«Καυτή πατάτα» και η υπόθεση των 8 στρατιωτικών
Του Μύρωνα Ξυδάκη
Τα όσα συμβαίνουν στην Τουρκία τις τελευταίες μέρες μόνο ανεπηρέαστη δεν αφήνουν τη χώρα μας. Αντιθέτως, έρχονται να την περιπλέξουν άμεσα σε μια ρευστή κατάσταση με απρόβλεπτες προεκτάσεις, θέτοντάς την στο επίκεντρο μιας ζώνης πολέμων και κρίσεων και μετατρέποντάς την σε μιας μορφής μετόπισθεν των διαφόρων συγκρούσεων που εκτίνονται στο ευρύτερο τρίγωνο Μέση Ανατολή-Ανατολική Ευρώπη-Καύκασος.
Για να γίνουν αυτά καλύτερα κατανοητά, θα πρέπει τα γεγονότα της Τουρκίας να τοποθετηθούν στις πραγματικές τους διαστάσεις. Η απόπειρα πραξικοπήματος δεν συνιστά απλά έκφραση της σύγκρουσης κάποιων μηχανισμών στο εσωτερικό της χώρας με βασικό επίδικο την ανακατανομή ισχύος. Αντιθέτως, πρόκειται για μια ευθεία αντανάκλαση των τεράστιας κλίμακας αλλαγών που συντελούνται στο γεωπολιτικό πεδίο εξαιτίας του πολέμου στη Συρία.
Βρισκόμαστε ενώπιον αναπροσαρμογών στους σχεδιασμούς των διαφόρων παικτών, αλλαγής συμμαχιών και δημιουργίας νέων αξόνων. Πλέον ενδεικτική αυτών των ανακατατάξεων είναι η πρόσφατη προσέγγιση Τουρκίας-Ρωσίας. Αυτή είναι που εν πολλοίς οδήγησε στην απόπειρα πραξικοπήματος, επιφέροντας ταυτόχρονα και μια παροξυσμική κλιμάκωση των σχέσεων Τουρκίας-Δύσης. Την κλιμάκωση αυτή είναι πολύ πιθανό να πληρώσει η Ελλάδα.
Χαρακτηριστική, άλλωστε, ήταν και η παρέμβαση του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών Τζακ Λιου, ο οποίος, αναγνωρίζοντας τα νέα δεδομένα που προκύπτουν από τις αλλαγές συμμαχιών, έσπευσε να κάνει λόγο για την ανάγκη αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας προκειμένου να λειτουργήσει σαν ένας πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή. Κι όταν οι Αμερικανοί μιλούν για «αναβαθμισμένους γεωπολιτικούς ρόλους», αυτό που εννοούν είναι ακόμα περισσότερη πρόσδεση στο άρμα των δικών τους γεωστρατηγικών επιδιώξεων. Κινδυνεύει έτσι η χώρα μας να βρεθεί ακόμα πιο βαθιά μπλεγμένη σε πολεμικές περιπέτειες, θυσιάζοντας τα δικά της συμφέροντα στο βωμό της σύγκρουσης Δύσης-Ρωσίας και καλούμενη να επιφορτιστεί υποχρεώσεις και λειτουργίες που ως τώρα βάραιναν την Τουρκία.
Απειλές, όμως, για τη χώρα μπορούν να προκύψουν και από το ίδιο το καθεστώς Ερντογάν. Και αυτό γιατί είναι πολύ πιθανό, όπως άλλωστε έχει συμβεί επανειλημμένα στο παρελθόν, η Άγκυρα να προσπαθήσει να διοχετεύσει στο εξωτερικό, μέσω γεωπολιτικών αναταράξεων, ορισμένη από την εσωτερική ένταση που έχει προκαλέσει η πολιτική αστάθεια και η συνεπακόλουθη οικονομική κατάρρευση των τελευταίων ημερών. Με δεδομένη, μάλιστα, την εμπλοκή που υπάρχει στα ανατολικά της, το πιο λογικό είναι η διέξοδος να αναζητηθεί στο τόξο Θράκη-Αιγαίο-Κύπρος. Το ποιες είναι ακριβώς οι διαθέσεις της Άγκυρας σε αυτό το ζήτημα θα φανεί και από τη συμπεριφορά της στην υπόθεση των 8 στρατιωτικών της Αλεξανδρούπολης.
Διπλωματική και νομική δοκιμασία
Το τοπίο γίνεται ακόμα πιο ανησυχητικό αν συνυπολογιστούν και διάφορες άλλες περιπλοκές που μπορούν να προκύψουν από τη μετατροπή της χώρας σε μιας μορφής μετόπισθεν, για τους Τούρκους πραξικοπηματίες αυτή τη φορά. Ενδεικτική αυτής της πιθανότητας είναι η υπόθεση των 8 στρατιωτικών που έφτασαν στην Ελλάδα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα προκειμένου να διαφύγουν της σύλληψης. Η υπόθεση αυτή θέτει την ελληνική κυβέρνηση ενώπιον μιας λεπτής διπλωματικής και νομικής δοκιμασίας, που γίνεται ακόμα πιο πολύπλοκη δεδομένου ότι η τουρκική πλευρά πιέζει για άμεση έκδοσή τους.
Παράλληλα, υπάρχει και το όλο θέμα με τις διάφορες τουρκικές στρατιωτικές μονάδες που αγνοούνται μετά το πραξικόπημα. Οι πιθανότητες κάποιες από αυτές να έχουν εισχωρήσει στην ελληνική επικράτεια, παραβιάζοντας την εθνική μας κυριαρχία και περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να ζητήσουν άσυλο ή να επιχειρήσουν ξανά κατά του καθεστώτος Ερντογάν, είναι πολλές. Και βέβαια σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποκλειστεί το σενάριο πρόκλησης ακόμα και ενός θερμού επεισοδίου, δεδομένου ότι και προηγούμενα σχέδια ανατροπής του Ερντογάν, όπως το «Σχέδιο Βαριοπούλα», προέβλεπαν ανάλογες προβοκάτσιες στο χώρο του Αιγαίου και του Έβρου. Είναι προφανές πως η όλη κατάσταση προσφέρεται για να τεθούν ξανά από την τουρκική πλευρά θέματα συγκυριαρχίας στο Αιγαίο, αυτήν τη φορά στο όνομα της αντιμετώπισης των φυγάδων στασιαστών.
Τέλος, δεν μπορεί να παραβλεφθεί το ενδεχόμενο ενός νέου προσφυγικού κύματος από την Τουρκία προς τη χώρα μας, εξαιτίας ακριβώς της αβεβαιότητας και του τεταμένου κλίματος που επικρατεί στη γειτονική χώρα.
Απέναντι σε όλα αυτά η στάση της ελληνικής κυβέρνησης είναι τουλάχιστον αποκαρδιωτική. Αδυνατώντας να συλλάβει την πολυπλοκότητα της κατάστασης, παρακολουθεί τις εξελίξεις από θέση φοβισμένου ουραγού λειτουργώντας σαν πιόνι των Δυτικών. Σε ό,τι αφορά το πραξικόπημα, το μόνο που βρήκε να ψελλίσει ήταν ορισμένες κενολογίες περί σεβασμού της δημοκρατίας, ταυτίζοντας τον Ερντογάν με την τήρηση της συνταγματικής νομιμότητας. Παραβλέπεται έτσι ο φασιστικός χαρακτήρας του καθεστώτος και ο ακραίος αυταρχισμός που επιδεικνύεται ένα χρόνο τώρα σε βάρος κάθε αντιφρονούντα και ειδικά του κουρδικού κινήματος. Ο φόβος της ελληνικής κυβέρνησης φάνηκε πολύ έντονα και στην υπόθεση του ασύλου που ζήτησαν οι 8 στρατιωτικοί, όταν πολλοί κυβερνητικοί θέλησαν να τους παραδώσουν όσο πιο γρήγορα γίνεται στο ερντογανικό καθεστώς.
Είναι ξεκάθαρο ότι δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτα από μια κυβέρνηση φοβισμένη και εθελόδουλη. Οι όποιες θετικές εξελίξεις για τους λαούς της περιοχής μπορούν να έρθουν μόνο μέσα από ένα κίνημα ελευθερίας, δημοκρατίας και ειρήνης ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τις επεμβάσεις του.
Φωτογραφία : Eurokinissi/AP Photo/Petros Giannakouris