Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που θεώρησαν την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να χρεώνει αρνητικά επιτόκια, ως ένα «αφανές κούρεμα» καταθέσεων. Αυτό όμως, θα συνέβαινε όταν οι τράπεζες θα άρχιζαν να χρεώνουν επιτόκια στους πελάτες τους. Μήπως όμως αυτό έχει ήδη ξεκινήσει;
Αν πράγματι είναι να γίνει κούρεμα, η τελευταία χώρα που κάποιος θα φαντάζονταν ότι αυτό θα γίνονταν είναι η Γερμανία. Πολλά όμως δείχνουν ότι αυτό το…«ιδιότυπο κούρεμα» των καταθέσεων όχι απλά έχει ξεκινήσει στην Γερμανία, αλλά ήδη αρχίζει να γίνεται θεσμός, ακολουθώντας μια τάση που ξεκίνησε στην Ελβετία και Σκανδιναβικές χώρες! Πριν μια εβδομάδα ανακοινώθηκε ότι η Βαυαρική Τράπεζα Raiffeisenbank χρεώνει τους πελάτες της με λογαριασμούς πάνω από 100.000 ευρώ με επιτόκιο -0,4% ετησίως, από την 1η Σεπτεμβρίου.
Δηλαδή οι πελάτες της καταθέτουν 100 ευρώ και μετά 12 μήνες θα έχουν, στην καλύτερη, 99,6 ευρώ στο λογαριασμό τους! Η κίνηση αυτή περιγράφεται ως αναγκαία από διοικητικά στελέχη της τράπεζας, ώστε να ανταπεξέλθουν στα τεράστια κόστη από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) του κυρίου Ντράγκι, να επιβάλλει αρνητικά επιτόκια. Νωρίτερα, η Γερμανική Skatbank αποφάσισε να χρεώνει σε πελάτες με λογαριασμούς άνω των 500.000 ευρώ, κάτι που τότε θεωρήθηκε ως «μη ανησυχητικό», όμως τώρα ο «πήχης» φαίνεται ότι χαμηλώνει, αγγίζοντας κάθε πελάτη με καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ!
Να σημειώσουμε ότι μερικές μεγαλύτερες Γερμανικές τράπεζες είχαν ήδη αποφασίσει νωρίτερα να μεταφέρουν τα χρήματα… όπως τον παλιό καλό καιρό, σε ειδικές κρυψώνες και θησαυροφυλάκια (!!!) καθώς η μεταφορά και φύλαξη χαρτονομισμάτων «αλά παλαιά» κοστίζει περίπου -0,2% ετησίως, και επομένως, έχουν όφελος από την παλιά καλή αυτή μέθοδο. Όμως και πάλι «μπαίνουν μέσα» και εκείνες. Αν οι αρνητικές αυτές χρεώσεις, συνδυαστούν με υψηλή πιθανότητα χρεοκοπίας των Ευρωπαϊκών τραπεζών, κάτι δείχνει να μη πηγαίνει καλά. Πως όμως φτάσαμε εκεί;
Ουσιαστικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την μαγική συνταγή Σόιμπλε-Μέρκελ, κατάφερε το ακατόρθωτο. Έναν πλανήτη με δύο πρόσωπα. Αφενός δημιούργησε μια τεράστια ζώνη φτωχοποίησης, αυστηρής λιτότητας και ανεργίας στο 1/3 της Ευρώπης, και οδήγησε σε χρεοκοπία εκατομμύρια εταιρίες, με αποτέλεσμα τα «κόκκινα δάνεια» στο Τραπεζικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να είναι στο 9% περίπου του συνόλου των δανείων (20% περίπου στις μικρομεσαίες), και το 1/10 των τραπεζών να είναι στα πρόθυρα χρεοκοπίας, σύμφωνα με τα τελευταία stress tests (αν γίνουν με σενάρια ύφεσης).
Αφετέρου «τίναξε το λεφτόδεντρο» των φορολογουμένων, την «απεριόριστη τσέπη» τους, βάζοντας την ΕΚΤ να διοχετεύει κάθε μήνα κολοσσιαία ρευστότητα 70 περίπου δισεκατομμυρίων ευρώ, τα 2/7 των οποίων πάει στην πλούσια Γερμανία, αντί να πηγαίνει στις χώρες που έχουν πρόβλημα, ενώ τμήμα των χρημάτων αυτών αγοράζει ομόλογα των…. πολυεθνικών που είναι πίσω από τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών και του κύριου Σόιμπλε, αγοράζοντας ομόλογα κολοσσιαίων εταιριών όπως… Ζημενς και Φολκσβάγκεν! Και τώρα, για να χρηματοδοτήσει το τερατώδες αυτό δημιούργημα, αφαιρεί από τις καταθέσεις των Ευρωπαίων πολιτών -0,4% ετησίως, που αργότερα, ποιος ξέρει, μπορεί η αφαίμαξη να γίνει …-0,6% ή -0,8% ή και…-1,5% ετησίως!
Πάντως, εκπρόσωπος της Γερμανικής Ένωσης τραπεζών είπε ότι δεν περίμενε κάτι τέτοιο και έσπευσε να καθησυχάσει τους Γερμανούς, θυμίζοντας εκείνους τους υπουργούς που έσπευδαν να καθησυχάζουν τους επενδυτές όταν ξεκίνησε το χρηματιστηριακό κραχ του 2000, ή πριν γίνει το κούρεμα καταθέσεων σε τράπεζες που χρεοκόπησαν…! Oι καταθέτες, που βλέπουν τα λεφτά τους να απομειώνονται, και τις μετοχές των τραπεζών να βουλιάζουν σε νέα χαμηλά από μέρα σε μέρα, πάντως είναι ήσυχοι, όπως εξάλλου όλοι μας! Η μήπως όχι;
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία