Λέγονται και γράφονται πολλά για τα τεκταινόμενα στη
μεταπραξικοπηματική Τουρκία, αλλά στη συντριπτική τους πλειοψηφία πρόκειται για
προσεγγίσεις που, είτε αδυνατούν να μπουν στην καρδιά του προβλήματος, είτε
εξαντλούνται στη λογική του «παραπονιάρη» που δεν πρόκαμε ή δε θέλησε ν
απομακρύνει το βλέμμα του πέρα από το αποτύπωμα της σκιάς του...
του Κ. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Για τους περισσότερους η Τουρκία μετά το πραξικόπημα,
παραμένει πεδίο καταγραφής και αξιολόγησης πολιτικών δεδομένων. Στην ουσία όμως,
το αποτυχημένο πραξικόπημα μετέτρεψε την Τουρκία σε εργαστήρι σχεδιασμού και
αναπαραγωγής γεωπολιτικών ανατροπών και εξελίξεων.
Τα δεδομένα που συνθέτουν αυτό το δυναμικό πάζλ που
ανατροφοδοτεί εξελίξεις είναι τρία:
Πρώτον: Η διαχρονικότητα της Τουρκικής γεωστρατηγικής.
Της οποίας η πολιτική εκφραστικότητα κατά την περίοδο Ερντογάν αναβαθμίστηκε
στο σύνολό της, και συνεπικουρούμενη από τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, έπαψε
πλέον να είναι υπόθεση μονάχα των στρατηγών και των επιτελείων, αλλά εδράζεται
και σε μια κοινωνική βάση πρωτοφανούς ευρύτητας και εκτεταμένης αποδοχής.
Δεύτερον:
Η εμπλοκή της Ρωσίας. Πρόκειται για μια καταφανώς υπερτιμημένη εμπλοκή. Όπως υπερτιμημένη
υπήρξε στο σύνολό της η ρωσική διαχείριση τόσο στο Ουκρανικό, όσο και στις εξελίξεις
στη Συρία. Προφανώς δε μηδενίζουμε και σίγουρα δεν ακυρώνουμε την ύπαρξη
επιδιώξεων και στρατηγικού σχεδίου στη...
Ρωσική εξωτερική πολιτική. Θυμίζουμε
ωστόσο ότι το πραγματικό του μέγεθος και εύρος, πολλώ απέχει από το μπόι που επιχειρούν
να του προσάψουν οι ανεγκέφαλοι της επιπόλαιας και απερίσκεπτης ρωσολαγνείας.
Τρίτον: Η
στρατηγική διαχείριση των ΗΠΑ. Η οποία αντιλαμβάνεται ως θεμελιωμένα και
αδιαμφισβήτητα τα ζωτικά της συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή, και στη βάση αυτής
της παραδοχής οργανώνει – κλιμακώνει τη δική της άμεση όσο και έμεση αναμειξη
και παρουσία.
Ερώτημα πρώτον:
Πως αλληλοδιαπλέκονται οι παραπάνω παράγοντες στη δυναμική της γεωστρατηγικής
και ποιες εξελίξεις διαφαίνεται ότι θα δρομολογήσουν;
- Το πρώτο «στανταράκι» σ αυτό το διακεκαυμένο θέατρο των εξελίξεων, είναι ο τουρκικός μεγαλοϊδεατισμός και η αποφασιστικότητα που τον περιβάλει. Αυτή η σημαία δεν υποστέλλεται. Και το μόνο βέβαιο είναι πως δε μπορεί να προδιαγράψει κανείς αν θα αποτελέσει τον καταλύτη που θα δρομολογήσει τον καθολικό της διαμελισμό ή μια πολύ οδυνηρή για ολόκληρη την Ευρασία απόπειρα προώθησης του νέο-οθωμανικού σχεδίου.
- Το δεύτερο στοιχείο που τεκμαίρεται αντικειμενικά από την αξιολόγηση των δεδομένων και της ιστορικής εμπειρίας, είναι πως η Ρωσία θα επιχειρήσει να εκτρέψει αυτό το μεγαλοϊδεατισμό, με στόχο τους παραδοσιακούς αντιπάλους της, προσβλέποντας σε μια κάποια αναβαθμισμένη θέση της στην περιοχή αλλά και αποσκοπώντας στην επανενεργοποίηση της ρωσοτουρκικής μπίζνας.
Υπάρχουν ωστόσο δυο καρκινώματα από τα οποία δεν μπορεί να
απαλλαγεί. Το ένα είναι η φοβική και άτολμη εν τοις πράγμασι
στάση της, που έτσι κι αλλιώς καταγράφεται πίσω από τους όποιους ανέξοδους
φραστικούς λεονταρισμούς. Και το δεύτερο
είναι η απόλυτη επίγνωση πως – παρά τα φαινόμενα – δεν μπορεί να
εμπιστευτεί την Τουρκία και πολύ περισσότερο την Τουρκία του Ερντογάν, και
είναι μοιραίο να έχει πάντα το ένα μάτι στραμμένο σε όσα ενδέχεται οποιαδήποτε
στιγμή να ξεσπάσουν στις τουρκόφιλες επαρχίες στο μαλακό της υπογάστριο.
- Και ο τρίτος βεβαίως παράγοντας, είναι ο μη αναστρέψιμος έρωτας των ΗΠΑ με τους Κούρδους, πράγμα που αναβαθμίζει συνολικά τη διαχείριση του Κουρδικού, το οποίο εν δυνάμει απειλεί το 45% του Τουρκικού εδάφους.
Ο συνδυασμός των παραπάνω, συνθέτει αντικειμενικά μια
καινούρια κατάσταση, ιδιαιτέρως δυναμική αναφορικά με την κυοφορία εξελίξεων, της
οποίας οι βασικοί παράμετροι είναι οι εξής:
- Πρώτον: Η Τουρκία μοιραία θα συρθεί σ έναν αγώνα «υπέρ πατρίδος» και αυτός ο αγώνας σε διπλωματικό αλλά και σε επιχειρησιακό επίπεδο, και θα είναι αγώνας μέχρι τελικής πτώσης.
- Δεύτερον: Η Ρωσία από τη μία μεριά θα εξασφαλίζει τις απαραίτητες στον Ερντογάν πληροφορίες τόσο από τη Ρωσική Υπηρεσία Πληροφοριών Εξωτερικού (SVR) όσο και από τη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU, που του είναι απαραίτητες για να αισθάνεται κάτοχος του ελέγχου εντός της επικράτειας (ο ιστορικός του μέλλοντος πιθανότατα θα μας αποκαλύψει το βαθμό κατά τον οποίο οι πληροφορίες αυτές θα είναι ελεγχόμενες και σε γνώση ακόμη και των ΗΠΑ). Και από την άλλη θα επιχειρεί να εξασφαλίζει την αλλαγή της τουρκικής στάσης στο Συριακό, πράγμα που πρακτικά θα σημαίνει ενεργητικότερη εμπλοκή της τουρκικής και μείωση της Ρωσικής εμπλοκής στις επιχειρήσεις.
Αυτό πρακτικά θα σημάνει την ισχυροποίηση του καθεστώτος του
Άσαντ, τη δημιουργία εσωτερικού προβλήματος στο ΝΑΤΟ με την απαγόρευση της χρήσης
της βάσης του Ιντσιρλίκ, και τη μοιραία αναζήτηση άλλων διεξόδων από τη
συμμαχία (πιθανά στην Ιορδανία).
Την ίδια στιγμή ο ISIS (που στρατηγικά θα παραμείνει και στο μέλλον στρατηγικό
δεκανίκι του Ερντογάν) θα αναζητήσει διεξόδους στρατηγικής και επιχειρησιακής
ανασύνταξης, και επειδή αυτές οι διέξοδοι είναι πρόσφορες στο ρευστό τοπίο της Βόρειας
Αφρικής, η στοχοποίηση της Ευρώπης από τον ISIS, όλα δείχνουν πως θα είναι το επόμενο μοιραίο βήμα.
- Τρίτον: Γίνεται λοιπόν φανερό πως η Τουρκία μέσα από τα παραπάνω, όσο αισθάνεται πιεζόμενη, κλιμακώνει και διευρύνει τη δική της στρατηγική πίεσης στην ατλαντική συμμαχία και την Ευρώπη, επομένως μοιραία ο…
- Τέταρτος παράγοντας: Είναι οι ΗΠΑ, που είναι «καταδικασμένες» να παίξουν μέχρι το τέλος και με κάθε τρόπο το δικό τους το χαρτί. Ο δρόμος για τη δημιουργία Κουρδικού κράτους, είναι δρόμος χωρίς επιστροφή. Και από την άποψη αυτή η προοπτική του εδαφικού διαμελισμού της Τουρκίας, είναι εν πολλοίς μια δρομολογημένη υπόθεση.
Ερώτημα δεύτερον:
Τι θα σημάνουν για την γεωπολιτική αυτές οι εξελίξεις;
Το πρώτο πράγμα που κάνουν, είναι να προσδίδουν ημερομηνία
λήξης στο ιδιότυπο φλέρτ του Πούτιν με τον Ερντογάν.
Το δεύτερο πράγμα που σηματοδοτούν, είναι πως η αρχή του τέλους
του Ερντογάν, επισημοποιήθηκε ήδη από το βράδυ των πανηγυρισμών του για την
ανάκτηση του ελέγχου στην Τουρκία.
Το τρίτο πράγμα που επιβεβαιώνουν, είναι πως κανείς πλέον
δεν θέλει μια ισχυρή Τουρκία, διότι όλοι πλέον έχουν αντιληφθεί τι μπορεί να
σημάνει Τουρκική υπερισχύς στα χέρια ενός εθνικοπαράφρονα.
Το τέταρτο πράγμα που δρομολογούν, είναι τη σταθεροποίηση
του καθεστώτος του Άσαντ.
Δύο όμως είναι τα
κορυφαία στοιχεία αυτών των εξελίξεων, που η στρατηγική υποτίμησή τους συνιστά
εγκληματικό λάθος, το οποίο στην περίπτωσή μας συνέβη και χρεώνεται στο σύνολο
του πολιτικού κόσμου της χώρας:
- Το πρώτο είναι πως ο χαρακτήρας της σύγκρουσης των στρατηγικών, και η απόλυτη επίγνωση των πιθανολογούμενων εξελίξεων, θα οδηγήσει μοιραία την Τουρκία στο απονενοημένο. Δεν θα έχουμε απλά μια κλασική απόπειρα εξαγωγής κρίσης αλλά ξεκάθαρη, στοχευμένη, απόλυτα σχεδιασμένη πολεμική εμπλοκή. Η Τουρκία δε θα παραμείνει θεατής του διαμελισμού της.
Και είναι επίσης προφανές, πως οποιαδήποτε απόπειρα ακύρωσης
των Αμερικανικών σχεδίων στην ευρύτερη περιοχή, θα δρομολογήσει ντε φάκτο την επιχειρησιακή εμπλοκή των ΗΠΑ.
- Το δεύτερο αφορά τη στρατηγική και επιχειρησιακή ανασύνταξη του ISIS. Η δρομολόγηση του Κουρδικού στην τελική του διευθέτηση, μοιραία θα μετατοπίσει το θέατρο επιχειρήσεων για τον ISIS, σε θέσεις που θα στοχεύουν κατ ευθείαν την Ευρώπη.
Και τα ερωτήματα που ανακύπτουν από αυτά είναι σαφή και
αμείλικτα:
Για ποια από τις παραπάνω εξελίξεις είναι έτοιμη η Ελληνική
κυβέρνηση και τα επιχειρησιακά επιτελεία???
Στη βάση ποιάς στόχευσης και με ποιες προτεραιότητες στην
εθνική ατζέντα???
Ποιος έχει σταθμίσει το τίμημα της ανύπαρκτης στρατηγικής της
μοιραίας νύχτας, που δεν κατέστησε την Ελλάδα και την Κύπρο πρωταγωνίστριες των
εξελίξεων???
Τα ερωτήματα δεν είναι ρητορικά… Η επικαιρότητά τους παραμένει
στο κόκκινο… Και η θλιβερή διαπίστωση είναι πως αυτό το τσούρμο των
τυχάρπαστων, που παρατηρεί το περιβάλλον να έχει πυρακτωθεί επικίνδυνα, και
επιμένει να ασχολείται με τα κατοχικά πρωτόκολλα και τα τζαμιά, είναι το πλέον
επικίνδυνο πολιτικό προσωπικό. Επικίνδυνο και παντελώς ανίκανο να διαχειριστεί
εξελίξεις.