ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΧΟΡΜΟΒΙΤΗΣ
Με αφορμή την κρίση στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο , η "Δράση" έβγαλε μια ανακοίνωση όπου προτείνει "τον de jure χωρισμό της Κύπρου σε δύο ανεξάρτητα κράτη", επαναλαμβάνοντας στην ουσία την τολμηρή θέση που είχε πρωτοδιατυπώσει το 2002 ο πρόεδρος της Στέφανος Μάνος. Όμως, ένα τέτοιο σχέδιο προκαλεί αλλεργία τόσο στους εγχώριους εθνικιστές και τουρκοφάγους όσο και στους φιλελεύθερους και κεντροαριστερούς "αντιεθνικιστές". Οι πρώτοι ονειρεύονται μια ενιαία Κύπρο , όπου οι Ελληνοκύπριοι θα έχουν το πάνω χέρι στη διοίκηση του νέου κράτους και θα υποβιβάσουν την τουρκοκυπριακή μειονότητα σε ρόλο κομπάρσου, αν βέβαια αποφασίσουν να δείξουν μεγαλοψυχία και δεν πετάξουν τους Τουρκοκύπριους στη θάλασσα. Οι "αντιεθνικιστές" πάλι ζουν προφανώς στον ροζ κόσμο της Πολυάννας και φαντασιώνονται μια "πολυπολιτισμική" ομοσπονδιακή Κύπρο, όπου οι δυο κοινότητες θα ζουν αρμονικά και αγαπημένα, μεταφέροντας έτσι τις ελβετικές Άλπεις στο καμίνι της Μέσης Ανατολής . Όμως, μακριά από τις ανεδαφικές φαντασιώσεις και των δύο πλευρών, η μοναδική λύση που είναι ταυτόχρονα και ρεαλιστική και σέβεται τα δικαιώματα των δύο κοινοτήτων του νησιού, είναι ο επίσημος χωρισμός της Κύπρου σε δύο ανεξάρτητα κράτη, ένα ελληνοκυπριακό και ένα τουρκοκυπριακό.
Λύσεις τύπου Αναν που προωθούν μια διζωνική και δικοινοτική ομοσπονδία δεν θα καταφέρουν τίποτε άλλο παρά να δημιουργήσουν νέες εντάσεις . Για να καθησυχαστούν οι βάσιμοι φόβοι της τουρκοκυπριακής μειονότητας πως η ελληνοκυπριακή πλειοψηφία θα επιδιώξει την απόλυτη πολιτική κυριαρχία στο νησί , το Σχέδιο Ανάν προέβλεπε περίπλοκα συνταγματικά σχήματα, που ακολουθούσαν λογικές "θετικής δράσης". Έτσι, οι Τουρκοκύπριοι θα υπερεκπροσωπούνταν στη διοίκηση σε σχέση με τον πληθυσμό τους , δημιουργώντας εύλογη δυσαρέσκεια στην ελληνοκυπριακή πλευρά . Επίσης, τέτοιου είδους διεθνείς συμφωνίες προβλέπουν για τη διακυβέρνηση του νησιού πολυμελή όργανα που για να πάρουν αποφάσεις χρειάζονται αυξημένη πλειοψηφία ή και ομοφωνία από τα μέλη και των δύο κοινοτήτων. Έτσι, η μια πλευρά θα μπλέκεται στα πόδια της άλλης, η λήψη των αποφάσεων θα είναι δύσκολη και θα δημιουργούνται συνεχείς συγκρούσεις.
Και τα προβλήματα δεν σταματούν εδώ. Η πλουσιότερη ελληνοκυπριακή πλευρά θα αναγκαστεί να είναι συνέχεια με το χέρι στην τσέπη και να δίνει τεράστια ποσά για να ανέβει το βιοτικό επιπέδο του καθυστερημένου Βορρά. Αν σκεφτούμε πως οι Φλαμανδοί και οι Ιταλοί του Βορρά συζητούν ακόμη και τη διάσπαση των χωρών τους επειδή βαρέθηκαν να χρηματοδοτούν τους Βαλώνους και τους Ιταλούς του Νότου (παρότι δεν έχουν μεταξύ τους το ιστορικό συγκρούσεων των δύο κυπριακών κοινοτήτων) μπορούμε να φανταστούμε τί αισθήματα θα προκαλούσε στους Ελληνοκύπριους η εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής "διακοινοτικής αλληλεγγύης" με το ζόρι(ή πιο απλά, κεϋνσιανισμού) . Η επιτυχία ενός τέτοιου σχεδίου δυσκολεύει ακόμη περισσότερο από το γεγονός πως η δυσπιστία μεταξύ των δύο πλευρών είναι διάχυτη και μάλιστα πιο έντονη στη νεότερη γενιά.
Τελικά, παρά τις καλές προθέσεις, παρόμοιες προσπάθειες καλοπληρωμένων διεθνών γραφειοκρατών να ενωθεί τεχνητά το νησί από τα πάνω, με όργανα τον "κεϋνσιανισμό" και τη "θετική δράση" , δεν μπορούν παρά να καταλήξουν σε αποτυχία . Χαμένη θα είναι η πλουσιότερη ελληνοκυπριακή πλευρά που θα δει και τον πλούτο της να εξανεμίζεται και την επιρροή της στη διακυβέρνηση του νησιού να μειώνεται. Χαμένοι όμως θα είναι και οι απλοί Τουρκοκύπριοι που θα καταντήσουν να σέρνονται, χωρίς ελπίδα για οικονομική ανάπτυξη, απόλυτα εξαρτημένοι από τη οικονομική βοήθεια της κεντρικής κυβέρνησης. Τελικά, μια τέτοια συμφωνία θα κάνει ακόμη πιο εχθρικό το κλίμα μεταξύ των δύο κοινοτήτων και θα καταρρεύσει σύντομα , αφήνοντας και άλλα βαθιά σημάδια στην πολύπαθη ιστορία του νησιού .
Από την άλλη, λύσεις τύπου ενιαίο κράτος, χωρίς ειδικές προβλέψεις για την τουρκοκυπριακή πλευρά που ζητούν οι εθνικιστές Ελληνοκύπριοι, σημαίνουν απόλυτη οικονομική και πολιτική κυριαρχία της ελληνοκυπριακής πλειοψηφίας πάνω στην τουρκοκυπριακή μειονότητα. Με ζωντανές τις μνήμες από τη μεταχείριση τους τα χρόνια της δεκαετίας του '60, είναι φυσικό πως οι Τουρκοκύπριοι δεν θα δεχτούν ποτέ κάτι τέτοιο και πολύ καλά θα κάνουν. Αλλά μια τέτοια λύση μπορεί να αποδειχτεί μπούμερανγκ και για τους ίδιους τους Ελληνοκύπριους. Αν λάβουμε υπόψη τον υψηλό αριθμό γεννήσεων των Τουρκοκυπρίων, μπορεί σε λίγα χρόνια να αποτελούν την πλειοψηφία στο νησί και να είναι εκείνοι που θα παίρνουν πια τις αποφάσεις.
Τελικά, η μόνη ρεαλιστική λύση που απομένει είναι ο χωρισμός της Κύπρου σε δύο ανεξάρτητα κράτη με ταυτόχρονη επιστροφή κάποιων εδαφών στην ελληνοκυπριακή πλευρά μιας και οι Τουρκοκύπριοι κατέχουν περισσότερα εδάφη απ'όσα αναλογούν στον πληθυσμό τους. Παράλληλα, ολόκληρο το νησί θα είναι μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου . Η κάθε πλευρά θα αποφασίζει η ίδια για τα του οίκου της και το ελεύθερο εμπόριο θα βοηθήσει την οικονομική ανάπτυξη και των δύο κρατών. Οι εμπορικές ανταλλαγές θα αυξήσουν την αλληλεξάρτηση μεταξύ των δύο κοινοτήτων , οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι θα γνωριστούν καλύτερα και οι σχέσεις τους θα βελτιωθούν.
Ας το πάρουμε λοιπόν απόφαση και ας ξεπεράσουμε τα ταμπού τόσων δεκαετιών. Ο δρόμος για μια ειρηνική και ευημερούσα Κύπρο περνάει μέσα από τη δημιουργία δύο ανεξάρτητων κρατών στο νησί.
*** Το κείμενο γράφτηκε 22/9/2011