Για την ευρωζώνη οι έννοιες της κρίσης και του οικονομικού και πολιτικού ρίσκο δεν είναι νέα υπόθεση. Στην πραγματικότητα είναι τόσο παλιά, όσο και η γέννηση του ευρώ.
Εάν όμως το κοινό νόμισμα δημιουργήθηκε, μεγάλωσε, αμφισβητήθηκε και κινδύνευσε μέσα από αλλεπάλληλες, μικρές ή μεγαλύτερες, κρίσεις, το 2017 μπορεί να αποτελέσει τη χρονιά που θα καθορίσει οριστικά τη συνέχιση ή μη της ύπαρξής του.
Και τούτο διότι, όπως επισημαίνει στην τελευταία ανάλυσή του και το Stratfor, το 2017 η κρίση διαρκείας της ευρωζώνης μπαίνει σε έναν νέο, υψηλού κινδύνου κύκλο με τα ρίσκα και τα μεγάλα διλήμματα να αγγίζουν πλέον τους μεγαλύτερους και ισχυρότερους παίκτες του μπλοκ.
Πρόκειται για τα ρίσκα και τα διλήμματα που θα τεθούν στις μεγάλες και κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις της νέας χρονιάς - αναμετρήσεις, οι οποίες έχουν τη δυναμική να απειλήσουν από την δομή και την αντοχή των θεσμών στους οποίους βασίζεται η ευρωζώνη έως την ίδια την ύπαρξη της νομισματικής ένωσης.
Εν ολίγοις, εάν το 2016 ήταν η χρονιά του Brexit, το 2017 είναι η χρονιά του μεγάλου υπαρξιακού crash test, που θα περάσει μέσα από τις κάλπες της Ολλανδίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και, πιθανότατα, της Ιταλίας.
Ολλανδία: Το προοίμιο
Η Ολλανδία δεν συγκαταλέγεται στις οικονομικές «υπεδυνάμεις » της ευρωζώνης, είναι όμως μία από τις πιο πλούσιες χώρες του κλαμπ. Και ολλανδικές κάλπες δεν θα είναι ο σταθμός που θα καθορίσει τις εξελίξεις, θα είναι όμως οι πρώτες που θα ανοίξουν και έχουν ισχυρή δυναμική να αποτελέσουν το προοίμιο των όσων έπονται.
Οι εκλογές θα γίνουν στις 15 Μαρτίου, οι δημοσκοπήσεις επί μήνες δίνουν σταθερό προβάδισμα στο ακροδεξιό, αντιισλαμικό κόμμα της Ελευθερίας του Γκερτ Βίλντερς και η χώρα δείχνει έτοιμη να σηκώσει τα λάβαρα του ακραίου εθνικισμού εντός της ευρωζώνης.
Πιθανό ανάχωμα ίσως αποτελέσει το σύνθετο εκλογικό σύστημα της Ολλανδίας, που ακόμη και σε περίπτωση πρωτιάς δύσκολα θα επιτρέψει στον Βίλντερς να γίνει και πρωθυπουργός. Το εν λόγω ανάχωμα, δε, ενισχύει και η έως τώρα απροθυμία των υπολοίπων πολιτικών δυνάμεων να συνεργαστούν μαζί του σε κυβερνητικό επίπεδο.
Ακόμη όμως κι εάν ο Βίλντερς δεν πάρει την εξουσία, μια πιθανή νίκη του στις εκλογές θα επηρεάσει οπωσδήποτε την ατζέντα της όποιας νέας ολλανδικής κυβέρνησης. Και θα την στρέψει σε δρόμους ακόμη πιο κριτικούς απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ερμητικά κλειστούς στα σχέδια περαιτέρω ενοποίησης και αρνητικούς στην ενίσχυση των ασθενών του Νότου.
Οπως επισημαίνουν δε οι αναλυτές του Stratfor, στο ακραίο σενάριο, εκείνο της διάλυσης της ευρωζώνης μετά τις εκλογές σε Γαλλία και Γερμανία, η Ολλανδία θα είναι ένας από τους βασικούς πόλους του νέου άξονα που θα συγκροτήσει η Γερμανία μαζί με τις βορειοευρωπαϊκές χώρες.
Γαλλία: Η μητέρα των μαχών
Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης κι ένας εκ των δύο ακρογωνιαίων λίθων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι κι εκείνη που κρατά στα χέρια της το «κλειδί» των εξελίξεων του 2017.
Στη «μετά-Μπατακλάν» εποχή του τρόμου, με το άστρο της ακροδεξιάς και της Μαρίν Λεπέν να παίρνει νέα ώθηση μετά τη νίκη Τραμπ στις ΗΠΑ και με την οικονομία της χώρας σε τέλμα διαρκείας, η διπλή προεδρική εκλογή του Απριλίου και του Μαρτίου θα καθορίσει ντε φάκτο την πορεία και της υπόλοιπης Ευρώπης.
Σε Βρυξέλλες και Βερολίνο «ξορκίζουν» την προοπτική εισόδου της Λεπέν στο μέγαρο των Ιλισίων, και δημοσκόποι και αναλυτές ποντάρουν στο ότι ακόμη κι εάν νικήσει στον πρώτο γύρο, θα ηττηθεί στον δεύτερο λόγω της συσπείρωσης όλων των υπολοίπων δυνάμεων γύρω από τον Φρανσουά Φιγιόν.
Κατά τη συμβατική ανάλυση, άλλωστε, ο Φιγιόν με τη θατσερική νεοφιλελεύθερη ατζέντα είναι το ιδανικό ανάχωμα στην ακροδεξιά επέλαση - ο κυματοθραύστης που, εάν μη τί άλλο, θα κρατήσει την προεδρία της Γαλλίας μακριά από τις εξαγγελίες Λεπέν για δημοψήφισμα εξόδου από το ευρώ και από την ατζέντα διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η δεύτερη πολιτική ανάγνωση και ανάλυση, ωστόσο, δείχνει ότι η επικράτηση του Φιγιόν στις προκριματικές εκλογές για τον υποψήφιο της συντηρητικής παράταξης μπορεί απλώς και να ανοίγει ακόμη περισσότερο τον δρόμο της Λεπέν προς τα Ιλίσια. Και τούτο διότι, στην πράξη, νομιμοποιεί και απενοχοποιεί - έστω και με δημοκρατικό μανδύα - τις ακραίες θέσεις σε μείζονα θέματα, από την οικονομία και το προσφυγικό έως την επιστροφή στην εθνική εσωστρέφεια.
Γερμανία: Η ώρα της αλήθειας για τη Μέρκελ
Η έκβαση της εκλογικής αναμέτρησης στη Γαλλία θα σφραγίσει, σε μεγάλο βαθμό, και τις εκλογές του Σεπτεμβρίου στη Γερμανία.
Το τρομοκρατικό χτύπημα στην καρδιά του Βερολίνου και η ολιγωρία των διωκτικών αρχών αποδυναμώνει εκ των πραγμάτων την Ανγκελα Μέρκελ, την οδηγεί αναγκαστικά σε πιο σκληρές θέσεις στο μεταναστευτικό, και ενισχύει ήδη την εθνικιστική Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) που φλερτάρει ήδη με διψήφια ποσοστά.
Και μπορεί το CDU, το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα της Μέρκελ, να προηγείται σταθερά στις δημοσκοπήσεις, η ασφυκτική όμως εκ δεξιών πίεση - προερχόμενη και από τους Χριστιανοκοινωνιστές εταίρους της κυβέρνησής της -, δείχνει ήδη πως αυτές οι εκλογές δεν θα είναι περίπατος για την καγκελάριο.
Το επιθυμητό για τη Μέρκελ σενάριο παραμένει εκείνο της συγκρότησης μεγάλου συνασπισμού με τους σοσιαλδημοκράτες του SPD - εξ ου, και η πρότασή της για ανέλιξη του Βάλτερ Στάινμάγιερ στην προεδρία της Γερμανίας.
Μια ενδεχόμενη, όμως, μεγάλη άνοδος των ποσοστών του AfD θα συμπιέσει κόψει εκ των πραγμάτων ποσοστά από τους Χριστιανοδημοκράτες κρατώντας ανοιχτό και το σενάριο αριστερόστροφης κυβέρνησης με συνασπισμό Σοσιαλδημοκρατών, Αριστεράς και Πρασίνων.
Ιταλία: Η αρχή του τέλους;
Προγραμματισμένες εκλογές στην Ιταλία δεν υπάρχουν ακόμη, οι κάλπες όμως μοιάζουν μονόδρομος μετά την κυβερνητική κρίση, την ήττα Ρέντσι στο δημοψήφισμα για την συνταγματική αναθεώρηση και την παραίτησή του από την πρωθυπουργία της χώρας.
Η ανάθεση της πρωθυπουργίας από τον πρόεδρο Σέρτζιο Ματαρέλα στον - πολιτικό φίλο του Ρέντσι - Πάολο Τζεντιλόνι δεν είναι παρά η προσπάθεια να κερδηθεί χρόνος , να αλλάξει ο εκλογικός νόμος και να αποτραπεί η άνοδος στην εξουσία του ευρωσκεπτικιστικού και πολιτικά ασύμετρου κινήματος των «Πέντε Αστέρων» του Μπέπε Γκρίλο.
Ακόμη και με νέο εκλογικό νόμο όμως ουδείς εγγυάται το αποτέλεσμα και το μέλλον. Οι πληροφορίες και τα σενάρια από τη Ρώμη δείχνουν ως πιθανότερο χρόνο εκλογών τον Ιούνιο, η κλιμακούμενη τραπεζική κρίση στη χώρα έχει θέσει σε συναγερμό διαρκείας ολόκληρη την ευρωζώνη, και το κύμα του ευρωσκεπτικισμού που σαρώνει την ισοπεδωμένη από τη λιτότητα μεσαία τάξη αφήνει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά.
Και κρατά επικίνδυνα ενεργό τον φόβο ότι η Ιταλία, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, μπορεί να γίνει και η αφετηρία της αρχής του τέλους του ευρώ...