Στον απόηχο του δημοψηφίσματος του Ηνωμένου Βασιλείου, οι αγορές άρχισαν να ανησυχούν για το τι θα σήμαινε το Brexit για έναν από τους αδύναμους κρίκους της ευρωζώνης, τις ιταλικές τράπεζες. Αλλά αυτή την εβδομάδα, η προσοχή έχει αρχίσει να στρέφεται στην Πορτογαλία και όχι μόνο λόγω της νίκης της επί της Γαλλίας στον τελικό του Euro 2016...
Αντίθετα, οι αγορές έχουν αρχίσει και γίνονται ιδιαίτερα νευρικές για τα τραπεζικά προβλήματα της Ιβηρικής χώρας, καθώς οι μακροοικονομικές συνθήκες έχουν αρχίσει να επιδεινώνονται, με τους αναλυτές να μιλούν ακόμα και για ανάγκη νέου προγράμματος διάσωσης.
"Το δημοψήφισμα του Ηνωμένου Βασιλείου χτύπησε ένα από τα ήδη ευάλωτα τραπεζικά συστήματα της ευρωζώνης. Οι ιταλικές τράπεζες βρίσκονται στο επίκεντρο, αλλά η θερμοκρασία αυξάνεται και στην Πορτογαλία", σημειώνει ο Marc Chandler, επικεφαλής στρατηγικής της αγοράς συναλλάγματος στην Brown Brothers Harriman, σε note προς τους πελάτες της εταιρείας.
"Η χώρα είναι αντιμέτωπη με μια συστημική τραπεζική κρίση, την έλλειψη ενός πειστικού μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού σχεδίου και την υπερβολική μόχλευση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα", σημειώνει ο επικεφαλής επενδυτικής στρατηγικής της Barclays, Antonio Garcia Pascual.
"Αυτό φέρνει το ερώτημα αν η Πορτογαλία μπορεί να αντιμετωπίσει όλα αυτά τα ζητήματα, χωρίς τη βοήθεια ενός άλλου προγράμματος."
Όσον αφορά το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Πορτογαλίας, οι τράπεζές της είναι και αυτές φορτωμένες με επισφαλή δάνεια και έχουν σημαντικές ελλείψεις κεφαλαίων.
"Το πορτογαλικό τραπεζικό σύστημα συνεχίζει να λειτουργεί σε ένα δύσκολο περιβάλλον," όπως είχε προειδοποιήσει το ΔΝΤ σε πρόσφατη έκθεσή του. "Οι τράπεζες έχουν ρευστότητα, αλλά η αδύναμη ποιότητα ενεργητικού, τα χαμηλά περιθώρια επιτοκίων καθώς και υποτονική αύξηση των χορηγήσεων, παραμένουν τροχοπέδη για την κερδοφορία τους. Η διαδικασία της εξυγίανσης των ισολογισμών έχει προχωρήσει πολύ αργά, με ένα μεγάλο μερίδιο τραπεζικών assets να είναι ακόμα συνδεδεμένα με επιχειρήσεις χαμηλής παραγωγικότητας , περιορίζοντας έτσι την οικονομική δραστηριότητα", όπως είχε επισημάνει.
Η μεγαλύτερη τράπεζα της Πορτογαλίας από άποψη καταθέσεων, η Caixa Geral de Depositos, χρειάζεται μια ένεση μετρητών ύψους 5 δισ. ευρώ, ενώ η μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζά της, η BCP, αντιμετωπίζει παρόμοια ζητήματα και δυνητικά μπορεί να χρειαστεί κεφάλαια ύψους 2,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Barclays, οι οποίες δεν περιλαμβάνουν το θετικό αποτέλεσμα που θα μπορούσε να έχει η αποπληρωμή των CoCos .
Επιπλέον, η Πορτογαλία έχει επίσης άλλα προβλήματα που… σιγοβράζουν στο παρασκήνιο:
Το δημόσιο χρέος είναι περίπου στο 130% του ΑΕΠ, και ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι θα μπορούσε να παραμείνει πάνω από το 130% μέχρι το 2020. Επιπλέον, το χρέος του ιδιωτικού τομέα είναι πολύ υψηλότερο από ό, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σύμφωνα με την Barclays, η Πορτογαλία χρειάζεται ένα πιο "ρεαλιστικό" μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό σχέδιο που να είναι "σύμφωνο με τη φερεγγυότητα". Το ΔΝΤ προβλέπει ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Πορτογαλίας θα είναι γύρω στο 3% το 2016 - σε σύγκριση με το στόχο του 2,2% - εάν η χώρα δεν λάβει περισσότερα μέτρα περικοπής δαπανών.
H Barclays προβλέπει επίσης ότι η Πορτογαλία θα χρειαστεί 8,9 δισ. ευρώ χρηματοδότησης για το υπόλοιπο του 2016, με τον ετήσιο δανεισμό να διαμορφώνεται σε μέσο όρο στα 23,4 δισ. για το 2017-2020.
Η πορτογαλική κυβέρνηση θα έχει να αντιμετωπίσει δύσκολες επιλογές σχετικά με τη δημοσιονομική πολιτική και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Όπως τονίζει η Barclays, υπάρχει ισχυρή πιθανότητα ότι μερικοί από τους βουλευτές της κυβέρνησης θα μπορούσαν να αντιταχθούν σε μερικές από τις δημοσιονομικές προσαρμογές που απαιτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
"Όλοι αυτοί οι παράγοντες απαιτούν μια ιδιαίτερα ισχυρή πολιτική απάντηση για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης. Ωστόσο, οι χρηματοπιστωτικές αγορές ανησυχούν για την ικανότητα της κυβέρνησης να ανταποκριθεί σε όλες αυτές τις προκλήσεις", τονίζει η τράπεζα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι οικονομικές επιδόσεις της Πορτογαλίας δεν ήταν καθόλου εντυπωσιακές από τότε που αποχώρησε από το πρόγραμμα διάσωσης. το 2014, με το 2015 η ανάπτυξη μνα διαμορφώνεται στο 1,5% .
Η Barclays εκτιμά ότι η ανάπτυξη στη χώρα θα πέσει κάτω από το 1% το 2016, ενώ η Citigroup σημείωσε πριν μερικές ημέρες ότι οι αρνητικές επιπτώσεις από το Brexit θα χτυπήσουν σκληρότερα την ευρωπεριφέρεια, δηλαδή την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα.
Ελευθερία Κούρταλη