Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη έμπνευση «προφητείας» για να δει κανείς το μέλλον της Τουρκίας, στην μετά Ερντογάν εποχή. Γιατί, αν θέλει να ασχοληθεί με τους γείτονες, θα πρέπει να φέρει μπροστά του την εικόνα της κοινωνίας τους, όταν η σημερινή έξαρση αυταρχισμού θα ολοκληρώσει την ύβρη της. Όταν η κεκτημένη ταχύτητα του σημερινού καθεστώτος φέρει τον ίλιγγο και την εκκωφαντική πτώση του.
Η Τουρκία περνάει μία συνηθισμένη ιστορική φάση που βιώνουν όλα τα πολυεθνικά «μορφώματα» που «κατασκευάστηκαν» στις αρχές του 20ου αιώνα. Κάνει τον κύκλο της, όπως και πολλά άλλα ομόσπονδα φυλετικά σχήματα τα οποία συνδέονται με την επιβολή μιας κυρίαρχης εθνικής ιδεολογίας, ως αποτέλεσμα βίας, προπαγάνδας και ιστορικού ψεύδους. Από την περίπτωση της Λιβύης, ως αυτή της Γιουγκοσλαβίας μπορεί κανείς να διακρίνει ακραίες και μετριοπαθείς ομοιότητες: Στη μεν Λιβύη, ο Καντάφι εξυπηρετούσε την εγγυημένη ενωτική δύναμη του φόβου και τώρα οι φυλές σκοτώνονται μεταξύ τους σε έναν ατέρμονο εμφύλιο πόλεμο. Στην δε, «ευρωπαϊκή» Γιουγκοσλαβία, οι «χειρουργικές» επεμβάσεις της Δύσης, βοήθησαν στην διάλυση της ομοσπονδίας αλλά τουλάχιστον, εγγυήθηκαν την ομαλή μετάβαση στην δημιουργία νέων κρατών.
Στην Τουρκία άραγε τι θα συμβεί; Όλα δείχνουν ότι δύσκολα μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί έναν σταθεροποιητικό παράγοντα στην περιοχή, αφού η ίδια έχει ήδη αποσταθεροποιηθεί στο εσωτερικό της! Ποιος θα είναι από δω και πέρα, ο συνομιλητής του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και των ΗΠΑ; Το πολιτικό καθεστώς του Ερντογάν ή η στρατιωτική «νομενκλατούρα» που περιστασιακά φαίνεται να τον υποστηρίζει αλλά αύριο θα στραφεί εκ νέου, εναντίον του;
Το γυαλί έχει ραγίσει δια παντός και οι κραυγές του οργισμένου «Σουλτάνου» θυμίζουν πληγωμένο ζώο πριν, πεθάνει από τα σκάγια του κυνηγού. Άλλωστε, όλες αυτές οι εξάρσεις και μάλιστα, μετά από τόσα πολλά χρόνια παντοκρατορίας, οδηγούν συνήθως, σε ήττα.
Και το ερώτημα για μας είναι, ποιο ρόλο θα κληθούμε να παίξουμε σε υποτιθέμενες κοσμογονικές ανακατατάξεις. Πώς θα διαχειριστούμε ας πούμε, στο μέλλον, τις οχλήσεις από τα διάφορα μαινόμενα κομμάτια της που θα έχουν εμπλακεί σε έναν εμφύλιο; Ποιο θα είναι το σχέδιό μας, για την αντιμετώπιση των ροών των προσφύγων που θα πνίγονται κατά δεκάδες χιλιάδες στο Αιγαίο, όταν δεν ξέραμε τι να κάνουμε τις λίγες χιλιάδες των Σύρων; Τι θα απαντήσουμε στους Αμερικανούς ή στο ΝΑΤΟ, αν μας ζητήσουν ενεργό ανάμιξη στην αποστολή ειρηνευτικών δυνάμεων στην περιοχή; Ό τι κάναμε και το 1919; Δεν θέλω ούτε να το σκέφτομαι!
Αν όλα αυτά φαίνονται μακρινά, σας θυμίζω ότι έτσι θα έλεγε κάποιος για την Συρία, πριν λίγα χρόνια! Το μωσαϊκό της Τουρκίας δεν είναι λιγότερο ετερογενές από αυτό των Σύρων και ούτε πιο ήπιο στις φονταμενταλιστικές διαθέσεις. Οι μόνες διαφορές είναι οι στενές διασυνδέσεις της αστικής τάξης με την οικονομία της Ευρώπης και του δυτικού κόσμου. Κι αυτό βέβαια μπορεί αργότερα, να βολευτεί με ένα ξεχωριστό ασφαλές «μεσογειακό» κοσμικό κράτος γύρω από την Κωνσταντινούπολη και την Σμύρνη…
Αλλά εξακολουθώ να μην βλέπω ποιος θα κληθεί από το δικό μας πολιτικό σύστημα να διαχειριστεί τις ιστορικές ευθύνες που θα προκύψουν. Το πολιτικό προσωπικό της χώρας αποτελείται στην πλειοψηφία του, από απίθανους τύπους οι οποίοι δεν διαθέτουν ούτε την ιστορική γνώση ούτε και την αποφασιστικότητα για ανάλογες κρίσεις. Αυτό φάνηκε στην περίπτωση των Ιμίων και του Οτσαλάν. Τότε που στην κυβέρνηση ήταν «καθηγητές» και «έμπειροι» τεχνοκράτες… Φανταστείτε τι θα συμβεί τώρα που θα περιμένουμε αποφάσεις από ανθρώπους που μπερδεύουν την Λέσβο με την Μυτιλήνη ή που δεν ξέρουν να απαντήσουν πότε έγινε η Μικρασιατική Εκστρατεία!
Έρχονται δύσκολα χρόνια και όχι μόνο εξαιτίας της οικονομίας. Ο μόνος δρόμος είναι η στενή σχέση και συνεννόηση με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Η μόνη «εθνική γραμμή» αντιμετώπισης των προβλημάτων στο μέλλον, είναι μια υπερκομματική ελληνική κυβέρνηση και η εσωτερική κοινωνική ειρήνη. Οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για μία καλή προετοιμασία, εν όψει των δυσκολιών. Ο ΥΠΟΙΚ των ΗΠΑ, Τζακ Λιού το είπε ήδη, μιλώντας στους Financial Times,: «Η κατάσταση στην Τουρκία εντείνει την ανάγκη για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους». Ας εκμεταλλευτούμε με σύνεση, την γενική τάση που υπάρχει υπέρ μας και ας διεκδικήσουμε μία γεωστρατηγική αναβάθμιση σε πολιτικό επίπεδο. Ας ισχυροποιήσουμε τη γραμμή Ελλάδας- Κύπρου- Ισραήλ και ας έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά στις κινήσεις που θα μας εξασφαλίσουν εγγυήσεις για την ασφάλειά μας.
Όλα αυτά όμως, προϋποθέτουν ομόνοια, συνεννόηση και εθνική ομοψυχία στο εσωτερικό!
Και για όσους εν τω μεταξύ, εθίστηκαν στην αλαζονεία του «νεοελληνικού κρατισμού», τους προτρέπω να ρίχνουν που και που, καμιά ματιά στον χάρτη και να διαβάζουν λίγο εξωσχολική ιστορία. 70 χρόνια ειρήνης είναι πολλά…