"Brain drain" στον Στρατό
Λεωνίδας Σ. Μπλαβέρης
Ολόκληρη σχεδόν η εφεδρεία του Ελληνικού Στρατού, περίπου 150.000 άνδρες, ηλικίας 18-45 ετών, στρατιωτικώς ικανοί, έχει μεταναστεύσει στο εξωτερικό από το 2010 και εντεύθεν, τα δύσκολα χρόνια του Μνημονίου. Το πολύ σοβαρό αυτό γεγονός προβληματίζει τους αρμοδίους ή τουλάχιστον πρέπει να τους προβληματίζει.
Οι ενδείξεις υπήρχαν και ήταν σοβαρές, αλλά τα στοιχεία που αποκαλύφθηκαν στο άρθρο του Γιώργου Λυκουρέντζου για την κρίση που έδιωξε 550.000 Ελληνες στο εξωτερικό και τα οποία διαβιβάστηκαν στη Βουλή από την αναπληρώτρια υπουργό Εργασίας, Ράνια Αντωνοπούλου, ήταν επίσημα και πολύ σοβαρά. Βάσει του ρεπορτάζ, την περίοδο 2008-2013 έφυγαν από την Ελλάδα 233.000 νέοι ηλικίας 25-39 ετών, ενώ 550.000 άτομα ηλικίας 18-65 ετών σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρμοδίων έχουν εγκαταλείψει τη χώρα μέχρι φέτος. Αν υπολογίσουμε ότι από αυτούς οι μισοί περίπου, λογικώς, είναι άρρενες (270.000) και το 80% αυτού του αριθμού σε στρατολογικώς καθ’ οιονδήποτε τρόπο ενεργή ηλικία (18-45 ετών), τότε με τρόμο διαπιστώνουμε ότι αυτή τη στιγμή μια ολόκληρη εφεδρεία ικανών ανδρών –περί τους 150.000 άνδρες κατ’ ελάχιστο– απουσιάζει στο εξωτερικό. ΠΛΗΓΜΑ. Τι σημαίνει πρακτικώς αυτό; Οτι, αν για κάποιον λόγο σήμερα η Ελλάδα κινδύνευε και γινόταν επιστράτευση, ο Ελληνικός Στρατός θα είχε μεν μονάδες και μόνιμα στελέχη, αλλά όχι… στρατιώτες στις επιστρατευόμενες μονάδες του!
Και είναι γνωστό ότι ο Ε.Σ. στη μακραίωνη ιστορία του στηριζόταν πάντα στην εφεδρεία του, με το 92% των συνολικών απωλειών του να είναι έφεδροι, οι οποίοι βεβαίως, όταν υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία, είναι άμισθοι (γιατί 8 ευρώ μηνιαίως δεν θεωρείται, ασφαλώς, μισθός) και ανασφάλιστοι, αφού ο χρόνος της στρατεύσεως δεν θεωρείται και συντάξιμος.
Τα τελευταία χρόνια, λόγω των Μνημονίων και των τρομακτικών περικοπών στον χώρο της Αμύνης, πλήττεται τόσο το επιχειρησιακό ζήτημα της εκπαιδεύσεως των εφέδρων που έχουν παραμείνει στη χώρα, όσο και το αριθμητικό, καθώς πλέον έχουν φύγει εκατοντάδες χιλιάδες νέοι στο εξωτερικό, οι οποίοι είτε πρόκειται να υπηρετήσουν είτε, οι περισσότεροι, έχουν υπηρετήσει και ανήκουν στην εφεδρεία. Βεβαίως, δεν είναι δυνατόν να υποστηρίξει κάποιος εχέφρων ότι σε περίπτωση πολέμου ή κρίσεως, όποτε δηλαδή διαταχθεί επιστράτευση, ο Ε.Σ. μπορεί να «στηρίζεται» σε μια επιστράτευση με περισσότερους από 150.000 εφέδρους να βρίσκονται στο εξωτερικό! Είναι σαφές αυτό, ασχέτως αν κάποιοι, για προφανείς λόγους, δεν το παραδέχονται.
Τουλάχιστον φανερώς. Πριν από μερικούς μήνες, στη διάρκεια της τελικής φάσεως της μεγάλης διακλαδικής ασκήσεως «Παρμενίων ’16» στον Εβρο και παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΘΑ και της στρατιωτικής των Ε.Δ., είχε δημοσίως ανακοινωθεί στο παρατηρητήριο της ασκήσεως ότι σε αυτήν συμμετείχαν 810 αξιωματικοί, 2.728 υπαξιωματικοί και στρατιώτες, μόλις 24 εθνοφύλακες από τη γύρω περιοχή του νομού και ΚΑΝΕΝΑΣ έφεδρος!
Η αναλογία αξιωματικών/στρατιωτών ήταν πρωτοφανής για οποιονδήποτε Στρατό: ένας αξιωματικός προς τρεις υπαξιωματικούς (που και από αυτούς η συντριπτική πλειονότητα είναι πλέον μόνιμα στελέχη) και στρατιώτες! Το θέμα το θέσαμε τότε αρμοδίως σε πολύ υψηλά ιστάμενο του ΓΕΣ, του οποίου η απάντηση ήταν λιτή και αφοπλιστική: «Δει δη χρημάτων, Λεωνίδα». Που σημαίνει ότι δεν υπήρχαν χρήματα για κλήσεις εφέδρων, οι οποίοι θα έφταναν στον Εβρο από διάφορα μέρη της Ελλάδος για 5-6 ημέρες και θα έπρεπε να… πληρωθούν!
Η αριθμητική παράμετρος όμως της ελλείψεως προσωπικού, λόγω της μεταναστεύσεως εξαιτίας του Μνημονίου, δεν είχε τότε υπολογιστεί. Θέσαμε το θέμα στον πλέον ειδικό για θέματα εφεδρείας, τον έφεδρο ταγματάρχη (ΠεζικούΚαταδρομών) Αλέξανδρο Κόντο, πρόεδρο του Πανελληνίου Συνδέσμου Εφέδρων Ενόπλων Δυνάμεων/Συνδέσμου Αθηναίων Καταδρομέων, ο οποίος όχι μόνο επιβεβαίωσε τους φόβους μας, αλλά και ήταν καταπέλτης στα όσα μας είπε: «Οι αριθμοί λέγουν πάντα την αλήθεια.
Τα τελευταία δέκα χρόνια η μείωση των διαθέσιμων κονδυλίων του ετήσιου προϋπολογισμού από την εφεδρεία καταλαμβάνει την πρώτη θέση στο κόψιμο των δαπανών. Οι απειλές μειώθηκαν ή αυξήθηκαν γύρω μας τώρα τελευταία και δεν το έχουμε αντιληφθεί; Γιατί περιφρονείται η εφεδρεία, ο πανάρχαιος θεσμός του πολίτη-οπλίτη;».
«Λίγα τα χρήματα, αλλά διατέθηκαν»
Θέσαμε αυτά τα εύλογα – πιστεύουμε– ερωτήματα στο ΓΕΣ, που φαίνεται ότι το απασχολεί σοβαρά το θέμα. «Το 2016, στον σημαντικά μειωμένο προϋπολογισμό του ΓΕΣ για ασκήσεις και γενικότερα για την εκπαίδευση των εφέδρων μας, υπήρχε σχετικό κονδύλι, της τάξεως των 120.000 ευρώ, που διατέθηκε για τον σκοπό αυτό μέχρι το τελευταίο ευρώ και έτσι ασκήθηκαν 7.000 έφεδροι. Το 2015, είχαν διατεθεί 180.000 ευρώ αντιστοίχως», μας ενημέρωσε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΓΕΣ, συνταγματάρχης (ΔΒ) Νικόλαος Φανιός. Και πρόσθεσε: «Αυτό το κονδύλι διατέθηκε για την πρόσκληση εφέδρων στη μεγάλη διακλαδική άσκηση “Παρμενίων ’16”. Ναι, δεν υπήρχε πρόσκληση εφέδρων στην τελική φάση στον Εβρο, όπως σημειώνετε, αλλά αυτό έγινε σε άλλους ασκούμενους σχηματισμούς σε άλλα σημεία της Ελλάδας. Χρησιμοποιήθηκε επίσης σε επιχειρησιακές αξιολογήσεις μονάδων όπου ασκήθηκαν άλλες χρονικές στιγμές εντός του έτους, για μονοήμερες ενημερωτικές επισκέψεις στις μονάδες των εφέδρων, κάτι που γίνεται συνήθως το Σαββατοκύριακο, καθώς και στις επιχειρησιακές αξιολογήσεις των μονάδων και των σχηματισμών, όπου επίσης εκλήθησαν έφεδροι. Συμπερασματικώς, όσα χρήματα πήρε το ΓΕΣ για ασκήσεις και εφέδρους τα διέθεσε όλα. Λίγα μεν, πολύ λίγα, αλλά διατέθηκαν όλα για την εκπαίδευση των εφέδρων. Δεν υπάρχει ούτε μία στο εκατομμύριο περίπτωση κονδύλια για ασκήσεις να διατεθούν για άλλον σκοπό».