Η απόφαση Erdogan να δρομολογήσει από τα μεσάνυχτα ενα "προεδρικό πραξικόπημα” μέσα στο περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί από το αποτυχημένο πραξικόπημα μερίδας του στρατού, έχει επιταχύνει τις εξελίξεις, αλλά έχει ταυτόχρονα πολλαπλασιάσει και τα ερωτηματικά για το πως θα διαμορφωθεί η επόμενη ημέρα στην ευρύτερη περιοχή.
Σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους στην Αθήνα η "ατζέντα” της επίσκεψης του Αμερικανού αξιωματούχου Jack Lew έχει εν μέρει αλλάξει καθώς τα γεγονότα στην Τουρκία έχουν ανατρέψει τα δεδομένα της συνάντησης, η οποία είχε δρομολογηθεί στην διάρκεια της Συνόδου του ΝATO.
Σημειωτέον οτι ο Lew μετά την Αθήνα φεύγει κατ' ευθείαν για την Κίνα για να εκπροσωπήσει τις ΗΠΑ στην εξαιρετικά κρίσιμη οικονομικά και πολιτικά συνάντηση του G-20.
H απόφαση Erdogan να προχωρήσει στην προκήρυξη "κατάστασης έκτακτης ανάγκης” με βάση τον νόμο του 1983 του επιτρέπει να παρακάμψει όλους του εκλεγμένους κρατικούς θεσμούς υποκαθιστώντας τα με προεδρικά διατάγματα.
Στην πραγματικότητα με την κήρυξη του νόμου αυτού ο Erdogan εφαρμόζει ντε φάκτο την συνταγματική αλλαγή που ήθελε να πετύχει χωρίς να χρειασθεί να περάσει από καμία εκλογική διαδικασία.
Διπλωματικοί κύκλοι στην Ευρώπη χαρακτηρίζουν την απόφαση αυτή "πραξικόπημα μετά το πραξικόπημα” και εκτιμούν οτι τα μέτρα που ανακοινώθηκαν χθες (απαγόρευση εξόδου, αυθαίρετος έλεγχος από τις δυνάμεις της αστυνομίας, περισσότεροι από 60 χιλιάδες διωκόμενοι στον κρατικό μηχανισμό, συζήτηση επαναφοράς της θανατικής καταδίκης, κ.λ.π.) δρομολογούν μία νέα κατάσταση στην Τουρκία η οποία δεν πρόκειται να εξομαλυνθεί ούτε εύκολα ούτε γρήγορα. Παράλληλα όμως από το διπλωματικό περιβάλλον της υπεύθυνης για τις εξωτερικές υποθέσεις της Κομισιόν Federica Mogherini αναφέρεται οτι "η σκλήρυνση της στάσης Erdogan στο εσωτερικό είναι περισσότερο από βέβαιο οτι θα εκφρασθεί σύντομα και προς το εξωτερικό...”.
Την εκτίμηση αυτή, σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, έχουν και οι ΗΠΑ.
Στο πλαίσιο αυτό ο Jack Lew θα συζητήσει όλα τα ενδεχόμενα με την κυβέρνηση, όπως και τις προϋποθέσεις "να στηριχθεί ο σταθεροποιητικός ρόλος της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή”, αφού ο τουρκικός στρατός "ο οποίος ανέκαθεν αποτελούσε σταθεροποιητικό στοιχείο στην περιοχή για την αμερικάνικη εξωτερική πολιτική” τώρα και για αρκετό καιρό θα παραμένει σε αβεβαιότητα...
Ενα στοιχείο που ανησυχεί εξαιρετικά τις αμερικανικές αρχές – ιδιαίτερα μετά τα όσα συνέβησαν με την βάση του Ιντσιρλίκ – είναι το γεγονός οτι η αμερικανική παρουσία στην περιοχή της Τουρκίας είναι "φορτισμένη” με οπλικά συστήματα των οποίων τον έλεγχο συνήθως έχει ο Αμερικανός πρόεδρος...
Για τον λόγο αυτό οι συζητήσεις του Jack Lew στην Αθήνα αναμένεται να υπερβούν κατά πολύ την αρχική ατζέντα που είχε προσδιορισθεί μέσω της συνέντευξης του στους FT.
Όπως αναφέρεται αρμοδίως "δεν έχει αλλάξει η πρόθεση του Αμερικανού αξιωματούχου ως προς τον συσχετισμό της οικονομικής σταθερότητας της Ελλάδας με την υπόθεση της ελάφρυνσης του χρέους. Αντίθετα έχει ενισχυθεί περισσότερο λόγω της τροπής που έχουν πάρει οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή...”.
Οι προσφυγικές ροές και το Βερολίνο.
Στις Βρυξέλλες περιμένουν οτι το πλέον ευαίσθητο σημείο στο οποίο μπορεί να εκφρασθεί η "σκλήρυνση” της στάσης της Τουρκίας προς τα έξω είναι αυτή που αφορά στο προσφυγικό.
Το ενδεχόμενο είτε ακύρωσης είτε... χαλάρωσης της συμφωνίας Τουρκίας – Ε.Ε. με τυχόν "απελευθέρωση” και πάλι των προσφυγικών ροών στο Αιγαίο αξιολογείται ως μείζων ζήτημα που θα αφορά βέβαια με άμεσο τρόπο την Ελλάδα.
Προς το παρόν όμως και όσο η προτεραιότητα για τον έλεγχο της κατάστασης στο εσωτερικό της χώρας παραμένει, μία τέτοια εξέλιξη δεν θεωρείται άμεσα πιθανή, αλλά ο κίνδυνος αυτός αναμένεται να αναδυθεί αμέσως μόλις το καθεστώς θεωρήσει οτι έχει ολοκληρώσει τις παρεμβάσεις για τον έλεγχο της κατάστασης στον στρατό και το κράτος.
Στο Βερολίνο η εκτίμηση που επικρατεί – σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες του Capital.gr – αλλά για προφανείς λόγους δεν καταγράφεται ούτε πρόκειται να εμφανισθεί στις επίσημες δηλώσεις ή διαρροές, είναι οτι ο Τούρκος πρόεδρος "έστησε” στο πραξικόπημα, ή μάλλον σκόπιμα ευνόησε τις προϋποθέσεις για την εκδήλωσή του, για να προωθήσει στην συνέχεια τις ανατροπές και εκκαθαρίσεις που θέλει να επιβάλει έναντι του αντίπαλου δέους στον στρατό και τον κρατικό μηχανισμό.
Το γεγονός αυτός έχει πάρει ευρύτερες διαστάσεις καθώς, όπως υπενθυμίζεται αρμοδίως, ο Erdogan είχε μέσα σε 24ωρες αποκαταστήσει τις σχέσεις με Ρωσία και Ισραήλ δύο εβδομάδες πριν την εκδήλωση του πραξικοπήματος.
Πληροφορίες από την Μοσχα αναφέρουν οτι ο Putin είχε άμεση τηλεφωνική επικοινωνία με τον Erdogan και τον διαβεβαίωσε για την υποστήριξή του από τις πρώτες ώρες.
Ως προς την στάση του Βερολίνου έναντι της Αθήνας, πληροφορίες του Capital.gr αναφέρουν, ότι παρά το γεγονός οτι θα επιχειρηθεί να διατηρηθεί επισήμως η αυτονομία των εξελίξεων που έχουν να κάνουν με την εφαρμογή το ελληνικού προγράμματος σε σχέση με τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή, εντούτοις η Merkel "δεν μπορεί πλέον να αγνοήσει οτι το ισχυρό γεωπολιτικό στοιχείο της κρίσης απαιτεί την σταθεροποίηση της Ελλάδας στην περιοχή...”.
Και σε αυτό φαίνεται επίσης να διαμορφώνεται σύγκλιση απόψεων με τις ΗΠΑ γεγονός που θα εκφρασθεί σήμερα στις απόψεις που θα εκφρασθούν από τον Jack Lew.