Ενας ακόμη τίτλος που απηχεί την υπερβολή τούτης της γραφίδας;
Πως δεν ξέρουμε που πάμε, όταν το αποδεικνύουμε με τις πράξεις μας και με τη συνέπεια στις συνήθειές μας; Σήμερα, για παράδειγμα, πάμε και "στηνόμαστε" στις ουρές έξω από καταστήματα για να καταδείξουμε την αποθέωση του μιμητισμού μας στο ξενόφερτο θεσμό της Black Friday...
Οταν έχουμε τέτοια απρόσμενη "διέξοδο" καταναλωτικής μάλιστα διάστασης, έστω και για μια μέρα, γιατί να σκεφτούμε τα αδιέξοδα τούτης της έρμης χώρας ή όσα υφιστάμεθα από την καθημερινή πολιτική κοροιδία και απάτη; Γιατί να σκεφτούμε την "άνιση" ισότητα και λιτότητα ή την εφιαλτική ανεργία και εργασιακή ανασφάλεια, αφού εμείς "ψιλοβολευόμαστε" ή και καλοβολευόμαστε;
Γιατί να σκεφτούμε την πρωτοφανή ανευθυνότητα στα κοινά, αλλά και την εθνική ανυποληψία και αναξιοπιστία; Μήπως πρέπει να σκεφτούμε την απαιδευσία, την αγλωσσία και τον αμοραλισμό, που "κατασκήνωσαν" σε τούτη τη χώρα; Μας "παίρνει" να σκεφτούμε την καταστροφική οκνηρία, απάθεια και ραστώνη συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, που συμβάλλουν στην αμφισβήτηση αρχών και αξιών;
Γνωρίζω φυσικά την αντίρρηση στα παραπάνω ερωτήματα. Είναι πρόχειρη, εύκολη και εντάσσεται στη γνωστή επιχειρηματολογία με κοινό παρανομαστή "...Και τι μπορώ να κάνω εγώ;". Είναι μια βολική αντίρρηση, ιδιαίτερα για τις ελαστικές συνειδήσεις. Για τους ολιγόπιστους, εξάλλου, αποτελούν τα εμπόδια προσχήματα για την αδυναμία της εξεύρεσης πορείας, πράγμα που επιτείνει την οδύνη της πραγματικότητας μας.
Η ελληνική κοινωνία δεν μπόρεσε να ανακαλύψει τα στοιχεία που την ισορροπούν. Δεν έχουν προσδιοριστεί με πληρότητα οι έννοιες του "σοβαρού" και του "υπεύθυνου", ενώ οι συνειδήσεις πολλών Ελλήνων με την παραλλακτικότητα που τις χαρακτηρίζει, κυμαίνονται. Και οι κυμάνσεις δίνουν τη γένεση σε δυσαρμονίες.
Τα στοιχεία, δηλαδή οι μεταβλητές που δεν είναι καθόλου ομόρροπες, φτιάχνουν ένα παράδοξο σύστημα, γεμάτο από αρνητικές και αντιαισθητικές δυνάμεις, που η μία ανέκαθεν τείνει να εξουδετερώσει την άλλη.
Και μέσα σ' αυτή την ατμόσφαιρα της πνιγηρής απόγνωσης, αλλά και της κοινωνικής επιπολαιότητας και απάθειας, όπου κάθε μέρα μπορεί στο προσεχές μέλλον να αποδειχθεί "μαύρη" και όχι απλώς "Black Friday" από άποψης καταναλωτικής, οι πολιτικοί ως ένα σημείο μπορούν να θεωρηθούν αντικείμενο ζωολογικής περιγραφής.
Που πάμε άραγε ως κοινωνία και χώρα; Είναι να θλίβεται κανείς για τους απογοητευμένους Ζαρατούστρες που ανέβηκαν στο βουνό τους και μελέτησαν τον υπεράνθρωπο, γιατί ο άνθρωπος ήταν πολύ μικρός για να καλύψει το χώρο της ψυχής τους. Τώρα η κάθοδος. Η προσγείωση σε μια γυμνή ερημιά, όπου υπάρχουν πολλές ζωής χωρίς να υπάρχει Ζωή, όπου σαλεύει ένα πλήθος ανθρώπων χωρίς να υπάρχει ο Ανθρωπος.
Το φαινόμενο βέβαια δεν είναι μόνο ελληνικό. Είναι και φαινόμενο πανευρωπαικό. Στην Ελλάδα ωστόσο το φαινόμενο της έκπτωσης και την απουσίας μιας συγκεκριμένης πορείας παρατηρείται στην έξαρση του, λόγω και της ιδιοσυστασίας του λαού. Η εκούσια παραίτηση των ατομικών προνομίων δια της απάθειας και της επιπολαιότητας, διαμορφώνει μονολιθικές ομάδες που συνασπίζονται για να διαφεντέψουν το πλήθος.
Η γενιά της αντίδρασης έχει αποσυρθεί προ πολλού στα λαβυρινθώδη δώματα της ιστορίας. Τα υπολείμματά τους, αν υπάρχουν σήμερα υπολείμματα, είναι ανάξια λόγου. Οι νέες γενιές αποξενωμένες από την ιστορική πραγματικότητα πορεύονται προς την ουτοπία, ευνοώντας νεοπαγή καθεστώτα να σταθεροποιούνται, αφού η αγωνιστική φάση για την εσωτερική σταθεροποίηση της κοινωνίας έχει περάσει.
Πολύφωνες οι μαρτυρίες για τούτη την κατάντια, ενορχηστρώνουν ένα πελώριο "Γιατί", που παραμένει αναπάντητο, εξαιτίας και της καλλιεργούμενης δυσπιστίας, που αναγκάζει ένα ολόκληρο έθνος να βρίσκεται σε ένα διαρκές τέλμα. Μιλώντας ακόμη και για μεταβατικότητα, προυποθέτουμε μια κατάσταση ρευστή. Υπονοούμε κάποιο γίγνεσθαι που έπαψε να είναι εξέλιξη ομαλή, που μπήκε στο στάδιο των ραγδαίων και επάλληλων αλμάτων.
Καταντήσαμε πλέον η ψυχή μας να είναι πάρα πολύ στενή για να χωρέσει τον ενθουσιασμό της πράξης. Και το ερώτημα "Που πάμε;" απαντάται μόνο με πράξεις και με τη συνειδητοποίηση ότι η ελευθερία και κατ' επέκταση η δημοκρατία βασίζονται σε ορισμένες απόλυτες αξίες, παράλληλα με τις πραγματικές εκείνες αξίες που καθορίζονται από τις περιστάσεις και συνεπώς είναι μεταβλητές.
Καταρρέει η Ελλάδα του 2017 για να πλανάται το φάντασμα μιας επερχόμενης εθνικής συμφοράς. Κι όλα όσα συνιστούν την κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας, φωτίζουν μόνον την επιφάνεια της κρίσης, της σκληρής πραγματικότητας.
Και αντί να δούμε κατάματα αυτή την "πραγματικότητα", καταντήσαμε "χρυσοθήρες" θαμπωμένοι από το πλούσιο κοίτασμα των προσδοκιών που μας προσφέρουν με περισσή πονηρία οι πολιτικοί ή είμαστε έτοιμοι να αντλήσουμε ό,τι προσφέρει η φλέβα του ατομικού ονείρου, της φαντασίωσης μας ή και των εθνικών μας παραισθήσεων...