Στη Σαρδηνία κατάφεραν να καταργήσουν το ευρώ στις συναλλαγές, προωθώντας ένα περιφερειακό πιστωτικό μοντέλο, το Sardex το οποίο θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι προσομοιάζει στο σύστημα κλήρινγκ (Clearing) μια μέθοδο συναλλαγής που καθιερώθηκε σε διεθνή κλίμακα από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το clearing συνίστατο στον συμψηφισμό των απαιτήσεων και υποχρεώσεων, που προκύπτουν στη διάρκεια της συναλλαγής. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις του, αποφεύγεται η αγορά ή η πώληση μέσω χρήματος, αλλά το χρέος κάποιας χώρας καλύπτεται από μια άλφα διευκόλυνση που θα κάνει στην πιστώτρια χώρα ή γίνεται με ανταλλαγή προϊόντων.
Στη Σαρδηνία πάντως το νέο σύστημα Sardex είναι σχεδιασμένο όχι για συναλλαγές μεταξύ κρατών αλλά για συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και κυρίως μικρομεσαίων. Όπως αναφέρει ο εμπνευστής του Τζουζέπε Λιτέρα, τα μέλη αλληλοβοηθούνται να αντιμετωπίσουν την κρίση. Τώρα το σύστημα αυτό θα ενταχθεί στην οικονομία της Ιταλίας.
Ο Τζουζέπε Λιτέρα μαζί με άλλους δημιούργησαν ένα σύστημα για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες μπορούν να συναλλάσσονται μεταξύ τους με δάνεια απαλλαγμένα από τόκους και μετρητά.
Τα μέλη του Sardex αποκτούν πρόσβαση σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα. Εκεί μπορούν να βρουν προϊόντα και υπηρεσίες άλλων μελών. Τα μέλη πληρώνουν βάση πιστώσεων Sardex.
Για παράδειγμα, ένα οδοντογιατρός φροντίζει τα δόντια ενός ξυλουργού. Για το λόγο αυτό του πιστώνεται ένα ποσό Sardex. Με αυτό το ποσό μπορεί να πάει να αγοράσει τρόφιμα. Και ο έμπορος τροφίμων πληρώνει με Sardex στον ξυλουργό όταν θα χρειαστεί νέα ράφια για το μαγαζί του. Με αυτόν τον τρόπο έγιναν πάρα πολλές συναλλαγές μέχρι σήμερα χωρίς κανείς να χρησιμοποιήσει ούτε ένα ευρώ.
Το κάθε μέλος διαθέτει ένα ανώτατο και ένα κατώτατο όριο του διαθέσιμου δανείου που μπορεί να πάρει. Οι συναλλαγές του κάθε μέλους είναι ορατές και για τα υπόλοιπα μέλη και έτσι διασφαλίζεται η διαφάνεια.
Το σύστημα Sardex διαθέτει ειδικούς της οικονομίας και εν τω μεταξύ έχει γίνει σύμβουλος της κυβέρνησης της Σαρδηνίας.
Η ιδέα ξεκίνησε το 2000 από τον Τζουζέπε Λιτέρα και μερικούς φίλους του. Χρήματα δεν διέθεταν παρά μόνο ιδέες και ψυχραιμία. Τα πρώτα μέλη του ιδιότυπου αυτού συστήματος ξεκίνησαν να συμμετέχουν το 2010. Σήμερα περισσότερες από 3.200 μικρομεσαίες εταιρείες χρησιμοποιούν το Sardex και η ζήτηση ολοένα και αυξάνεται.
Όπως λέει ο Τζουζέπε Λιτέρα, το 2015 έγιναν συναλλαγές ύψους 51 εκατομμυρίων ευρώ. Οι μικρές εταιρείες πληρώνουν ετήσια συνδρομή μερικές εκατοντάδες ευρώ και οι μεγαλύτερες πληρώνουν μέχρι και μερικές χιλιάδες ευρώ. Άλλα έξοδα συναλλαγών δεν υπάρχουν.
Το Sardex αρχίζει να γίνεται γνωστό και να εξαπλώνεται και σε άλλες περιοχές της Ιταλίας. Συνολικά δέκα μέχρι στιγμής έχουν υιοθετήσει το μοντέλο. «Χρειαζόμαστε 600 μέλη σε κάθε περιοχή για να θεωρηθεί ότι έχουμε επιτυχία» λέει ο Τζουζέπε Λιτέρα .
Τα μέλη του Sardex δεν συνεργάζονται μόνο μεταξύ τους αλλά και με άλλες επιχειρήσεις, διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να αποκτήσουν κεφάλαια σε ευρώ. ΦΠΑ και φορολογία λειτουργούν κανονικά και αποδίδονται στο κράτος.
Ο Τουζέπε Λιτέρα συμβουλεύει τα μέλη πάντως να περιορίζουν τις δραστηριότητες τους μέσω Sandex στο 20% ώστε να μπορούν να συναλλάσσονται με άλλες επιχειρήσεις, να παίρνουν ευρώ και να διατηρούν την ρευστότητά τους.
Σήμερα πλέον όχι μόνο ιταλικές περιοχές αλλά και χώρες, όπως η Κροατία, η Βραζιλία, η Βρετανία, έχουν επιδείξει ενδιαφέρον για την καινοτομία από την Σαρδηνία.