Μόνο με μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων το ΔΝΤ θα θεωρήσει ότι βιώσιμο το χρέος στην Ελλάδα με βάση το πλάνο αναδιάρθρωσης που έχει προταθεί
Οι ευρωπαίοι «ξέχασαν σκόπιμα τις υποσχέσεις για το χρέος» ενώ το ΔΝΤ όπως διαφαίνεται θα κρίνει μη βιώσιμο το χρέος με βάση την λύση αναδιάρθρωσης που είχαν προτείνει οι ευρωπαίοι στο Eurogroup.
Η έκθεση βιωσιμότητας θα είναι αρνητική και μόνο με μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων θα μπορούσε να υπάρξει και αλλαγή στην αξιολόγηση της βιωσιμότητας του χρέους αλλά οι ευρωπαίοι δεν εξετάζουν μείωση πρωτογενών πλεονασμάτων.
Η εξέλιξη αυτή περιπλέκει προφανώς την κατάσταση για την Ελλάδα καθώς η έκθεση βιωσιμότητας μεταξύ άλλων θα χρησιμοποιηθεί και από την ΕΚΤ ως εργαλείο για να επιτρέψει την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Συν τοις άλλοις η έκθεση βιωσιμότητας θα επιτρέψει την εφαρμογή του τρίτου προγράμματος.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι τι θα συμβεί προς το τέλος του 2016;
Το ΔΝΤ θα αποχωρήσει;
Ο ESM θα ξεκινήσει να αποπληρώνει μέρος του δανείου που έχει χορηγήσει το ΔΝΤ στην Ελλάδα ύψους 21,3 δισεκ. ευρώ;
Το ΔΝΤ θα παραμείνει μόνο ως τεχνικός παρατηρητής;
Το βέβαιο είναι ότι το ΔΝΤ υπό τους παρούσες συνθήκες είναι σχεδόν αδύνατο έως αδύνατο να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα.
Το ΔΝΤ σταθερά υποστηρίζει ότι απαιτούνται σοβαρές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα ενώ στην τελευταία έκθεση ζητάει το Ταμείο σοβαρές μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά με ομαδικές απολύσεις και μείωση στον δημόσιο τομέα.
Το ΔΝΤ αν αποχωρούσε οριστικά από το ελληνικό πρόγραμμα σημειολογικά θα ήταν μια νίκη…Πύρρειος καθώς αποχώρηση του ΔΝΤ από την Ελλάδα σημαίνει οριστικό τέλος….στην βιώσιμη λύση για το χρέος.
Το ΔΝΤ δεν είναι τρυφερός δανειστής αλλά είναι ορθολογιστής δανειστής προς την Ελλάδα.
Εν τω μεταξύ ο ESM θα αποπληρώσει έως 12 δισεκ. δάνειο που έχει χορηγήσει το ΔΝΤ στην Ελλάδα σε σύνολο 21,3 δισεκ. αναφέρουν ορισμένες πηγές αλλά αυτό δεν θα συμβεί άμεσα αλλά προς το τέλος του 2016 ή αρχές του 2017 θα οριστικοποιηθεί.
Ως προς το απόλυτο μέγεθος του χρέους η επίδραση αυτού του σχεδίου είναι μηδενική αλλά θα υπάρξει βελτίωση στο προφίλ των τόκων.
Οι τόκοι θα μειωθούν αφού τα επιτόκια του ESM είναι χαμηλότερα από αυτά του ΔΝΤ.
Τα δάνεια του ΔΝΤ φέρουν το υψηλότερο επιτόκιο μεταξύ των δανείων (ESM - EFSF, διακρατικά και ΔΝΤ) που έχει λάβει η Ελλάδα περίπου 4%.
Η βασική θέση του ΔΝΤ
Το ΔΝΤ έχει προτείνει την δέσμη 3 μέτρων ώστε να καταστεί βιώσιμο το χρέος.
Παράτασης στις προθεσμίες λήξης:
Για τα δάνεια του EFSF, του ESM και του GLF, με παράταση έως 14 χρόνια για τα δάνεια του EFSF, 10 χρόνια για τα δάνεια του ESM και 30 χρόνια για τα δάνεια GLF.
Διευκολύνσεις πληρωμών:
Η παράταση στις διευκολύνσεις πληρωμών θα μπορούσε να μειώσει τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες περαιτέρω κατά 17% του ΑΕΠ έως το 2040 και 24% έως το 2060 και – επιτρέποντας στην Ελλάδα να ωφεληθεί για περισσότερο από τα χαμηλά επιτόκια του ESM – θα μπορούσε να μειωθεί το χρέος κατά 84% του ΑΕΠ έως το 2060 (αυτό συνεπάγεται επέκταση της περιόδου χάριτος για το υφιστάμενου χρέους, που κυμαίνεται από 6 ετών για τα δάνεια του ESM, έως 17 και 20 ετών για τα δάνεια του EFSF και GLF.
Σταθερό επιτόκιο:
Το επιτόκιο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1,5% έως το 2040.
Το plan B
Παράλληλα plan B με αποχώρηση του ΔΝΤ και αύξηση της συμμετοχής στο ελληνικό πρόγραμμα από τον ESM – EFSF έχει εξεταστεί από ευρωπαίους αξιωματούχους.
Το ΔΝΤ θα μπορούσε να παραμείνει στο ελληνικό πρόγραμμα ως παρατηρητής ή εποπτεύων μηχανισμός.
Το σχέδιο αυτό έχει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα.
Οι όροι δανεισμού της Ελλάδος από το ΔΝΤ και την ΕΕ διαφέρουν.
Ενδεικτικά να αναφερθεί ότι τα δάνεια του ΔΝΤ έχουν άλλα επιτόκια και άλλες περιόδους λήξεων σε αντίθεση με τα δάνεια που έχουν συναφθεί από την ΕΕ (διακρατικά και ESM) τα οποία έχουν μεγάλη περίοδο χάριτος.
Τα δάνεια του ΔΝΤ ήδη έχουν ξεκινήσει να αποπληρώνονται – είχαν εμπροσθοβαρή χαρακτηριστικά - και προφανώς θα ήταν μεγάλη βοήθεια προς την Ελλάδα αν μπορούσαν να αντικατασταθούν με δάνεια του ESM και να ενσωματωθούν στους όρους δανεισμού του ESM.
Μεγάλο μέρος των μεσοβραχυχρόνιων υποχρεώσεων της Ελλάδος θα μετατίθονταν για 5 με 7 χρόνια και η Ελλάδα θα αποκτούσε πολύ μεγαλύτερη ευελιξία.
Η δομή του ελληνικού χρέους
1)Χρέος που δάνεισαν άμεσα τα κράτη της ΕΕ στην Ελλάδα, ύψους 53,9 δισεκ. ευρώ
2)Χρέος μέσω των δανείων του ΔΝΤ στην Ελλάδα στα 30,1 δισεκ. ευρώ.
3)Χρέος μέσω δανείων του EFSF στην Ελλάδα στα 139,9 δισεκ. ευρώ.
4)Ομόλογα έκδοσης Ελλάδος που κατέχουν ξένοι ιδιώτες περίπου 20 δισεκ. σε ευρώ και άλλα νομίσματα και swaps.
5)Ομόλογα έκδοσης Ελλάδος που κατέχει η ΕΚΤ και κεντρικές τράπεζες ύψους 29 δισεκ.
6)Χρέος μέσω εντόκων γραμματίων ελληνικού δημοσίου περίπου 14,9 δισεκ. που κατέχουν ελληνικές και ξένες τράπεζες.
7) Δάνεια που είχε συνάψει το ελληνικό κράτος με τράπεζες και την ΤτΕ 9 δισεκ.
8)Repos περίπου 3,1 δισεκ. ευρώ
Μια παλαιότερη έκθεση του CEPS: Να αποχωρήσει το ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα
Να αποχωρήσει από το ελληνικό πρόγραμμα και συνολικά από την Ευρώπη το ΔΝΤ προτείνει το Center European Policy Studies ή CEPS ένα από τα μεγαλύτερα think tank της ΕΕ με έδρα τις Βρυξέλλες.
Μέχρι πρόσφατα, το ΔΝΤ επέμενε ότι θα συμμετάσχει στο τρίτο ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης μόνο αν το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο.
Με βάση την πιο πρόσφατη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους του ΔΝΤ, το Ταμείο δεν μπορεί να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα.
Η Γερμανία, ωστόσο, επέμεινε ότι το ΔΝΤ παραμένει και έναντι αυτού έχει δώσει ως αντάλλαγμα ελάφρυνση του χρέους, για το οποίο όμως η Γερμανία δεν συμφωνεί.
Στην πραγματικότητα, θα ήταν καλύτερα να αφήσουμε το ΔΝΤ να αποχωρήσει, για δύο λόγους.
Πρώτον, οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του χρέους στην Ελλάδα υπονομεύεται από μια βαθιά σύγκρουση συμφερόντων.
Δεύτερον και πιο σημαντικό, οι πιστώσεις του ΔΝΤ είναι πολύ ακριβές.
Σε μια κανονική διαδικασία διάσωσης, το ΔΝΤ ενεργεί ως αμερόληπτος κριτής της βιωσιμότητας του χρέους της χώρας που διασώζεται.
Στη συνέχεια, αν το επιθυμεί, μπορεί να παρέμβει ως δανειστής έσχατης ανάγκης.
Αυτό συνέβη το 2010, όταν ο ιδιωτικός τομέας ήθελε να ξεφορτωθεί το ελληνικό χρέος και μια συστημική κρίση εμφανίστηκε.
Αλλά σήμερα η Ελλάδα έχει μόνο λίγες υποχρεώσεις προς τον ιδιωτικό τομέα για το χρέος.
Οι κυβερνήσεις της ΕΕ είναι αυτές που προσφέρουν μεγάλα ποσά χρηματοδότησης.
Από την πλευρά του, το ΔΝΤ έχει μεγάλο όγκο πιστώσεων που εκκρεμούν.
Φυσικά, εάν οι πιστωτές της Ελλάδας αποδεχόντουσαν ένα κούρεμα, το ΔΝΤ δεν θα δεχόταν κούρεμα άρα υφίσταται θέμα σύγκρουσης συμφερόντων.
Το ΔΝΤ, υποστηρίζει ότι, παρά τις λιγότερες πληρωμές που έχει η Ελλάδα π.χ. έναντι της Πορτογαλίας, με χαμηλό επιτόκιο, οι ανάγκες αναχρηματοδότησης της Ελλάδας θα ξεπεράσει το 15% του ΑΕΠ (ένα αυθαίρετο όριο).
Αν αποτύχει η Ελλάδα θα ευθύνεται το ΔΝΤ λόγω των ακριβών δανείων του.
Το ΔΝΤ χρεώνει ένα πολύ υψηλότερο επιτόκιο (έως 3,9%) από ότι οι Ευρωπαίοι (λίγο πάνω από 1%, κατά μέσο όρο), σε μεγάλο βαθμό επειδή υπάρχουν προσαυξήσεις έως και 300 μονάδες βάσης σε σχέση με το δικό τους κόστος χρηματοδότησης, σε σύγκριση με λιγότερο από 50 μονάδες βάσης για τα ευρωπαϊκά δάνεια.
Επιπλέον, τα δάνεια του ΔΝΤ θα πρέπει να επιστραφούν μέσα σε μόλις 5-7 χρόνια, κατά μέσο όρο, σε σύγκριση με έως και 50 χρόνια των ευρωπαϊκών δανείων.
Το ΔΝΤ υποθέτει ότι τα δάνειά του θα αντικατασταθούν από ομόλογα του ιδιωτικού τομέα σε ακόμη υψηλότερα επιτόκια (πάνω από 6%).
Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει χιονοστιβάδα στο ελληνικό χρέος δεδομένου ότι η αύξηση του ΑΕΠ στην Ελλάδα θα είναι σχετικά περιορισμένη.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει ένας απλός τρόπος για να αποφευχθεί αυτή η εξέλιξη:
να αντικαταστήσει η ΕΕ την ακριβή βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση του ΔΝΤ με φθηνά μακροπρόθεσμα δάνεια του ESM.
Το ελληνικό χρέος μπορεί να γίνει βιώσιμο, ακόμη και με βάση τα πρότυπα του ΔΝΤ.
Φυσικά, αυτό θα απαιτούσε μεγαλύτερη χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης.
Η εξοικονόμηση για την Ελλάδα θα είναι τεράστια.
Δεδομένου ότι η μέση επιβάρυνση για τα ελληνικά δάνεια του ΔΝΤ είναι περίπου 250 μονάδες βάσης και το ΔΝΤ έχει πάνω από 14 δισ ευρώ εκκρεμείς πιστώσεις, το ΔΝΤ έχει επιτύχει τεράστια κέρδη από την Ελλάδα - πάνω από 800 εκατομμύρια το χρόνο από το 2013 - σχεδόν το ισοδύναμο του ετήσιου κόστους λειτουργίας του Ταμείου.
Το ΔΝΤ είναι ένας πολύτιμος παγκόσμιος θεσμός, αλλά δεν θα πρέπει να χρηματοδοτείται κυρίως από τους Έλληνες φορολογούμενους μέσω των τόκων που πληρώνουν.
Αν αποπληρωθούν τα δάνεια του ΔΝΤ η Ελλάδα θα μπορούσε να εξοικονομήσει αρκετά δισ ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία, με ανάλογη μείωση του κινδύνου για τους ευρωπαίους πιστωτές.
Προσθέστε στους παράγοντες και την αδυναμία του ΔΝΤ να παρέχει αμερόληπτη ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους στην Ελλάδα και καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το ΔΝΤ δεν χρειάζεται πλέον στην Ελλάδα.