Η αγγειακή ηλικία, η οποία δεν ταυτίζεται πάντα με τη χρονολογική, σχετίζεται με την πρόβλεψη των καρδιαγγειακών επεισοδίων. Γνωρίζοντας την αγγειακή ηλικία ενός ατόμου, οι ειδικοί μπορούν να προβλέψουν το ενδεχόμενο εμφάνισης εμφράγματος ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου 5-10 χρόνια πριν. Ο προσδιορισμός της αγγειακής ηλικίας μπορεί να γίνει με τον υπερηχογραφικό έλεγχο των αγγείων.
«Αν έχετε οικογενειακό ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου, αορτικό ανεύρυσμα ή πάσχετε από κακή κυκλοφορία αίματος, εάν καπνίζετε, έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη ή υψηλή χοληστερόλη, τότε η μέτρηση του έσω μέσου χιτώνα των καρωτίδων αρτηριών είναι αυτό που πραγματικά χρειάζεστε. Η έγκαιρη ανίχνευση με τη χρήση υπερήχων κάνει όλη τη διαφορά. Είναι μη επεμβατική, ανώδυνη και οικονομικά ανταποδοτική. Μπορεί δε να προβλέψει την ύπαρξη αθηρωμάτωσης σε άλλο σημείο του σώματος και ιδιαίτερα την παρουσία στεφανιαίας νόσου» επισημαίνει ο αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας στο ΑΠΘ και πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης για την παχυσαρκία, τον διαβήτη και τους υψηλού κινδύνου ασθενείς, Βασίλης Κώτσης.
Όπως αναφέρει ο κ. Κώτσης, η μέτρηση του πάχους του έσω χιτώνα των αγγείων με βάση τελευταίες έρευνες βοηθά τους ειδικούς να κατανοήσουν την αθηρωμάτωση, τη σοβαρότητά της και την εξέλιξή της. Ταυτόχρονα, βοηθά σημαντικά στην έγκαιρη διάγνωση της αθηρωμάτωσης των αγγείων και με αυτόν τον τρόπο μειώνει τους κινδύνους, συμβάλλει στον αποτελεσματικό σχεδιασμό της κλινικής αντιμετώπισης και στις καλύτερες προσδοκίες των ασθενών, αφού μπορεί να προβλέψει την εξέλιξη της υγείας ενός ανθρώπου, ο οποίος από την ύπαρξη απλών παραγόντων κινδύνου όπως η υπέρταση ή τα αυξημένα λιπίδια φτάνει μετά από αρκετό χρονικό διάστημα, συνήθως 5-10 ετών, να εμφανίσει έμφραγμα ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
«Στον γενικό πληθυσμό οι κυριότεροι παράγοντες κίνδυνου της αθηροσκλήρωσης είναι η αρτηριακή υπέρταση, το κάπνισμα, η υπερλιπιδαιμία, ο διαβήτης, παράγοντες όπως η κληρονομικότητά μας, τα γονίδια μας και η ηλικία. Για την ιδία ηλικία όμως δεν έχουν όλοι οι ασθενείς την ίδια αγγειακή ηλικία και είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να είναι 50 ετών και να έχει αγγειακή ηλικία 70 ετών, να παρουσιάζει δηλαδή πρώιμη αθηροσκλήρωση (Early Vascular Ageing=EVA), μια κατάσταση δηλαδή με πρώιμη αγγειακή γήρανση και καταστροφή. Μια πρόβλεψη της βλάβης σε αρχικό στάδιο (στάδιο Ι ή ΙΙ) και η επιθετική τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου συμβάλλει στην έγκαιρη πρόληψη αγγειακών και στεφανιαίων επεισοδίων» εξηγεί ο κ. Κώτσης.
Παράγοντες κινδύνου
Η αρτηριοσκλήρυνση, όπως εξηγεί ο κ. Κώτσης, είναι μια εκφυλιστική πάθηση, από τις πιο γνωστές και σοβαρές, των μεσαίων και μεγάλων αρτηριών. Οφείλεται κυρίως στον σύγχρονο τρόπο ζωής, στις κακές διατροφικές συνήθειες και στην επιβάρυνση του περιβάλλοντος, που είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικοί παράγοντες για το κυκλοφορικό σύστημα του ανθρώπου. Προσβάλλει μικρές και μεγάλες ηλικίες και προκαλείται λόγω της δημιουργίας μιας πλάκας, που λέγεται αθήρωμα, στο εσωτερικό τοίχωμα των αγγείων.
Μεγαλύτεροι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση αρτηριοσκλήρυνσης είναι το κάπνισμα και η υπέρταση, ενώ δευτερευόντως ενοχοποιούνται ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, το άγχος και η οικογενειακή προδιάθεση. Η ασθένεια μπορεί να εκδηλωθεί με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα του μυοκαρδίου και περιφερική αρτηριοπάθεια. Σε αρκετές δυτικές χώρες μάλιστα η αρτηριοσκλήρυνση καταγράφεται ως η πρώτη αιτία θανάτου.
Το αρτηριακό τοίχωμα της καρωτίδας αρτηρίας αποτελείται από τρεις ανατομικά διακριτές στοιβάδες (τον έσω, τον μέσο και τον έξω χιτώνα), οι οποίες χωρίζονται από δυο λεπτές ελαστικές μεμβράνες, την έσω και την έξω. Η αθηροσκλήρωση είναι νόσος του έσω χιτώνα. Οι αθηρωσκληρωτικές αλλαγές στο αγγειακό τοίχωμα είναι προοδευτικές. Το αρχικό στάδιο περιλαμβάνει την πάχυνση του έσω χιτώνα και της αφρώδους μετατροπής των κυττάρων (μακροφάγα με συσσώρευση χοληστερόλης), σε επόμενο στάδιο γίνεται ο σχηματισμός πλάκας, η οποία περιορίζει την αιματική ροή και σε τελικό στάδιο γίνεται η ρήξη της πλάκας και εμφάνιση αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου ή στεφανιαίας νόσου.
«Η έγκαιρη ανίχνευση της καρδιαγγειακής νόσου επιτρέπει την έγκαιρη πρόληψη, τη μείωση του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Η μέτρηση του πάχους του χιτώνα των αγγείων επιτρέπει στους γιατρούς να εκτιμούν την αρτηριακή υγεία του ασθενούς ανεξάρτητα από τις σταθερές παραμέτρους όπως την ηλικία, τα επίπεδα της χοληστερόλης, την αρτηριακή πίεση, το διαβήτη και το κάπνισμα» επισημαίνει ο κ. Κώτσης.