ΤΑ ΑΓΚΑΘΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΔΙΕΞΟΔΑ - ΓΙΑΤΙ Ο ΤΣΙΠΡΑΣ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΙ ΚΑΤΟΠΙΝ ΕΟΡΤΗΣ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΑΡΧΗΓΟΥΣ;
Από τη Δευτέρα ο ελληνισμός μπαίνει σε ένα κρισιμότατο 4ήμερο καθώς έχει προγραμματιστεί στη Γενεύη η τελική (;) φάση των διαπραγματεύσεων για τη λύση του Κυπριακού.
Οι συζητήσεις έχει σχεδιαστεί να ξεκινήσουν με τις τριήμερες επαφές της ελληνοκυπριακής αντιπροσωπείας υπό τον πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη με την τουρκοκυπριακή κοινότητα υπό τον ηγέτη της Μουσταφά Ακιντζί και να ολοκληρωθούν την Πέμπτη με πολυμερή διάσκεψη.
Λίγα 24ωρα πριν από την προγραμματισμένη έναρξη των συζητήσεων μια επιστολή του Ακιντζί, προς τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες, δημιουργεί αβεβαιότητα καθώς ο πρόεδρος του ψευδοκράτους καταγγέλλει τον Νίκο Αναστασιάδη ότι δεν τηρεί τη μεταξύ τους συμφωνία, της 1ης Δεκεμβρίου 2016, και επιδιώκει να εμφανιστεί στη διάσκεψη ως πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και όχι ως εκπρόσωπος της ελληνοκυπριακής κοινότητας, σημειώνοντας ότι με την ίδια λογική και ο ίδιος είναι «εκλεγμένος πρόεδρος της Τουρκικής δημοκρατίας Β. Κύπρου», κάτι που φυσικά δεν έχει καμία διεθνή νομική ισχύ.
Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με πληροφορίες που καταγράφει ο γνωστός δημοσιογράφος Μιχάλης Ιγνατίου, θεωρείται εξαιρετικά αμφίβολη η συμμετοχή του πρόεδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν -παρά τη διαβεβαίωση που είχε δοθεί από τον υπουργό Εξωτερικών στις 30 Δεκεμβρίου- στη διάσκεψη.
Γεγονός που, αν επιβεβαιωθεί, καθιστά εξαιρετικά αμφίβολη και τη συμμετοχή του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στη διαδικασία της πολυμερούς διάσκεψης.
Σύμφωνα πάντως με τα όσα είναι γνωστά έως σήμερα στη διάσκεψη αναμενόταν να παραβρεθούν ο Αλέξης Τσίπρας, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο νέος γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και η Μεγάλη Βρετανία, ενδεχομένως δια της πρωθυπουργού της Τερέζας Μέι.
Παράλληλα, είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν αντιπροσωπείες και από τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και όχι μόνον τα μόνιμα. Με αυτή τη λογική μπορούν να συμμετάσχουν οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Κίνα και άλλοι.
Σε περίπτωση πάντως που ο Ερντογάν αποφασίσει να τορπιλίσει τη διάσκεψη τότε όλα θα βρεθούν στον αέρα και οι εξελίξεις που θα ακολουθήσουν δεν μπορούν να προβλεφθούν.
13 χρόνια μετά το σχέδιο Ανάν
Σε λίγες εβδομάδες συμπληρώνονται 13 χρόνια από το δημοψήφισμα κατά το οποίο το 76% του κυπριακού λαού απέρριψε πανηγυρικά το σχέδιο Ανάν για την επίλυση ενός ζητήματος που ταλανίζει τον λαό της Μεγαλονήσου αλλά και ολόκληρο τον ελληνισμό επί σχεδόν 53 χρόνια, από την διπλή εισβολή του Αττίλα και την κατοχή μεγάλου μέρους της Κύπρου.
Οι συνθήκες που επικρατούσαν το 2004 έχουν αρκετές ομοιότητες με το σήμερα, αλλά και ουσιαστικές διαφορές. Και τότε όπως και σήμερα ο διεθνής παράγων επιδίωκε να βρεθεί λύση στο πλαίσιο του σχεδίου που είχε καταρτίσει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν. Ο τότε πρόεδρος της Κυπριακής δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος προέτρεψε τον λαό να καταψηφίσει το σχέδιο κάτι το οποίο έγινε πανηγυρικά.
Σήμερα, πρωτεργάτες του σχεδίου της λύσης είναι ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης και ο τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί.
Η ελληνική κυβέρνηση μοιάζει πελαγωμένη και ο Αλέξης Τσίπρας μετά τις συναντήσεις που είχε την περασμένη εβδομάδα με την κυπριακή ηγεσία έχει καλέσει για διαβουλεύσεις τη Δευτέρα, διαδοχικά, τους προέδρους των κομμάτων της Βουλής των Ελλήνων, ενώ την Τρίτη θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο.
Στην Κύπρο η πολιτική ηγεσία είναι διχασμένη καθώς τις κατευθύνσεις της διαπραγμάτευσης του προέδρου Αναστασιάδη στηρίζουν το ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ, ενώ αντιτίθενται το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ, η Συμμαχία Πολιτών και Οικολόγοι.
Τη σαφή του αντίθεση έχει εκφράσει και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος ο Β’ που μάλιστα την Παρασκευή κατά τον εορτασμό των Θεοφανίων στην Κάτω Πάφο δήλωσε μεταξύ άλλων: «Βλέπουμε τη βουλιμία του εχθρού και οφείλουμε και εμείς όπως εκείνος έχει σκληρύνει την στάση του, να σκληρύνουμε και εμείς τη δική μας στάση, γιατί ισχύει το τρώγοντας έρχεται η όρεξη και (ο εχθρός) θέλει περισσότερα από όσα έχει πάρει, αλλά επιτέλους πρέπει να σταθούμε και να μην αφήσουμε τους στόχους που έχει να τους υλοποιήσει όλους».
Τα «αγκάθια» της διαπραγμάτευσης
Στην ουσία υπάρχουν τέσσερα καυτά ζητήματα τα οποία θα κρίνουν όχι μόνον την πορεία των διαπραγματεύσεων, αλλά κυρίως και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που θα διεξαχθεί εφόσον υπάρξει κείμενο τελικής συμφωνίας.
Τα πάντα θα κριθούν από τις θέσεις κυρίως των Τουρκοκυπρίων αλλά κυρίως της Τουρκίας ως πάλαι ποτέ εγγυήτριας δύναμης για το καθεστώς των εγγυήσεων, της πλήρους ή μερικής αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής από το νησί, του εδαφικού και του μοντέλου διακυβέρνησης.
Το κάθε ένα από αυτά έχει τη δική του σημασία αλλά για παράδειγμα η εναλλασσόμενη προεδρία εκτιμάται ότι δεν υπάρχει περίπτωση να περάσει από το δημοψήφισμα.
Η ελληνική κυβέρνηση παρά τις αρχικές παλινωδίες του Αλέξη Τσίπρα μάλλον έχει δεχθεί τη θέση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά και ζητεί την πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από τη Μεγαλόνησο, ως προϋπόθεση για μια βιώσιμη συμφωνία.
Η ουσία είναι ότι σήμερα έφτασε και πάλι η ώρα για το μεγάλο ναι ή το μεγάλο όχι που ενδεχομένως θα είναι καθοριστικό για το μέλλον της Κύπρου. Και το ζητούμενο είναι αν αναζητείται λύση ή η όποια λύση.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι ενδεχόμενη κατάρρευση των συνομιλιών λόγω υπαναχώρησης της ελληνοκυπριακής πλευράς θα δώσει ένα ουσιαστικό πάτημα στον Ερντογάν για να προχωρήσει σε προσάρτηση των κατεχομένων στην Τουρκία. Προφανώς αυτό είναι ένα ενδεχόμενο που θα μπορούσε να συμβεί αλλά πρόκειται για μια επιφανειακή ανάγνωση των δεδομένων καθώς το κόστος για αυτή τη ενέργεια θα είναι τεράστιο για τον ήδη αποσταθεροποιημένο και με χιλιάδες προβλήματα πρόεδρο της Τουρκίας και θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου σε μια εποχή που ο «σουλτάνος» χάνει συνεχώς συμμάχους ενώ φουντώνουν ξανά τα σενάρια για διαμελισμό της Τουρκίας σε δύο ή περισσότερα κράτη.
Ανεξαρτήτως αυτών, από τη στιγμή που αποκλείστηκε η συνάντηση των κυρίων Τσίπρα και Ερντογάν καθώς ο Έλληνας πρωθυπουργός κατάλαβε έστω και την τελευταία στιγμή ότι θα άνοιγε ένα μεγάλο παράθυρο για συζητήσεις και συμφωνία πακέτο του Κυπριακού με τα ελληνοτουρκικά, προκρίθηκε η λύση της συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας.
Η συνάντηση αυτή έγινε το βράδυ της Παρασκευής, ώρα Ελλάδας στη Νέα Υόρκη και οι κύριοι Νίκο Κοτζιάς και Μεβλούτ Τσαβούσογλου συζήτησαν τα θέματα εγγυήσεων και ασφάλειας του Κυπριακού. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν υπήρξε σύγκλιση απόψεων και ότι οι συζητήσεις θα συνεχιστούν.
Τα αδιέξοδα του Τσίπρα
Από τη δική του πλευρά ο Αλέξης Τσίπρας εμφανίζεται εγκλωβισμένος μεταξύ του πάγιου δόγματος η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαραστέκεται, των πιέσεων από το διεθνή παράγοντα για να κλείσει η υπόθεση αυτή με μια συμφωνία που θα έχει πολλές ομοιότητες με το σχέδιο Ανάν και θα περιέχει μεγάλες υπαναχωρήσεις από τις κόκκινες γραμμές που είχε διατυπώσει μόλις πριν λίγους μήνες ο πρόεδρος Αναστασιάδης αλλά και της κοινής γνώμης στην Ελλάδα και την Κύπρο που δεν επιθυμεί μια οποιαδήποτε συμφωνία, αλλά μια δίκαιη και βιώσιμη συμφωνία.
Έτσι, μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα αποφάσισε να αναλάβει πρωτοβουλία για την ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών προκειμένου να αναζητήσει «συνενόχους» για τη στήριξη μιας αμφισβητούμενης λύσης στο όνομα της εθνικής ομοψυχίας που όμως δεν διαμορφώνεται μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας και στο πόδι, αλλά αποτελεί προϊόν ουσιαστικής προετοιμασίας, επεξεργασίας και διεξοδικών συζητήσεων όπου συζητούνται όλες οι παράμετροι και μελετώνται εναλλακτικά σενάρια.
Πάντως ο κ. Τσίπρας βρίσκεται μεταξύ δύο δυσμενών εξελίξεων καθώς το ενδεχόμενο να υποχωρήσει η τουρκοκυπριακή πλευρά και κυρίως να σταματήσει η Τουρκία να προβάλλει και να θέλει να επιβάλλει παράλογες απαιτήσεις μοιάζει μάλλον σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
Έτσι, είτε θα αναγκαστεί να στηρίξει πλήρως τις θέσεις του Νίκου Αναστασιάδη, είτε ενδεχομένως θα κληθεί να διαχειριστεί -και ως εγγυήτρια δύναμη- τις συνέπειες ενός ναυαγίου που δεν αποκλείεται να προκαλέσει τετελεσμένα.
Η καλύτερη περίπτωση για τον κ. Τσίπρα είναι να ξεκινήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα ένας ακόμη μακρόχρονος γύρος διαβουλεύσεων, κάτι που θα του επιτρέψει να βάλει το πρόβλημα... κάτω από χαλί και να ξαναγυρίσει στα δικά του καυτά μνημονιακά θέματα που από μόνα τους είναι αρκετά να οδηγήσουν σε απρόβλεπτες εξελίξεις.
Η στήριξη της Κομισιόν
Από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε αντίθεση με τον ΟΗΕ στου οποίου το ενημερωτικό email αναφέρεται ότι «οι συνομιλίες για το Κυπριακό επαναλαμβάνονται στα Ηνωμένα Έθνη στην Γενεύη στο Παλάτι των Εθνών από τις 9-11 Ιανουαρίου με την συμμετοχή «του ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί , του ηγέτη των Ελληνοκυπρίων Νίκου Αναστασιάδη και των αντιπροσωπειών τους», ο εκπρόσωπος του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ σημείωσε: «Σήμερα μπορώ να επιβεβαιώσω ότι ο Πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, θα ηγηθεί της αποστολής της ΕΕ στη Γενεύη»και επισήμανε ότι «η Κύπρος είναι κράτος μέλος της ΕΕ και η επανενωμένη Κύπρος θα συνεχίσει να είναι κράτος μέλος της ΕΕ, οπότε η εξαιρετική σημασία της συμμετοχής του Προέδρου Γιούνκερ είναι προφανής, καθώς αυτός βρισκόταν σε στενή επαφή με τους δύο ηγέτες όλο το τελευταίο διάστημα».
Οι αντιδράσεις στην Κύπρο
Στην Κύπρο πάντως πληθαίνουν οι αντιδράσεις για τους χειρισμούς του πρόεδρου Αναστασιάδη καθώς πολλοί είναι εκείνοι που τον κατηγορούν ότι μέσα σε λίγους μήνες υπαναχώρησε από τρεις βασικές κόκκινες γραμμές του που ήταν:
Δεν θα αποδεχθώ οδικό χάρτη και πενταμερή διάσκεψη.
Μοναδικό θέμα μιας πολυμερούς-διεθνούς διάσκεψης θα είναι το θεμελιώδες θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
Δεν μπορεί να υπάρξει λύση με παραμονή τουρκικών στρατευμάτων και διατήρηση τουρκικών εγγυήσεων.
Σύμφωνα με τους επικριτές του, «η πολιτική του προέδρου Αναστασιάδη ξεφεύγει κατά πολύ από τα όρια του «συμβιβαστικού πνεύματος» και οι τραγικές υποχωρήσεις του οδηγούν σε πλήρη υποταγή στον Τούρκο κατακτητή με ότι αυτό θα συνεπάγεται για τον Ελληνισμό της Κύπρου, αλλά και για την Ελλάδα».
Μάλιστα υποστηρίζουν ότι «είτε με μια πολύ κακή συμφωνία στη Γενεύη ή με ναυάγιο της πενταμερούς ή με απόρριψη μιας συμφωνίας στο δημοψήφισμα, ο πρόεδρος Αναστασιάδης κι όσοι σήμερα τον στηρίζουν ή σιωπηλά τον αφήνουν να προχωρά από υποχώρηση σε υποχώρηση θα είναι οι νεκροθάφτες της λύσης και της επανένωσης της Κύπρου.»
Από τη δική του πλευρά ο πρόεδρος της Κύπρου κατά την τελευταία ενημέρωση που παρείχε στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου παρουσίασε δύο νομικές γνωματεύσεις, σύμφωνα με τις οποίες δεν επηρεάζεται η συνέχιση της Κυπριακής Δημοκρατίας λόγω της σύνθεσης της Διάσκεψης στη Γενεύη.
Σε δηλώσεις του, ο αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος, Βίκτωρας Παπαδόπουλος, δήλωσε ότι οι γνωματεύσεις που έλαβαν η κυπριακή και η ελληνική κυβέρνηση, επιβεβαιώνουν πλήρως τις θέσεις της Λευκωσίας και καθησυχάζουν τις ανησυχίες των κομμάτων.
Τόνισε, μάλιστα, πως ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, ως ο θεματοφύλακας της ενότητας, δεν πρόκειται να έρθει σε αντιπαράθεση με πολιτικούς αρχηγούς για όσα διατυπώνουν.
Ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Νικόλας Παπαδόπουλος, κατηγόρησε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για αντιφατικές δηλώσεις και για καθημερινή αναίρεση του εαυτού του, λέγοντας ότι αυτοπροσκάλεσε τον εαυτό του στη διάσκεψη της Γενεύης και ότι προσπαθεί να κοροϊδέψει τον λαό.
Ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος, δήλωσε ότι ανησυχεί και πρόσθεσε πως παρά τις διαφωνίες του, το κόμμα είναι έτοιμο να καταθέσει απόψεις και εισηγήσεις «που θα αποτρέψουν τα χειρότερα».
«Πάντοτε θα υπήρχε αντίδραση ό,τι και να έλεγα» απάντησε σε έντονο ύφος ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης στις επικρίσεις κομμάτων για τις δηλώσεις του για τη μορφή της διάσκεψης για την Κύπρο, που θα πραγματοποιηθεί στη Γενεύη.
«Επιτέλους ας σοβαρευτούμε σ' αυτόν τον τόπο, κι' αυτό το λέω για ύστατη φορά», είπε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης.
Σε κάθε περίπτωση οι ώρες είναι εξαιρετικά κρίσιμες για τον ελληνισμό και οι εξελίξεις των προσεχών 24ώρων δεν αποκλείεται να δημιουργήσουν τετελεσμένα που ευχόμαστε να είναι θετικά.