Στις 2 Ιανουαρίου του 2017 διάβασα ένα άρθρο στον ιστοχώρο Liberal του κυρίου Σπύρου Παλαιογιάννη, τέως διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΠΑ με θέμα: «Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου… ΜΟΝΟ ΑΓΩΓΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ».
Του καθηγητή Αντώνη Φώσκολου*
Από γεωπολιτικής πλευράς, υπάρχουν κακοί, πολύ κακοί, πάρα πολύ κακοί, πολύ πονηροί και πολύ καλοί αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου. Ένας κακός αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου είναι ο TAP. Πριν καν αρχίσει η κατασκευή του τμήματος του αγωγού TAP που διασχίζει την Αλβανία, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας ήγειρε, υποδείξει της Τουρκίας, το θέμα της Τσαμουριάς και των Τσάμηδων.
Τελικά ο Έλληνας υπουργός ΥΠΕΞ αντέδρασε και το θέμα σταμάτησε. Τη μεγαλύτερη όμως επιρροή είχε ο διευθυντής της CIA, Τζον Μπρέναν, ο οποίος φέρεται να είπε στον πρωθυπουργό της Αλβανίας να περιορίσει στο ελάχιστο τις σχέσεις της Αλβανίας με την Τουρκία και να σταματήσουν τις διεκδικήσεις τους εις βάρος της Ελληνικής Ηπείρου.
Όταν σχεδιάζουμε ένα αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου πρέπει να γνωρίζουμε και τις επιπτώσεις του στην Εθνική Ασφάλεια και θα πρέπει στις αποφάσεις κατασκευής αγωγών φυσικού αερίου να ερωτάται και το ΥΠΕΞ και το ΥΠΕΘΑ, ακόμα και η ΕΥΠ. Με ένα αγωγό που μεταφέρει το 2,5% των ευρωπαϊκών αναγκών σε φυσικό αέριο δημιουργήσαμε, παρ’ ολίγο, εθνικό πρόβλημα.
Η περίπτωση της Ουκρανίας είναι πολύ ποιο κραυγαλέα. Οι αγωγοί μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη είχαν σαν αποτέλεσμα να ακρωτηριαστεί η Ουκρανία χάνοντας την Κριμαία. Οι Ευρωπαίοι με τους Αμερικανούς ήθελαν να ελέγχουν την ροή του ρωσικού φυσικού αερίου, άρα και την οικονομία της Ρωσίας. Όχι μόνο απώλεσαν την Κριμαία, αλλά το φυσικό αέριο που περνούσε μέσω Ουκρανίας προς τη Γερμανία θα διοχετευτεί πλέον μέσω του NORD STREAM-2 που θα διασχίζει την Βαλτική Θάλασσα.
Η συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας υπεγράφη στις αρχές Οκτωβρίου 2016 στην Πετρούπολη. Φυσικό αέριο από τη Δυτική Σιβηρία θα φθάσει στο ρωσικό λιμάνι Vyborg και μετά υποθαλασσίως στο Greifswald της Γερμανίας. Η αρχική ποσότητα θα είναι της τάξης των 55 δις Μ3/ετησίως με δυνατότητα τον διπλασιασμό της ποσότητας. Ποιος δούλεψε ποιόν. Η Ουκρανία είναι ακρωτηριασμένη και οικονομικά χαμένη. Θέλουμε η Ελλάδα να πάθει το ίδιο;
Και ερχόμαστε στον σχεδιασμό ενός πολύ κακού αγωγού, αυτούς που θα μετέφερε το φυσικό αέριο του Κατάρ μέσω των κατεχόμενων εδαφών της Συρίας από το Ισλαμικό Κράτος, προς τις Τουρκία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Αυστρία και τελικά τη Γερμανία. Στόχος είναι να κτυπηθεί οικονομικά η Ρωσία. Το σχέδιο ήταν ιδέα των Αμερικανών σε συνεργασία με το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία.
Επενέβη η Ρωσία διότι θιγόντουσαν τα οικονομικά της συμφέροντα. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Η Συρία είναι οικονομικά κατεστραμμένη και εθνικά ακρωτηριασμένοι. Η Ελλάδα υπέφερε από το μεταναστευτικό κύμα και οι τζιχαντιστές χτυπούν αλύπητα Κωνσταντινούπολη, Βερολίνο, Παρίσι, Βρυξέλλες. Αυτός ο σχεδιαζόμενος αγωγός ήταν ένας πάρα πολύ κακός αγωγός.
Ένας ασύλληπτα κακός αγωγός είναι ο επίσης προτεινόμενος από τους Αμερικανούς αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου μέσω Τουρκίας προς την Ευρώπη. Το πάθημα στην Συρία δεν έγινε μάθημα στου Αμερικανούς. Το θέμα αυτό θα συζητηθεί σε λίγες μέρες στην Γενεύη. Αυτός ο αγωγός μπορεί να προκαλέσει ακόμα και τον Τρίτο Παγκόσμιο πόλεμο. Ή μήπως πάμε για ΝΕΑ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ. Αλίμονο στην Κύπρο…
Μήπως έχουμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε ποιος εμποδίζει την ανάπτυξη των ελληνικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου; Ένας πολύ πονηρός αγωγός είναι ο Turkish Stream με τον οποίο φαίνεται να ερωτοτροπεί η ΔΕΠΑ. Εάν η Ρωσία θέλει να στείλει φυσικό αέριο στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τα κοιτάσματα της Σιβηρίας, Χερσόνησο Γιαμάλ, τί από τα δύο κάνεις:
Κατασκευάζεις έναν αγωγό 10.000 χιλιομέτρων που θα περνά κάθετα τη Ρωσία για να φθάσει σε κάποιο ρωσικό λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας και μετά να διασχίσει όλη τη Μαύρη Θάλασσα, τη Δυτική Τουρκία, Ελλάδα, Αλβανία, Αδριατική Θάλασσα, Ιταλία, Αυστρία, για να φθάσει στη Γερμανία; Ή φτιάχνεις ένα αγωγό 2.000 χιλιομέτρων που ακολουθεί τον NORD STREAM 2; Tι θέλει ο Βλαντιμίρ Πούτιν; Να εξάγει φυσικό αέριο στην Ευρώπη, ή μέσω της εξαγωγής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας να ελέγχει Ελλάδα και Βαλκάνια.
Τελικά οι αγωγοί ΕAST MED 1 και 2 που θα μεταφέρουν ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ από τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, είναι γεωπολιτικά πολύ πιο ασφαλείς από οιονδήποτε αγωγό που θέλει να μας φτιάξει η GAZPROM.
Και τίθεται το ερώτημα. Οι μη δεσμευμένες και διαθέσιμες προς εξαγωγή ποσότητες φυσικού αερίου της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου (Ισραήλ και Κύπρου) είναι διπλάσιες, πάνω από 5 τρις Μ3, από τις μη δεσμευμένες και διαθέσιμες ποσότητες φυσικού αερίου που έχει η Ρωσία, 2.5 τρις Μ3. Λύνεται δηλαδή το ενεργειακό πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαιτεί 240 δις Μ3/ετησίως για 30 χρόνια με τα 2.5 τρις Μ3 που έχει η Ρωσία, ήτοι 80 δις Μ3/έτος επί 30 χρόνια;
ΑΝ ΟΧΙ, ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΜΗΝ ΓΙΝΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΓΩΓΟΙ EAST MED 1 KAI 2 ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΕΙ Η ΔΙΑΦΟΡΑ; ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΜΗΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΕΙ ΑΚΟΜΑ Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ; ΠΟΙΟΣ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ;
Συμπερασματικά, υπάρχουν καλοί και κακοί αγωγοί. Γι’ αυτό η κάθε κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου που περνά μέσα από την Ελλάδα πρέπει να έχει την έγκριση του ΥΠΕΞ, του ΥΠΕΘΑ και της ΕΥΠ. Μην παίζουμε με την εθνική μας κυριαρχία και δεν χρειάζεται να έρχεται η CIA για να λυθεί – προσωρινά – το πρόβλημα της Τσαμουριάς που δημιούργησε ο αγωγός TAP…
*Ο καθηγητής Αντώνης Φώσκολος είναι ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης, Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Τομέας Ανίχνευσης και Εντοπισμού Κοιτασμάτων και ομότιμος ερευνητής της Γεωλογικής Υπηρεσίας του Καναδά (Emeritus Research Scientist, Geological Survey of Canada-Calgary) / tfoscolo@NRCan.gc.ca (Natural Resources Canada = Υπουργείο Εθνικών Πόρων Καναδά) και foscolos@mred.tuc.gr