Του Στέλιου Συρμόγλου
Η φιλοσοφία βρέθηκε σε μεγάλη αδυναμία να θεμελιώσει και να συνδέσει a priori ιδέες με πρακτικές κατευθύνσεις. Ο κόσμος κινήθηκε από τις έμφυτες αυτές ιδέες, που είναι απαύγασμα της οργανικής δομής και λειτουργίας της ανθρώπινης φύσης.
Η σύνδεση ιδεών και πράξεων υπήρξε, αν μη αδύνατη, τουλάχιστον ατελής και ακαθόριστη στο παρελθόν όσες φορές ο δρόμος που ακολουθήθηκε στηρίχθηκε στους μηχανισμούς της νόησης, που η εξιχνίαση τους ήταν προβληματική, αντί να αρχίσει από εκεί που τελείωνε η πνευματική διαδικασία.
Ο κίνδυνος να πλανηθεί η σκέψη υπήρχε και στην περίπτωση αυτή της εκλογής μιας αλήθειας από τις πολλές του τέρματος, που δεν ανταποκρινόταν και δεν εξέφραζε τη φυσική και βέβαιη αλήθεια που αναζητούσε και αναζητεί ο άνθρωπος.
Είναι προφανές ότι από την αφθονία των ανθρώπινων εκδηλώσεων μπορούν να διαχωριστούν οι θέσεις εκείνες που ανάγονται στις πρώτες αρχές και που αποτέλεσαν τις κολώνες των πολιτισμών, πάνω στις οποίες θα ήταν δύσκολο να οικοδομηθεί μια πνευματική συνέπεια, χωρίς συγχύσεις και πλάνες. Ενα οικοδόμημα για το οποίο πασχίζει ο άνθρωπος επί αιώνες.
Τον πυρήνα αυτών των εκδηλώσεων τον καταρτίζει μια κεντρική ιδέα, που είναι η απόλυτη, φυσική και αιώνια. Η έννοια της δυνάμεως. Η ενέργεια είναι δύναμη που αλλάζει μορφές ή καταστάσεις ή και αδρανεί ισορροπώντας κάτω από ορισμένες συνθήκες.
Η ιδέα της δυνάμεως κυριαρχεί παντού στο Σύμπαν και επιβάλλει σ' αυτό τον χαρακτήρα που απορρέει από αυτή την κοσμική εμφάνιση. Στον φυσικό κόσμο είναι η βαρύτητα εκδηλουμένη με την έλξη και την απώθηση, με την ένωση και τον χωρισμό. Στην ιδέα της δυνάμεως που έχει φτάσει μεταμορφωμένη και στην ανθρώπινη υπόσταση στάθηκε και αναπτύχθηκε απέναντί της σιγά-σιγά η ιδέα της αντιδυνάμεως, αυτό που καλούμε πνεύμα.
Δεν γνωρίζει κανείς αν και σ' άλλες περιοχές του Σύμπαντος έχει αναπτυχθεί αυτή η αντιδύναμη, αλλά στον πλανήτη της Γης η εμφάνισή της έχει προκαλέσει και προκαλεί μεταβολές, που άλλες είναι σύμφωνες κι άλλες αντίθετες στη δράση του Σύμπαντος.
Η αντιδύναμη αυτή δεν ακολουθεί προφανώς το δρόμο των υλικών δυνάμεων, που προκαλούν τις φυσικές ισορροπίες σύμφωνα με το νόμο της δράσης και αντίδρασης, αλλά ένα ιδιαίτερο δικό του δρόμο που δεν μπόρεσαν ακόμη να τον εξιχνιάσουν και να τον προσδιορίσουν.
Η ανάλυση της δράσης του πνεύματος ίσως μπορέσει να φωτίσει τους βαθύτερους προορισμούς και να οδηγήσει στην ευχερέστερη προσαρμογή της ανθρώπινης ύπαρξης στο πλαίσιο της κοσμικής αποστολής της