Του Άρη Θαλασσινού
Για μια ακόμη φορά, η παραδομένη Ελλάδα των Μνημονίων χρησιμοποιείται από το Βερολίνο ως πειραματόζωο για μια νέα, αντιδραστική μετάλλαξη της ευρωζώνης σύμφωνα με τα συμφέροντα και τις εμμονές της Γερμανίας. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα από τη συνέντευξη- βόμβα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στην εφημερίδα Suddeutsche Zeitung.
Καθώς οι διαφωνίες μεταξύ ΔΝΤ και Γερμανίας αναφορικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους παραμένουν αγεφύρωτες, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών έθεσε για πρώτη φορά επί τάπητος το ενδεχόμενο να συνεχιστεί το ελληνικό πρόγραμμα χωρίς το ΔΝΤ, αποκλειστικά από τους Ευρωπαίους. Σ’ αυτή την περίπτωση, την ευθύνη για τη διαχείριση του μνημονιακού προγράμματος θα αναλάβει ο γερμανοκρατούμενος ESM, ο οποίος θα μετατραπεί σε ένα είδος «ευρωπαϊκού ΔΝΤ», όπως είχε προτείνει ήδη από τον περασμένο Ιούλιο η γερμανική Κεντρική Τράπεζα (Bundesbank).
Μια παρόμοια λύση εύχονταν, αφελέστατα, κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης Τσίπρα, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του πρωθυπουργού, που βαυκαλίζονται ότι η λύση για πάσαν νόσον είναι «περισσότερη Ευρώπη», επιμένοντας να αγνοούν ότι υπό τους σημερινούς συσχετισμούς περισσότερη Ευρώπη σημαίνει αναπόδραστα περισσότερη Γερμανία. Η διαχείριση όλων των δανειακών προγραμμάτων της ευρωζώνης από έναν οργανισμό χωρίς καμιά δημοκρατική νομιμοποίηση, όπως ο ESM, σημαίνει την πλήρη αποπολιτικοποίηση της οικονομίας, την ανάθεση αποφάσεων καίριων για τη ζωή ή το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων στα χέρια διορισμένων γραφειοκρατών, αναίσθητων στη λαϊκή πίεση.
Ο ίδιος ο Σόιμπλε τόνισε, με τη γνωστή βαναυσότητά του, ότι η υπαγωγή της Ελλάδας στο «ευρωπαϊκό ΔΝΤ» θα σημάνει όχι χαλάρωση, αλλά ασφυκτική εντατικοποίηση της λιτότητας. «Σε αυτή την περίπτωση (της αποχώρησης του ΔΝΥ), όμως, θα πρέπει εμείς οι Ευρωπαίοι να επιβάλουμε αυτά που συμφωνήθηκαν (με την Ελλάδα) σαφώς πιο αποτελεσματικά», δήλωσε προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. Μάλιστα, επανέφερε την προειδοποίηση ότι, αν θέλει να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ, πρέπει να υπομείνει τη μνημονιακή κόλαση για μεγάλο χρονικό διάστημα, διαφορετικά θα ήταν σαν η Γερμανία να ενθάρρυνε άλλες χώρες με μεγάλα ελλείμματα να χαλαρώσουν τον ζουρλομανδύα της δημοσιονομικής πειθαρχίας.
«Η Ελλάδα επέλεξε έναν μακρύ και επίπονο δρόμο. Το 2015 αποφάσισε να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της ως μέλος της ευρωζώνης και να απορρίψει την εναλλακτική λύση που ήταν η αποχώρηση από το ευρώ. Τώρα εμείς πρέπει από την πλευρά μας να επιμείνουμε στην εφαρμογή των συμπεφωνημένων» ανέφερε χαρακτηριστικά, για να προσθέσει: «Διαφορετικά, το ευρώ δεν θα αντέξει στον χρόνο με την υπάρχουσα δομή. Εκτός αυτού θα ενταθούν, με απρόβλεπτες επιπτώσεις, οι αντιστάσεις κατά του ευρώ στο εσωτερικό μιας σειράς από χώρες της ευρωζώνης». Εν ολίγοις, να γδάρουμε ξανά την Ελλάδα για να πειθαρχήσουμε την Ιταλία ή ακόμη και τη Γαλλία.
Η άκαμπτη γραμμή Σόιμπλε δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε διάσπαση τη σημερινή ευρωζώνη, καθώς είναι πολύ αμφίβολο αν οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου μπορούν να αντέξουν την εφαρμογή μιας συνταγής που οδηγεί σε οικονομικά αδιέξοδα, κοινωνική αναστάτωση και πολιτικές τερατογενέσεις. Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, αποτελεί τη χαριστική βολή στις αυταπάτες της κυβέρνησης Τσίπρα για μια γρήγορη και στοιχειωδώς ανεκτή κατάληξη της δεύτερης αξιολόγησης. Στην ίδια συνέντευξη, ο Σόιμπλε κάλεσε την ΕΚΤ να τερματίσει το συντομότερο δυνατό το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, στο οποίο τόσες φρούδες ελπίδες είχαν στηρίξει οι επιτελείς της κυβέρνησης. Επιπλέον, ξεκαθάρισε πως ένα πρόγραμμα χωρίς το ΔΝΤ θα απαιτήσει μια νέα διαπραγμάτευση και μια νέα συμφωνία (δηλαδή, τέταρτο Μνημόνιο), που θα πρέπει να εγκριθεί από τη γερμανική Βουλή.
Στο μεταξύ, το ΔΝΤ αναμένεται να αποσαφηνίσει τη στάση του στο ελληνικό ζήτημα μέσα στις επόμενες εβδομάδες- περιμένοντας, προφανώς, την ανάληψη της εξουσίας από τη νέα κυβέρνηση Τραμπ, στις 20 Ιανουαρίου. Πάντως ο εκπρόσωπός του Τζ. Ράις ήδη ξεκαθάρισε ότι, εάν η Γερμανία επιμείνει σε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% (το «εάν» είναι προφανώς ρητορικό), τότε η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να περάσει νέα (αιματηρά) πακέτα μέτρων για να πιάσει αυτούς τους εξωπραγματικούς στόχους. Σε αυτή την ατμόσφαιρα, δεν προκάλεσε έκπληξη που το χθεσινό Euro Working Group δεν κατέληξε σε καμιά απόφαση για την επιστροφή των τροϊκανών στην Αθήνα, αφήνοντας την αξιολόγηση να σέρνεται στο διηνεκές- μαζί με τη δόση των 6 δισ ευρώ που μας χρωστάνε.
Το σκηνικό που διαμορφώνεται για την κυβέρνηση, σε ό,τι αφορά τις δανειακές υποχρεώσεις έναντι των πιστωτών, θυμίζει το πρώτο επτάμηνο του μοιραίου 2015. Μέχρι τον Απρίλιο, τα τοκοχρεολύσια που θα πρέπει να αποπληρώσει η Ελλάδα είναι μικρά και διαχειρίσιμα από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ωστόσο από τον Απρίλιο αρχίζουν να αυξάνονται σημαντικά και κορυφώνονται δραματικά τον Ιούλιο, όπου θα πρέπει να αποπληρώσουμε 8,9 δισ (7,2 χρεολύσια και 1,7 τόκους). Το γεγονός αυτό προσθέτει άλλον ένα ισχυρό μοχλού εκβιασμού της κυβέρνησης Τσίπρα, που βλέπει τον πολιτικό χρόνο της να εξαντλείται και δεν αποκλείεται να οδηγηθεί, παρότι καθόλου δεν το επιθυμεί, σε αναγκαστική έξοδο μέσω εκλογών. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, το κεντρικό δίλημμα που θα τεθεί, είτε το θέλουν είτε όχι οι κυρίαρχες οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις, είναι «ευρώ με διαρκές Μνημόνιο ή τέλος της λιτότητας με έξοδο από το ευρώ». Η στιγμή της αλήθειας πλησιάζει για όλους.