νομίζαμε. Ημασταν ένα πολύ μικρό μέγεθος για να αρχίσουν οι αγορές να χορεύουν πεντοζάλη, όπως ονειρεύονταν οι σύντροφοι και οι συντρόφισσες του ΣΥΡΙΖΑ. Η Ιταλία, όμως, είναι άλλο πράγμα. Μιλάμε για μια μεγάλη οικονομία, μία από τις μεγαλύτερες του κόσμου. Οντως, λοιπόν, η Ιταλία μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω σε όλη την Ευρώπη.
Αρχικά να σημειώσουμε ότι το πρόβλημα δεν είναι μικρό. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τον φόβο της μετάδοσης της ασθένειας και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, είναι από μόνο του ικανό για να αποτρέψει τους επενδυτές από τη συμμετοχή τους σε αυξήσεις κεφαλαίων του τραπεζικού χώρου. Αν οι Γερμανοί επιμείνουν στη γνωστή άκαμπτη στάση τους, τότε η κρίση αυτή μπορεί να είναι η ταφόπλακα ενός ονείρου που ξεκίνησε πριν πολλά χρόνια (το 1957) με τις συνθήκες της Ρώμης.
Οι λύσεις σε αυτές τις περιπτώσεις είναι απλές. Η πρώτη είναι να κλείσει κανείς τα μάτια του και να προσποιηθεί ότι δεν υπάρχει πρόβλημα. Να δώσει ένα μεγάλο περιθώριο χρόνου μέχρι να λυθεί το πρόβλημα. Με άλλα λόγια, να κερδίσει χρόνο. Δεν πρόκειται ακριβώς για λύση, αλλά πολλές φορές η μη λύση είναι καλύτερη από οποιοδήποτε ξεκαθάρισμα του τοπίου. Μια άλλη λύση είναι να ακολουθηθεί το μοντέλο της απόλυτης τήρησης των κανόνων. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα αρχίσουν τα όργανα. Για να διαπιστωθεί το μέγεθος του προβλήματος θα χρειαστεί να μπούμε και πάλι σε μία διαδικασία stress tests, η οποία επρόκειτο κανονικά να γίνει το 2017. Είναι ο μόνος τρόπος για να καθησυχαστούν οι φόβοι της αγοράς. Να πουν ότι το πρόβλημα είναι αυτό και όχι εκείνο που φανταζόμαστε. Και επειδή τα καμπανάκια χτυπάνε και για άλλες χώρες, το πιο πιθανό είναι αυτή η διαδικασία να είναι πανευρωπαϊκή. Κάπου εδώ, λοιπόν, ξεκινούν τα προβλήματα για την Ελλάδα...
Για τις ελληνικές τράπεζες τα μεγάλα προβλήματα είναι τα κόκκινα δάνεια και η έλλειψη καταθέσεων. Οταν είχε ολοκληρωθεί η προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση, οι προβλέψεις μιλούσαν για αντιστροφή του κλίματος στην οικονομία, για περιορισμό των κόκκινων δανείων και για σταδιακή επιστροφή των καταθέσεων. Δεν έχει συμβεί, όμως, τίποτα απ’ όλα αυτά. Το αντίθετο, όλα πάνε από το κακό στο χειρότερο! Η ύφεση εξακολουθεί να κάνει αισθητή την παρουσία της, τα λουκέτα προκαλούν σεισμό στην αγορά και οι καταθέτες εξακολουθούν να εμπιστεύονται τις οικονομίες τους στο μαξιλάρι τους.
Σε κάθε περίπτωση, τα stress tests δεν ξέρουμε τι θα βγάλουν. Και είναι πιθανό να είναι καταστροφικά για τις ελληνικές τράπεζες (κάτω από τις ιδιαίτερες συνθήκες που βιώνουμε όλοι μας) και να είναι απόλυτα φυσιολογικά και... ανέξοδα σε πέντε ή οκτώ μήνες. Το πρόβλημα είναι ότι η ιταλική κρίση σκάει σε κακό σημείο για εμάς και η εξαγωγή της δικής τους τραπεζικής κρίσης προκαλεί πρόσθετα προβλήματα σε ένα τραπεζικό σύστημα, όπως το ελληνικό, που είναι ήδη επιβαρυμένο από όσα έχουν συμβεί μέχρι σήμερα.
Επιμένουμε στο θέμα των τραπεζών - και όχι τυχαία. Το τελευταίο πράγμα που θα θέλαμε να μας συμβεί είναι μια αναστάτωση σε μια περίοδο όπου έχουμε ανάγκη από απόλυτη ησυχία μέχρι ο ασθενής να αναρρώσει. Απ’ ό,τι φαίνεται, δεν θα μας γίνει το χατίρι...