Εντυπωσιακοί υπόγειοι οικισμοί και η χρησιμότητά τους ανά τους αιώνες
Ολόκληρες πολιτείες, μυστηριώδεις και εντυπωσιακές, κρύβονται κάτω από την επιφάνεια της γης, ορισμένες από τις οποίες μετρούν πολλούς αιώνες ζωής. Ολόκληρα συμπλέγματα από σήραγγες και χώρους που κατά διαστήματα φιλοξένησαν χιλιάδες ανθρώπους, λειτουργώντας ως καταφύγια σε περιόδους πολέμου και εισβολών, αλλά και ως χώροι λατρείας.
Ορισμένοι από τους υπόγειους αυτούς οικισμούς περιλάμβαναν σχολεία, εκκλησίες, πηγάδια. Οι οικισμοί αυτοί -άλλοι χρονολογούνται από την αρχαιότητα ακόμη και άλλοι πιο σύγχρονοι- εντοπίζονται σε περιοχές σε ολόκληρο τον κόσμο…
Η υπόγεια πόλη της Καππαδοκίας
Το ηφαιστειακό τοπίο της περιοχής της Καππαδοκίας κρύβει αρκετές υπόγειες πόλεις, αλλά καμία δεν είναι ίσως τόσο αχανής και εντυπωσιακή όσο το Ντερινκουγιού. Το λαβυρινθώδες σύμπλεγμα χρονολογείται από τον 8ο περίπου αιώνα π.Χ. και πιθανολογείται πως χτίστηκε για να λειτουργήσει ως καταφύγιο σε περιόδους πολέμου και εισβολών.
Το 18 επιπέδων εσωτερικό του αποτελούσε μια αυτάρκη μητρόπολη που περιλάμβανε μηχανισμούς εξαερισμού, πηγάδια, κουζίνες, σχολικές αίθουσες, ελαιοτριβεία, λουτρά, οινοποιείο και χώρους στέγασης για περίπου 20.000 ανθρώπους.
Όταν υπήρχε κίνδυνος επίθεσης, κάθε επίπεδο της πόλης σφραγιζόταν με μονολιθικές πέτρινες πόρτες. Οι ιστορικοί πιστεύουν πως οι Χετταίοι ή οι Φρύγες ήταν ανάμεσα στους πρώτους κατασκευαστές του Ντερινκουγιού, το οποίο κατέλαβαν αργότερα και επέκτειναν άλλες πληθυσμιακές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των Χριστιανών της Βυζαντινής εποχής, οι οποίοι άφησαν πίσω τους μια συλλογή από τοιχογραφίες και παρεκκλήσια. Παρά τη μακρά ιστορία της, η πόλη επανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1960, όταν ένας ντόπιος έπεσε πάνω σε κάποια τούνελ στην προσπάθειά του να ανακαινίσει το σπίτι του.
Το καταφύγιο των 300 δωματίων στη βόρεια Γαλλία
Ένα κρυφό δίκτυο σηράγγων μήκους πάνω από τριών χιλιομέτρων, με 300 δωμάτια, όλα κρυμμένα λίγες δεκάδες μέτρα κάτω από ένα δασώδες οροπέδιο. Πρόκειται για την υπόγεια πόλη Νάουρς (Naours) στη βόρεια Γαλλία, η οποία άρχισε να αποκτά ζωή γύρω στον 3ο αιώνα μ.Χ. ως τμήμα ενός ρωμαϊκού λατομείου. Αργότερα, όταν οι ντόπιοι άρχισαν να τη χρησιμοποιούν ως κρυψώνα σε περιόδους πολέμων και εισβολών στη διάρκεια του Μεσαίωνα, επεκτάθηκε και μετατράπηκε σε ένα υπόγειο χωριό.
Στο απόγειό της, διέθετε αρκετό χώρο για να στεγάσει 3.000 ανθρώπους και περιλάμβανε παρεκκλήσια, στάβλους, πηγάδια και φούρνους. Οι σπηλιές της Νάουρς σφραγίστηκαν για δεκαετίες για να ξανανοίξουν τον 19ο αιώνα ως τουριστικό αξιοθέατο. Έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλείς ως αξιοθέατα στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και μέχρι σήμερα οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν περισσότερα από 2.000 γκράφιτι που άφησαν πίσω τους οι δυνάμεις των Συμμάχων, πολλοί από τους οποίους πολέμησαν στη μάχη του Σομμ.
Το Αλατωρυχείο Βιελίτσκα
Γνωστό και για τον εκπληκτικό υπόγειο καθεδρικό ναό, το Αλατωρυχείο Βιελίτσκα στην Πολωνία είναι ένα εντυπωσιακό δίκτυο δωματίων, περασμάτων και αγαλμάτων σε κοντινή απόσταση από την Κρακοβία. Η περιοχή χρονολογείται από το 1200, όταν οι αλατωρύχοι κατέβηκαν κάτω από την επιφάνεια της γης. Στη διάρκεια των αιώνων που ακολούθησαν, σκάλισαν τις στοές και τις σήραγγες που εκτείνονται σε βάθος μεγαλύτερο των 300 μέτρων κάτω από τη γη.
Οι αλατωρύχοι έφτιαχναν από αλάτι εντυπωσιακά έργα τέχνης, που κοσμούν μέχρι και σήμερα τις αίθουσες του αλατωρυχείου. Το πιο αξιόλογο ίσως ανάγλυφο μέσα στο αλατωρυχείο είναι «Ο Μυστικός Δείπνος» του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Το αλατωρυχείο σταμάτησε να παράγει αλάτι το 2007 μετά από περίπου 700 χρόνια λειτουργίας και σήμερα παραμένει ένα δημοφιλές τουριστικό αξιοθέατο στην Πολωνία.
Η υπόγεια Λαλιμπέλα της Αιθιοπίας
Τον 12ο αιώνα μ.Χ., ένας ευσεβής βασιλιάς διέταξε την κατασκευή 11 εντυπωσιακών χριστιανικών εκκλησιών στο αιθιοπικό χωριό της Λαλιμπέλα. Αυτή η «νέα Ιερουσαλήμ» με τις εκκλησίες που είναι σμιλευμένες μέσα σε έναν γκρίζο συμπαγή ορεινό όγκο, δίνει την εντύπωση ότι βγαίνει μέσα από τα έγκατα της γης.
Το πιο εντυπωσιακό κτίσμα είναι εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, η οποία είναι σκαμμένη σε βάθος δεκαπέντε μέτρων και η οροφή του είναι ένας τέλεια συμμετρικός σταυρός. Ολόκληρο αυτό το συγκρότημα συνδέεται μέσω ενός δικτύου υπόγειων στοών, κρυμμένων σπηλιών και κατακομβών. Ο θρύλος θέλει η κατασκευή της Λαλιμπέλα να διήρκεσε μόλις 24 χρόνια. Ωστόσο, οι ιστορικοί πιστεύουν ότι ολοκληρώθηκε σε διάφορα στάδια μέσα σε κάποιους αιώνες.
Το χωριό θεωρείται σήμερα μια ιερή τοποθεσία για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αιθιοπίας και οι υπόγειοι χώροι λατρείας του συνεχίζουν να δέχονται έως και 100.000 προσκυνητές ετησίως.
Το καταφύγιο μαμούθ κάτω από το Πεκίνο
Στη διάρκεια των δεκαετιών του 1960 και του 1970, καθώς η πυρηνική απειλή δέσποζε πάνω από την ανθρωπότητα, η κινεζική κυβέρνηση διέταξε την κατασκευή ενός καταφυγίου μαμούθ κάτω από την πρωτεύουσα Πεκίνο. Γνωστό και ως Dixia Cheng, το καταφύγιο υποτίθεται πως θα μπορούσε να διαφυλάξει περίπου ένα εκατομμύριο ανθρώπους για τέσσερις μήνες. Περιλάμβανε δωμάτια και σήραγγες που εκτείνονταν υπογείως σε μια έκταση αρκετών δεκάδων μιλίων.
Ορισμένοι διάδρομοι λεγόταν ότι ήταν αρκετά μεγάλοι για να χωρέσουν ακόμη και τανκς, ενώ στο εσωτερικό του βρίσκονταν επίσης σχολεία, νοσοκομεία, εστιατόρια. Αν και το καταφύγιο αυτό του Πεκίνου ουδέποτε τέθηκε σε λειτουργία, οι σήραγγές του παραμένουν σήμερα στο έδαφος, κάτω από τα κτίρια της κινεζικής πρωτεύουσας. Οι περισσότερες σήραγγες έχουν σφραγιστεί, αλλά άνοιξαν για ένα σύντομο διάστημα ως τουριστικό αξιοθέατο στις αρχές του 2000.
Η λαξεμένη πόλη στους βράχους της ερήμου
Η αρχαία πόλη Πέτρα στα βουνά της νότιας Ιορδανίας θεωρείται ότι κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους και έφτασε στο απόγειό της πριν από 2.000 χρόνια, όταν οι αρχαίοι Ναβαταίοι σμίλεψαν στους βράχους μια εντυπωσιακή συλλογή από τάφους, αίθουσες και ναούς. Ένα από τα εξαίσια κτίσματα είναι το Al Khazneh ή «ο θησαυρός», που περιλαμβάνει μια διακοσμημένη πρόσοψη η οποία εκτείνεται σε μήκος πολλών μέτρων.
Η Πέτρα θεωρείται πως μπορεί να στέγασε έως και 20.000 ανθρώπους στο απόγειό της, αργότερα όμως, γύρω στον 7ο αιώνα, εγκαταλείφθηκε και δεν έγινε γνωστή στους Ευρωπαίους παρά μόνο τον 18ο αιώνα. Ανασκαφές στο σημείο βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη και θεωρείται πως το μεγαλύτερο κομμάτι της βρίσκεται ακόμη κάτω από τη γη.
Η πόλη κάτω από τη γραφική πόλη του Ορβιέτο
Η όμορφη ιταλική πόλη Ορβιέτο είναι γνωστή για τα λευκά κρασιά της και την αρχιτεκτονική της. Κάτω από τη γη κρύβει όμως κάτι το εντυπωσιακό. Από την εποχή των Ετρούσκων, γενιές κατοίκων «τρύπωναν» στο ηφαιστειακό πέτρωμα και άρχισαν να φτιάχνουν πηγάδια και στέρνες. Με την πάροδο των αιώνων δημιουργήθηκαν περισσότερα από 1.200 συμπλέγματα σηράγγων και σπηλιών.
Ορισμένοι χώροι φιλοξενούν απομεινάρια ιερών και μεσαιωνικών ελαιοτριβείων της εποχής των Ετρούσκων, ενώ άλλοι φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκαν ως χώροι αποθήκευσης κρασιού ή φωλιές περιστεριών, που αποτελούν μια κοινή τοπική λιχουδιά. Η υπόγεια πόλη του Ορβιέτο χρησιμοποιήθηκε συχνά και ως κρυψώνα σε περιόδους διαμάχης και ακόμη και πρόσφατα, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ορισμένα τμήματά της χρησίμευαν ως καταφύγια κατά τους βομβαρδισμούς.
Το βρετανικό καταφύγιο του Ψυχρού Πολέμου
Σε περίπτωση μιας πυρηνικής επίθεσης κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, τα σημαντικότερα μέλη της βρετανικής κυβέρνησης θα αποσύρονταν σε ένα υπόγειο συγκρότημα κάτω από το έδαφος του χωριού Κόρσαμ. Αυτό το καταφύγιο, στο οποίο δόθηκε η κωδική ονομασία «Burlington Bunker», πρωτοκατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1950, σε ένα σημείο όπου προϋπήρχαν σήραγγες και λατομεία.
Το καταφύγιο περιλάμβανε χώρους για γραφεία, καφετέριες, τηλεφωνικό κέντρο, ιατρικές εγκαταστάσεις και καμπίνες, όλα σχεδιασμένα για να κρατήσουν τον βρετανό πρωθυπουργό και περίπου 4.000 αξιωματούχους «κλειδιά» ζωντανούς κατά τη διάρκεια της κατάστασης συναγερμού. Υπήρχε ακόμη και ένα στούντιο του BBC, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο πρωθυπουργός για να απευθυνθεί στον βρετανικό λαό.