ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΓΚΑΘΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ - ΣΤΙΣ 18 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΙ ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΕΣ
Πολλοί υποστηρίζουν ότι πριν λίγες ημέρες στη Γενεύη ξεκίνησε η τελική πράξη του δράματος της Κύπρου.
Ορισμένοι, μεταξύ των οποίων και ο πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης εκτιμούν ότι βρίσκεται λίγα μόλις βήματα πριν από μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, άλλοι πάλι πιστεύουν ότι οι κινήσεις του είναι βεβιασμένες και απρόσεκτες και τελικά θα φέρουν το χειρότερο, τη διχοτόμηση και την προσάρτηση των κατεχομένων εδαφών στην Τουρκία.
Η πλευρά που στηρίζει τον πρόεδρο της Κύπρου «πανηγυρίζει» καθώς για πρώτη φορά οι Τουρκοκύπριοι κατέθεσαν χάρτες με τους οποίους «παραχωρούν» ένα σημαντικό μέρος των κατακτημένων, από τους Τούρκους, εδαφών υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση. Μάλιστα ο πρόεδρος Αναστασιάδης εμφανίζεται έτοιμος αν κερδίσει ακόμη 1% και την περιοχή της Μόρφου, να δώσει σε αντάλλαγμα της εκ περιτροπής προεδρία -κάθε πέντε χρόνια- σε τουρκοκύπριο ηγέτη.
Τα ερωτήματα που προκύπτουν από τα έως τώρα δεδομένα είναι πολλά:
Πρώτον αν η Τουρκία επιτρέψει να υπάρξει λύση χωρίς τη δική της παρουσία καθώς και την παρουσία Τουρκικών δυνάμεων κατοχής στο Νησί.
Αμέσως μετά την ολοκλήρωση του γύρου αυτού στη Γενεύη, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν μεν προκλητικός, αλλά και σαφής λέγοντας: «Για άλλη μια φορά η ελληνική πλευρά αποφεύγει τη λύση στο Κυπριακό πρόβλημα. Έχουμε κάνει σαφές σε Ελλάδα και Κύπρο να μην αναμένουν λύση χωρίς την Τουρκία ως εγγυήτρια δύναμη. Θα είμαστε εκεί για πάντα».
Δεύτερον, αν ο κυπριακός λαός θα αποδεχόταν μια συμφωνία που θα βασιζόταν σε αυτές τις αρχές. Οι πρώτες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περίπου το 23% θα ψήφιζε «ναι» σε ένα δημοψήφισμα επί μιας τέτοιου τύπου συμφωνίας.
Πολύ λιγότεροι δηλαδή από τη δύναμη των κομμάτων ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ που τη στηρίζουν. Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του 2016 συγκέντρωσαν περίπου το 56% των ψήφων, χάνοντας μάλιστα το 10% της εκλογικής τους δύναμης.
Απέναντί τους βρίσκονται το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ, η Συμφωνία Πολιτών και το Κίνημα Οικολόγων. Μάλιστα η κριτική που ασκείται στο Νίκο Αναστασιάδη είναι εξαιρετικά σκληρή.
Χαρακτηριστικά, το ΔΗΚΟ αναφέρει ότι «η διάσκεψη της Γενεύης εξελίχθηκε σε αποτυχία και φιάσκο, με δυσμενέστατες συνέπειες για την ελληνοκυπριακή πλευρά». Και επισημαίνει ότι η τουρκική πλευρά πέτυχε να διασφαλίσει τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων με πενταμερή σύνθεση, «χωρίς την Κυπριακή Δημοκρατία».
Η ΕΔΕΚ σε ανακοίνωση αναφέρει ότι «από το τετραήμερο των διαβουλεύσεων στη Γενεύη δεν υπήρξε οποιοδήποτε ουσιαστικό όφελος για την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά αντίθετα υπήρξαν πρόσθετα οφέλη για την Τουρκοκυπριακή πλευρά».
Το αποτέλεσμα της Διάσκεψης στη Γενεύη, κατέδειξε πως ήταν «βεβιασμένη και λανθασμένη η απόφαση για σύγκληση της, χωρίς προηγούμενα να υλοποιηθούν οι ελάχιστες προϋποθέσεις», ανέφερε ο πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτών Γιώργος Λιλλήκας.
40 χρόνια τετελεσμένα
Και αν όλα αυτά δεν είναι αρκετά, αποκαλυπτικό είναι δημοσίευμα της εγκυρότερης ίσως γερμανικής εφημερίδας, της Süddeutsche Zeitung, που σημειώνει μεταξύ άλλων:
«Πάνω από 40 χρόνια διχοτόμησης έχουν δημιουργήσει τετελεσμένα. Ο εκτουρκισμός του Βορρά επεκτείνεται και στηρίζεται από ευλαβείς εποίκους που είναι πιστοί στην Άγκυρα. Οι κοσμικοί Τουρκοκύπριοι μετατρέπονται σε μειονότητα. Ο απογαλακτισμός από την Άγκυρα γίνεται όλο και πιο δύσκολος, τώρα μάλιστα που η Τουρκία εφοδιάζει μέσω αγωγού με πόσιμο νερό τα τουρκοκυπριακά εδάφη. Εξάλλου, η Τουρκία δηλώνει ξεκάθαρα την παρουσία της με 35.000 στρατιώτες. Αυτή τη στιγμή ο Ερντογάν έχει ανάγκη στο εσωτερικό τούς ακραίους εθνικιστές που θα τον κατηγορούσαν για προδοσία, αν εγκατέλειπε τη Βόρεια Κύπρο. Το νότιο τμήμα πάλι τα έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια πάρα πολύ καλά και χωρίς τον Βορρά, βγαίνει μάλιστα από την δημοσιονομική κρίση στηριζόμενο στις δικές του δυνάμεις. Υπολογίζεται ότι το 70% των Ελληνοκυπρίων δεν έχουν πατήσει το πόδι τους στο βόρειο τμήμα, παρά το ότι μπορούν να περάσουν άνετα τη διαχωριστική γραμμή. Αυτή η άρνηση οφείλεται εν μέρει στην περιφρόνησή τους για τον Βορρά που παριστάνει το κράτος». Και καταλήγει: «Αυτό όμως που αντιτίθεται στην ευνοϊκή πολιτική συγκυρία και τις μεγάλες προσδοκίες που εξέθρεψε η Γενεύη είναι η ίδια η πραγματικότητα στο νησί: Ακόμα και αν τα σχέδια της Γενεύης εφαρμοστούν, δεν μπορεί να γίνει λόγος για μια πραγματική κοινή πορεία προς το μέλλον».
Ο ρόλος Αναστασιάδη και Ακιντζί
Από τη δική του πλευρά, ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, εμφανίζεται ως ο άνθρωπος που πιστεύει ότι το πεπρωμένο του είναι να κλείσει το Κυπριακό.
Χαρακτηριστικά, αμέσως μετά τη Γενεύη, μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο Euronews, όχι μόνον δήλωσε ικανοποιημένος από την έως τώρα πρόοδο των συζητήσεων αλλά και αισιόδοξος καθώς παρά τις απόλυτες δηλώσεις Ερντογάν σημείωσε πως «δεν θα πρέπει να κρίνουμε από τις δηλώσεις, όσο αρνητικές και αν είναι, αλλά από το αποτέλεσμα, το τελικό αποτέλεσμα.»
Αυτό όμως που είναι ενδεικτικό του τι πιστεύει είναι η απάντησή του στο ερώτημα εάν η τελική λύση του Κυπριακού είναι θέμα μηνών ή ετών. Ο Πρόεδρος της Κύπρου είπε: «Για μένα θα ήταν ημερών, αλλά δεν παραγνωρίζω τις δυσκολίες και συνεπώς αυτό που θα ‘θελα να πω, είναι το συντομότερο δυνατό, το ευτυχέστερο και το καλύτερο για τον Κυπριακό λαό γενικότερα».
Στο ίδιο μήκος κύματος φαίνεται ότι κινείται και ο φίλος του, ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί, που επίσης φαίνεται πως έχει την ίδια άποψη περί πεπρωμένου. Δήλωσε λοιπόν, σχολιάζοντας, τις δηλώσεις Ερντογάν ότι «τίποτα δεν θα πρέπει να θεωρείται "ταμπού" στις συνομιλίες που διεξάγονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για την επανένωση της Κύπρου».
Και πρόσθεσε, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters: «Αν λέμε ότι αυτά τα ζητήματα είναι ταμπού, ότι δεν μπορούμε ούτε καν να τα συζητήσουμε και ότι όλα θα έπρεπε να παραμείνουν ως έχουν, αυτό δεν έχει πιθανότητες επιτυχίας».
Αυτό βέβαια που δείχνει να μην συνεκτιμά ο κ. Ακιντζί είναι ο βαθμός εξάρτησης του ψευδοκράτους από την Τουρκία, η οποία ελέγχει ένα μεγάλο κομμάτι των χιλιάδων εποίκων και το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Λύση ή διχοτόμηση;
Με όλα τα παραπάνω επανερχόμαστε στο βασικό ερώτημα: Αν οι διαπραγματεύσεις αυτές φέρουν λύση, αν η λύση αυτή είναι βιώσιμη ή απλώς αποτελεί κλείσιμο του Κυπριακού σε βάρος της διεθνούς νομιμότητας ή αν τελικά θα αποτελέσει η αρχή του τέλος των όποιων προσδοκιών υπάρχουν επί 43 χρόνια και θα φέρει την οριστική διχοτόμηση του νησιού και ίσως την προσάρτηση των κατεχόμενων στην Τουρκία.
Μετά το σχέδιο Ανάν και την καταψήφισή του το 2004 από τη συντριπτική πλειοψηφία του Κυπριακού λαού είναι η πρώτη φορά που φαίνεται ότι υπάρχουν συγκεκριμένα αποτελέσματα στην διαρκή διαπραγμάτευση.
Ακόμη κι αν δεχθούμε ότι η Κύπρος δεν μπορεί να ξαναγυρίσει ποτέ στην κατάσταση που ήταν πριν από το πραξικόπημα και την εισβολή, η ουσία είναι αν οι Ελληνοκύπριοι είναι διατεθειμένοι να επικυρώσουν μια οριστική λύση που θα χαρίζει το 29,2 ή έστω το 28,2% της πατρίδας τους στους κατακτητές, συμβιβαζόμενοι με το γεγονός ότι θα πάρουν πίσω ένα 8%.
Σήμερα και ενώ φυσικά δεν έχει υπάρξει ακόμη η τελική συμφωνία όλα δείχνουν ότι αυτό δεν θα γίνει αποδεκτό. Το ίδιο όμως διαφαίνεται από την τουρκοκυπριακή πλευρά καθώς μια τέτοια συμφωνία θα υποχρεώσει αρκετούς εποίκους να αφήσουν αυτά που τους... χαρίστηκαν επί δεκαετίες και τώρα θα πρέπει να τα χάσουν.
Ταυτόχρονα και ενώ στη Γενεύη, ο Νίκος Αναστασιάδης έχασε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τον τίτλο του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον προσφωνούν ως εξοχότατο πολλοί αναρωτιούνται ποιος θα είναι ο ρόλος ενός τουρκοκύπριου προέδρου σε συμβούλια κορυφής της ΕΕ, αν δηλαδή θα δρα ως Ευρωπαίος πολίτης ή απλώς ως άτυπος εκπρόσωπος της Τουρκίας στην Ευρώπη και τι θα γίνει σε μια τέτοια περίπτωση στην Κύπρο.
Τι θα συμβεί άραγε με τα πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα στη θάλασσα της Κύπρου; Κατά πόσο το κίνητρο της διαπραγμάτευσης είναι μερικά δισεκατομμύρια ευρώ και τελικά τι έχουν στο μυαλό τους ο Ακιντζί, αλλά και ο Ερντογάν;
Και επίσης, κανείς δεν συζητά το γεγονός ότι σύμφωνα με τους χάρτες αν και η τουρκοκυπριακή πλευρά θα έχει ένα ποσοστό αυτής της τάξης στο εδαφικό, αντιθέτως θα έχει περίπου το 50% της ακτογραμμής του νησιού με ότι αυτό συνεπάγεται για τον τουρισμό και κυρίως στα δικαιώματα επί των χρυσοφόρων θαλασσίων οικοπέδων.
Τέλος, και ενώ αναμένεται η ανάληψη της διακυβέρνησης των ΗΠΑ από την διοίκηση Τραμπ, μένει να διακριβωθεί ο ρόλος της υπερδύναμης στην περιοχή και οι θέσεις της στην ευαίσθητη σκακιέρα της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Αυτή θα είναι πραγματικά μια βαρύνουσα εξέλιξη στη συνέχεια των διαπραγματεύσεων αλλά και στις μελλοντικές εξελίξεις.
Σε κάθε περίπτωση η Ευρώπη αποτελεί ίσως τη μοναδική ασφαλιστική δικλείδα για να μην υπάρξουν δυσμενείς εξελίξεις και δυσάρεστα τετελεσμένα αν τελικά καταρρεύσουν οι συνομιλίες. Η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ είναι ίσως ο κυριότερος λόγος σταθερότητας στο νησί και ένας βασικός ανασταλτικός παράγοντας απέναντι στην Τουρκική αδιαλλαξία.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ βρέθηκε στη Γενεύη αν και γνώριζε ότι αυτός ο γύρος δεν θα καταλήξει σε αποτέλεσμα.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο δρόμος για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση περνά μέσα από την πλήρη ανεξαρτησία της Κύπρου, χωρίς εγγυητές και κυρίως χωρίς στρατεύματα κατοχής. Ο καιρός θα δείξει ποιο είναι το πεπρωμένο του καθενός...