του Ηλία Κουσκουβέλη*
Για χρόνια η Κυπριακή Δημοκρατία προσπαθούσε να βρει απαντήσεις στο υπαρξιακό ζήτημα ασφαλείας της, το οποίο προκαλείται από την εγγύτητα της Τουρκίας και την παράνομη παρουσία των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής στο έδαφός της.
Τέτοιες απαντήσεις, πέρα από την παραδοσιακή υποστήριξη της Ελλάδας, βρέθηκαν σε δύο ακόμη χώρες, στην Αίγυπτο και κυρίως στο Ισραήλ. Με τις δύο χώρες, η Κυπριακή Δημοκρατία προχώρησε σε σειρά συμφωνιών, στον οικονομικό, πολιτικό, αλλά και στον τομέα της ασφάλειας.
Οι εν λόγω συνεργασίες έχουν ισχυρές βάσεις αφού προέκυψαν χάρη σε σημαντικά κοινά συμφέροντα. Πρώτον, την παράλληλη ή συμπληρωματική εκμετάλλευση των πόρων της Μεσογείου, και, δεύτερον, την προβληματική σχέση των τριών κρατών με την Τουρκία.
Η σημασία δε της συνεργασίας με το Ισραήλ φάνηκε ιδιαίτερα στα τέλη του 2011/ αρχές του 2012, όταν, κατά την περίοδο των τελικών ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ και της αναγγελίας των αποτελεσμάτων τους, στις απειλές της Τουρκίας εναντίον της Κύπρου, μέσω της παρουσίας στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή των ερευνών, απάντησε με ανάλογες κινήσεις το Ισραήλ.
Οι συνεργασίες της Κύπρου με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, οδήγησαν και στις συνεργασίες με την Ελλάδα. Έτσι, σήμερα πια, στη ΝΑ Μεσόγειο υπάρχουν δύο τριγωνικές συνεργασίες ασφαλείας, και οι δύο με βάση την Ελλάδα και την Κύπρο. Οι τριγωνικές αυτές συνεργασίες, που διαρκώς ενισχύονται και επεκτείνονται, φέρουν την Τουρκία σε δύσκολη θέση, καθώς είναι προφανές πως τα νερά της ΝΑ Μεσογείου δεν είναι και τόσο ήρεμα ή ανοιχτά για την ίδια.
Το ερώτημα που τίθεται και φαίνεται πως κανείς δεν έχει απαντήσει από την Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι: τι θα γίνουν αυτές οι συνεργασίες; Στο θεσμικό επίπεδο, θα ισχύουν αν δεν υπάρχει τυπική συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας; Και στο ουσιαστικό, οι Τουρκοκύπριοι που θα συμμετέχουν στην Κυβέρνηση, θα συμβάλλουν με τον ίδιο τρόπο στην προώθηση των εν λόγω συνεργασιών;
Ή τελικά, με την «λύση» που διαπραγματεύεται ο Πρόεδρος Αναστασιάδης η Τουρκία και εγγυήτρια θα είναι, και στρατεύματα κατοχής θα διατηρήσει, και θα κερδίζει από τυχόν μεταφορά ενέργειας μέσω αυτής, αλλά και τις αμυντικές συνεργασίες που δημιουργούν μία ζώνη γύρω της θα διασπάσει.
Ας απαντήσει λοιπόν κάποιος! Ποιο θα είναι το μέλλον αυτών των συνεργασιών;
*Ο Ηλίας Κουσκουβέλης είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Αμυντικών Αναλύσεων