Ο Καρλ Λεβίτ στο έργο του “Το νόημα της ιστορίας” γράφει ότι ο Γιάκομπ Μπούρκχαρτ -σπουδαίος Ελβετός ιστορικός και ιστορικός τέχνης του 19ου αιώνα- σκεφτόταν ότι είναι πιθανό πως δεν έχουμε παρά ένα περιθώριο λίγων, και αυτών μόλις μετά βίας ανεκτών, δεκαετιών, μέχρις ότου η Ευρώπη, ύστερα από μια σειρά πολέμων και αναστατώσεων, θα κατασταλάξει σε ένα Imperium Romanum, συγκεντροποιημένη από ένα στρατιωτικό – οικονομικό δεσποτισμό, στον οποίο θα υποχρεωθούν να υποταχθούν τόσο οι δημοκράτες όσο και προλετάριοι· γιατί αυτός ο περίφημος αιώνας (ο εικοστός) προορίζεται για κάθε τι άλλο εκτός από την πραγματική δημοκρατία. Ο εκχυδαϊσμός και η τυποποίηση της ζωής του φαίνονται αναπόφευκτα. Αντί μιας φιλελεύθερης δημοκρατίας, ο Μπούρκχαρτ προέβλεπε ένα ολοκληρωτικό κράτος διοικούμενο από “terribles simplificatereus” που θα διατρέχουν την Ευρώπη και θα κυβερνούν με απόλυτη ωμότητα, περιφρονώντας κάθε έννοια του δικαίου και αδιαφορώντας εντελώς για τη λαϊκή κυριαρχία και ελευθερία.
Το 1871 γράφει σε ένα φίλο του: Έχω μια προαίσθηση που μοιάζει καθαρή τρέλα και ωστόσο δεν πρόκειται να μου βγει ποτέ από το νου: το στρατιωτικό κράτος θα γίνει ένα μεγάλο εργοστάσιο. Εκείνες οι ορδές των ανθρώπων στα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα δεν θα αφεθούν επ’ αόριστον στην ακόρεστη πείνα τους. Αυτό που πρέπει να προκύψει λογικά είναι μια σταθεροποιημένη και εποπτευομένη κατάσταση αθλιότητας που θα την λαμπρύνουν οι προαγωγές και οι στρατιωτικές στολές – μιας αθλιότητας που θα αρχίζει και θα τελειώνει κάθε μέρα με τον ήχο των τυμπάνων… Μια μακρά εθελοντική υποταγή σε κάποιους Führer ή σε κάποιους καταχραστές της εξουσίας είναι άμεση ιστορική προοπτική. Οι άνθρωποι δεν πιστεύουν πλέον σε αρχές, αλλά, κατά πάσα πιθανότητα, θα αρχίσουν να πιστεύουν κατά καιρούς σε σωτήρες… Για το λόγο αυτό η εξουσία θα ξανασηκώσει και πάλι κεφάλι σε αυτόν τον χαρισάμενο εικοστό αιώνα, και θα είναι ένα κεφάλι τρομερό.
Έπρεπε όμως να έρθει αυτός ο 21ος αιώνας για να δούμε από την αυγή του κιόλας τον Γιάκομπ Μπούρκχαρτ να επιβεβαιώνεται και μάλιστα με έναν τραγικό τρόπο. Βέβαια, ο προσεκτικός παρατηρητής θα επισημάνει ότι όλα άρχισαν να γίνονται εμφανή, για το που οδεύουμε ως Ευρώπη, από τα τέλη του 20ου αιώνα και θα έχει δίκιο! Να θυμηθούμε το διαμελισμό της τότε Γιουγκοσλαβίας επ’ ωφελεία της Γερμανίας κατά κύριο λόγο; Ίσως καλό θα ήταν να τονίσουμε ότι εκείνη την περίοδο ήταν που άρχισε να γίνεται κατανοητό σε πολλούς ότι η ΕΟΚ μετατρεπόταν σε ένα υπερεθνικό μόρφωμα και οι μη εκλεγμένοι “αντιπρόσωποι” των κρατών που την απαρτίζουν θα είχαν συν τω χρόνω όλο και περισσότερες εξουσίες με απώτερο στόχο την κατάλυση της εθνικής κυριαρχίας στο βωμό μιας κακώς εννοούμενης και εν τέλει προβληματικής ομοσπονδοποίησης! Δεν έφταναν αυτά αλλά στην πορεία του χρόνου φάνηκε ότι υπήρξε σταδιακά μεν αλλά ταχύτατα δε μία τρομακτική αλλαγή με κατακλυσμιαία αποτελέσματα στις ζωές των ανθρώπων! Η αλλαγή ήταν ότι φύγαμε από την εποχή που η οικονομία ήταν το εργαλείο της πολιτικής με γνώμονα λίγο έως πολύ τον άνθρωπο και αντιστράφηκαν οι δύο πρώτοι πόλοι ώστε να φτάσουμε στο σημείο η πολιτική να είναι έρμαιο της κακώς εννοούμενης οικονομίας με σαφέστατο προσανατολισμό τις πολυεθνικές οι οποίες πλέον και αντιμετωπίζονται ως… οντότητες, οι οποίες ειρήσθω εν παρόδω απαιτούν “ανθρωποθυσίες”! Στο βωμό της μεγιστοποίησης των κερδών που σημαίνει μείωση των μισθών ή αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας καταστρέψαμε το κράτος πρόνοιας και την ενεργό ζήτηση. Τα κράτη, όμως, δεν είναι φτιαγμένα για να γίνουν παραγωγικές επιχειρήσεις. Πόσο επίκαιρος αλήθεια ο Benjamin Franklin ο οποίος είχε γράψει “Those who would give up essential Liberty, to purchase a little temporary Safety, deserve neither Liberty nor Safety”. Και μπορεί τότε που γράφτηκε να ήταν για διαφορετικό λόγο και να είχε διαφορετική ερμηνεία βάσει του συνολικού κειμένου αλλά η φράση αυτούσια δίνει με γλαφυρό τρόπο το λόγο για τον οποίο φτάσαμε στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα! Εκπαιδευτήκαμε ώστε να γίνουμε καταναλωτές κι όχι πολίτες. Ως καταναλωτές το μόνο που επιθυμούμε είναι η ασφάλεια ώστε να μην διαταραχθεί ο τρόπος ζωής μας και να συνεχίσουμε απρόσκοπτα τις συνήθειές μας. Όπως ήταν φυσικό εμφανίστηκαν και οι απειλές… Απειλές που μας βγάζουν από την καθημερινότητά και τον φαύλο τρόπο ζωής μας. Τι κάναμε εμείς; Θυσιάσαμε την ελευθερία μας για λίγη περισσότερη ασφάλεια! Γίναμε με τη θέλησή μας δούλοι. Δούλοι ενός συστήματος το οποίο δουλεύει τελικά εις βάρος μας αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε ούτε να το καταλαβαίνουμε αλλά και να δυσανασχετούμε όταν κινδυνεύει να ανατραπεί αυτό που έχουμε συνηθίσει!
Είμαστε πλέον σε μία εποχή που, σε ό,τι αφορά στην ΕΕ, γίνεται λόγος για ακόμα μεγαλύτερη παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας στους μη εκλεγμένους γραφειοκράτες των Βρυξελλών. Μάλιστα δεν φείδονται δηλώσεων με τις οποίες βάλλουν εναντίων των κρατών εθνών! Μάλιστα ο συμπαθής κατά τα λοιπά Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ όταν δεν μιλά για και με… εξωγήινους αναφέρεται, με μια εμφανέστατη έλλειψη γνώσης είναι η αλήθεια, για τα σύνορα λέγοντας “Borders are the worst invention ever made by politicians ”. Προφανώς αγνοεί και το πότε εμφανίστηκαν σύνορα και το γιατί αλλά μάλλον δεν τον απασχόλησε αυτό! Κι ενώ λέει αυτά ο αγαπητός Ζαν η Γερμανία ψηφίζει την εκ νέου υποχρεωτική στράτευση και εκδίδει οδηγία προς τους πολίτες της να διατηρούν αποθέματα 10 ημερών με απαραίτητα για τη διαβίωσή τους και 5 ημερών νερό, 2lt ανά άτομο! Γιατί;
Έρχεται όμως το “προσφυγικό” ζήτημα να δώσει λύση όπως φαίνεται στο αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί. Η λύση θα έρθει από την ανικανότητα της ΕΕ να θέσει προτεραιότητες κι επιπλέον να διαχειριστεί την δημιουργηθείσα κατάσταση. Το όλο σκηνικό δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια διαδικασία μεταφοράς αδιακρίτως ανθρώπων οι οποίοι θα συμβάλλουν στην μείωση των μισθών στη Γερμανία αρχικά και μετά όπου αλλού εγκατασταθούν. Σε κάποιες χώρες μάλιστα θα δημιουργηθούν και ΕΟΖ –Ειδικές Οικονομικές Ζώνες- που θα χρησιμοποιούν τους σύγχρονους δούλους και οι κυβερνήσεις μαριονέτες θα επιχαίρουν για την… ανάπτυξη που έφεραν στην όποια χώρα! Φυσικά αν κάποιος μιλήσει για σύγχρονα σκλαβοπάζαρα και ηθελημένη καταστροφή του βιοτικού επιπέδου των πολιτών της κάθε χώρας ο αντίλογος είναι και άμεσος και εύκολος! Χρειάζονται μόλις δύο λέξεις για να καμφθεί κάθε αντίσταση… Φασίστας και ρατσιστής! Λες και ο ανθρωπισμός εξαντλείται στην ελεημοσύνη που μπορεί να επιδείξει κάποιος προς μόνο μία κοινωνική ομάδα με μάλιστα εν πολλοίς ψευδεπίγραφα χαρακτηριστικά! Φτάσαμε στην εποχή και του a la cart ανθρωπισμού!
Ζούμε σε μια δυστοπική εποχή, συγκρούσεις, οικονομική αναταραχή και κρίση αξιών σε όλη την υφήλιο. Το σίγουρο είναι ότι είναι μια μεταβατική περίοδος που δείχνει ότι μέχρι να τελειώσει θα αντιμετωπίσουμε πολλά προβλήματα και κακουχίες. Αν θέλουμε να βγούμε νικητές και να συντρίψουμε τους “άθλιους” της Ευρώπης πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι μόνο ενωμένοι και με κοινούς στόχους πρέπει να πορευτούμε γιατί αλλιώς κινδυνεύουμε οι άθλιοι –χωρίς εισαγωγικά αυτή τη φορά- να είμαστε εμείς!