Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Η Ελβετία, εκτός από εξαίρετο τυρί, σοκολάτες και ρολόγια έχει και πολύ μεγάλες τράπεζες, διαθέτοντας το παγκόσμιο κέντρο ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Πρόκειται άραγε ο πόλεμος των εταιριών, που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, να αγγίξει το Ελβετικό «τραπεζικό άβατο»;
Ένας ιδιότυπος πόλεμος εταιριών έχει ξεκινήσει μετά το 2012, καθώς η χρηματοοικονομική κρίση του 2008 οδήγησε σε υπερχρέωση κρατών, ακόμη και των ΗΠΑ, ενώ την ίδια στιγμή το χρήμα ξεπλένονταν σε εξωτικά κέντρα, από Ελβετία, ως Σιγκαπούρη, από τον Παναμά ως τα νησιά Κέιμαν .
Η απελπιστική κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας υποχρέωσε τις ΗΠΑ τη μεγαλύτερη δημοκρατία του πλανήτη, να υποχρεώσει τις πανίσχυρες πολυεθνικές εταιρίες και ιδιώτες να νομιμοποιήσουν τα κέρδη τους και σταδιακά, στη συνέχεια, να τα φέρουν στην μεγαλύτερη τους πατρίδα, τις ΗΠΑ! Καθώς μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες, σαν την Starbucks, έφταναν να μην πληρώνουν φόρους αξίας πάνω εκείνης ενός πιάτου «φακές», οι ΗΠΑ προχώρησαν, με δυο τρόπους στον βομβαρδισμό και την διάλυση των κέντρων μεταφοράς και ξεπλύματος κέντρων χρήματος.
Πρώτον, με νόμους, όχι μόνο εθνικούς, αλλά και διεθνείς! Η νομοθεσία για, πάταξη υπερτιμολόγησης και μεταφοράς κερδών (Base erosion and profit shifting -BEPS), χτυπάει στο «κόκκαλο» την πάγια τακτική πολυεθνικών μέσω τριγωνικών συναλλαγών με εταιρίες-φαντάσματα. Ως τώρα αυτή η πρακτική γίνονταν με ξέπλυμα σε εταιρίες-φαντάσματα στο Λουξεμβούργο και Ολλανδία και παρκάρισμα χρημάτων σε νησιά Κέιμαν και Ελβετία, αν μιλάμε για Ευρώπη, αλλά και Χογκ-Κογκ και Σιγκαπούρη, αν μιλάμε για Ασιατικές εταιρίες. Αυτή η πρακτική, πλέον φτάνει, σταδιακά, στο τέλος της με τη νομοθεσία του ΟΟΣΑ για BEPS. Τα 15 σημεία που συμφωνήθηκαν το 2015, σταδιακά υιοθετήθηκαν από τις 20 μεγαλύτερες χώρες και πλέον είναι σε φάση εφαρμογής. Συγκρίνοντας τα Λειτουργικά Κέρδη προ Αποσβέσεων (EBITDA) των ομίλων εταιριών, έγινε εφικτό να εντοπιστεί η φοροδιαφυγή, όμως η νομοθεσία για BIPS δεν αρκούσε, χρειάζονταν και ο έλεγχος των «καναλιών» διοχέτευσης του αφορολόγητου ή και παράνομου χρήματος.
Η ανώνυμη αλλά στοχευμένη αποκάλυψη σκανδάλων (όπως Panama Papers) αφύπνισε συνειδήσεις λαών και υποχρέωσε διεφθαρμένες πολιτικές ηγεσίες (Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία) να συνεργαστούν! Όμως παράλληλα οι ίδιες οι ΗΠΑ ρίχνοντας βαρύτατα πρόστιμα σε Τράπεζες που εμπλέκονται σε παράνομες συναλλαγές (UBS, Deutsche Bank) τις υποχρέωσαν επίσης σε συνεργασία!
Τα κράτη που εμπλέκονταν σε παράνομες συναλλαγές, άρχισαν να «συνεργάζονται»! Η Σιγκαπούρη ήδη, είναι στη φάση εναρμόνισης, Λουξεμβούργο, Νησιά Κέιμαν και Ολλανδία υποχρεώθηκαν από Κοινοτική νομοθεσία με μικρή χρονοκαθυστέρηση, τώρα ήρθε η ώρα της Ελβετίας! Η Ελβετία υποχρεώθηκε πλέον, με προχτεσινές ανακοινώσεις όχι απλά να συμμορφωθεί με τον US Foreign Account Tax Compliance Act του 2010, αλλά και να μπει πριν το τέλος του 2017 σε πλήρη εναρμόνιση με 38 άλλες χώρες στην ανταλλαγή πληροφοριών για περιουσιακά στοιχεία λογαριασμών πελατών με καταθέσεις σε Ελβετικές Τράπεζες!
Με τον τρόπο αυτό, οι ΗΠΑ καταφέρνουν όχι μονο την ανακούφιση των κρατών από το φαινόμενο της φοροδιαφυγής παγκοσμίως, και να μπορούν έτσι να πληρώσουν συντάξεις, υγεία ή και να χαμηλώσουν φόρο για κανονικές εταιρίες, αλλά ,το σημαντικότερο ίσως γι αυτές, ΚΑΤΑΦΕΡΝΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΟΥΝ το παγκόσμιο χρήμα στις ΗΠΑ! Η Ελβετία προτίμησε να «σκύψει το κεφάλι και να συμβιβαστεί», παρά να χάσει εντελώς τον ρόλο της στην παγκόσμια οικονομική σκηνή. Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, θα επιτρέψουν στις Ελβετικές Τράπεζες να λειτουργούν στο έδαφός τους, αλλά πλέον, ξεκάθαρα, το συγκριτικό πλεονέκτημα των Ελβετικών τραπεζών θα είναι πολύ περιορισμένο. Οι ΗΠΑ πλέον, θα ελέγχουν το παγκόσμιο παιχνίδι και τα κεφάλαια….
*Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι καθηγητης πανεπιστημίου, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.