Του Γ. Αγγέλη
Μοιάζει παράδοξο, αλλά οι Έλληνες που έχουν συσσωρεύσει "λεφτά στο στρώμα” για να αποφύγουν τυχόν κινδύνους από το "grexit” ή από το περιβόητο "Bail-In”, έχουν κάτι κοινό με τους ευρω-τραπεζίτες και τους καταθέτες.
Στον ευρωπαϊκό οικονομικό Τύπο από τις αρχές του καλοκαιριού, έχουν δει το φως της δημοσιότητας αρκετά ρεπορτάζ σύμφωνα με τα οποία ιδιωτικές τράπεζες αλλά και συνταξιοδοτικά/ασφαλιστικά funds, ψάχνουν να βρουν τρόπους να κρατήσουν μεγάλες ποσότητες χρημάτων έξω από τις συνέπειες των "αρνητικών επιτοκίων”.
Όχι γιατί φοβούνται την απώλειά τους, όπως οι Έλληνες πριν και μετά τα capital controls, αλλά γιατί βλέπουν τα αρνητικά επιτόκια να "ροκανίζουν” σιγά αλλά σταθερά το κεφάλαιό τους.
Πρόσφατο δημοσίευμα των FT καταγράφει τις απώλειες αυτές σε 2,64 δισ. ευρώ για τις τράπεζες από τότε που η ΕΚΤ έχει γυρίσει σε αρνητικά επιτόκια όσο αφορά τις overnight καταθέσεις των ιδιωτικών τραπεζών.
Το ίδιο και χειρότερο συμβαίνει με τα ασφαλιστικά ταμεία ιδιαίτερα στην Ελβετία όπου "πληρώνουν” για να κρατήσουν τις θέσεις τους στις τράπεζες.
Και όταν σύμφωνα με τελευταίο δημοσίευμα ενα ταμείο επιχείρησε να τραβήξει "ρευστό” για να το κρατήσει σε "αποθήκες” οι τράπεζες αρνήθηκαν τη δυνατότητα εκτέλεσης της εντολής.
Τα σχετικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι έχει αυξηθεί η σχετική "φιλολογία” που αφορά την αναζήτηση χώρων φύλαξης αυτής της ρευστότητας κυρίως από τράπεζες, που στο σύνολό τους θα κοστίζει λιγότερο από το κόστος κατάθεσής τους στην ΕΚΤ (0,40%).
Προς το παρόν το κόστος φύλαξης εκτός ΕΚΤ παραμένει υψηλότερο από το ύψος των αρνητικών επιτοκίων της, αλλά στην Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας, αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από εκείνο της ΕΚΤ και η αναζήτηση ασφαλών καταφυγίων αποθησαυρισμού γίνεται ολοένα και πιο πιθανή εφ' όσον η κατάσταση αρνητικών επιτοκίων παραμένει ως ζοφερή πραγματικότητα χωρίς τέλος για το τραπεζικό σύστημα.
Οι χαμηλές αποδόσεις όμως, σχεδόν μηδενικές ή και αρνητικές (σε πραγματικές τιμές) των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα, έχουν σπρώξει μέρος αυτής της ρευστότητας στα στρώματα πολλών Ευρωπαίων. Για εντελώς διαφορετικούς βέβαια λόγους από αυτούς που κρατάνε χρήματα "στο στρώμα” στην Ελλάδα, αλλά με το ίδιο τελικό αποτέλεσμα.
Υπολογίζεται ότι η ρευστότητα που κυκλοφορεί στην αγορά (και ενα μέρος της αποθησαυρίζεται "στο στρώμα”) είναι περί το 1 τρισ. ευρώ ενώ κάτι λιγότερο από ένα τρισ. ευρώ βρίσκεται υπό μορφή καταθέσεων στις ευρωπαϊκές τράπεζες.
Όπως παρατηρούν όμως σχολιαστές του τραπεζικού κλάδου αυτή των αρνητικών επιτοκίων, είναι μία κατάσταση που δεν μπορεί να διατηρηθεί για μεγάλο διάστημα. Η τάση αυτή, της διατήρησης δηλαδή μεγάλων ποσοτήτων ρευστού εκτός του τραπεζικού συστήματος, παρά την προσπάθεια που γίνεται να περιορισθεί με την αυξανόμενη χρήση πλαστικού χρήματος, φαίνεται να ενισχύεται από την αρνητική προοπτική της οικονομίας στην Ευρώπη και την ανησυχία που διαχέεται όσο αφορά τις επενδύσεις αλλά και τον τραπεζικό τομέα.
Σε επίπεδο βάσης οι καταθέτες είτε στην Ελλάδα με τα capital controls, είτε στην Ευρώπη για απολύτως διαφορετικούς λόγους, φαίνεται να ενισχύουν την διατήρηση "ρευστού”, όσο οι ρυθμοί της επέκτασης της οικονομικής δραστηριότητας δεν προδικάζουν μία ορατή βελτίωση στον ορίζοντα...