Το «Κυπριακό Μανιφέστο» του Ερντογάν
Αρνητική κληρονομιά της Γενεύης: Η υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας - Από «Πρόεδρος της Κύπρου» έγινε «Εξοχότατος Ν. Αναστασιάδης» και το αποδέχτηκε
Κωνσταντίνος Τσάκαλος
Αντιμέτωπες με το «Κυπριακό Μανιφέστο» του Ταγίπ Ερντογάν βρέθηκαν για μία ακόμη φορά Αθήνα και Λευκωσία, και μάλιστα μόλις λίγες ώρες μετά την «ιστορική Πενταμερή Διάσκεψη», με τη συμμέτοχη των εγγυητριών δυνάμεων, στην οποία –όπως μόνο το «ΠΑΡΟΝ» είχε προειδοποιήσει– είχε στηθεί βρετανοτουρκική παγίδα εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.
Ο Ταγίπ Ερντογάν, όπως είχε κάνει και ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου το προηγούμενο βράδυ στο τραπέζι της Διάσκεψης, έστειλε το μήνυμα ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν προτίθεται να παραιτηθεί από τα επεμβατικά της δικαιώματα και να αποσύρει τις κατοχικές δυνάμεις από το νησί, αλλά απροκάλυπτα πλέον παρεμβαίνει και στις εσωτερικές πτυχές του Κυπριακού, με μοναδικό και αποκλειστικό σκοπό τον πλήρη έλεγχο όλου του νησιού, ακόμη και μετά τη λύση.
Στη Γενεύη εκτυλίχθηκε ένα αναμενόμενο σκηνικό, όπου με εκβιασμούς και τρικλοποδιές της τελευταίας στιγμής επιχειρήθηκε να παγιδευτεί η ελληνική πλευρά στη συζήτηση για το κρίσιμο ζήτημα Ασφάλειας / Εγγυήσεων.
Για τρεις ημέρες δεν είχε σημειωθεί οποιαδήποτε πρόοδος στις διακοινοτικές συνομιλίες και ενώ ξεκίνησε η Πενταμερής Διάσκεψη, μια και ο Ν. Αναστασιάδης δεν είχε θέσει οποιαδήποτε προϋπόθεση για τη σύγκλησή της, Αθήνα και Λευκωσία βρέθηκαν απέναντι σε ένα άτυπο μέτωπο Λονδίνου – Άγκυρας που ήθελε να μετατρέψει την Ελλάδα σε «απολογούμενο» για τα ζητήματα των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας, με την κατοχική δύναμη Τουρκία να θέλει να συζητήσει επί των… κυπριακών και των ελληνικών προτάσεων.
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς ήταν προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει όλα τα ενδεχόμενα, δεδομένου ότι δεν είχε και την καλύτερη εμπειρία από τον Ε. Άιντα, ο οποίος ήταν βέβαιο ότι θα ναρκοθετούσε το τερέν της ελληνικής πλευράς, θέλοντας να αποσπάσει τεχνητή πρόοδο, με παραχωρήσεις της πιο αδύνατης κατά τη γνώμη του πλευράς.
Η προσπάθεια Βρετανών και Τούρκων, μέσω του Άιντα, να ξεκινήσουν πραξικοπηματικά μια διαδικασία στα τυφλά, χωρίς την οποιαδήποτε προεργασία, και μάλιστα για το μείζον ζήτημα των Εγγυήσεων / Ασφάλειας, δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτή από την Αθήνα. Ο Νίκος Κοτζιάς, σε συνεργασία με τον Ν. Αναστασιάδη και παρά τις αντιρρήσεις κάποιων μελών του Εθνικού Συμβουλίου της Κύπρου που ήθελαν εδώ και τώρα πρόοδο, ακόμη και με αποδοχή των τουρκικών μεθοδεύσεων, διεμήνυσε ότι θα έχουν ευθύνη όσοι οδηγούν τη διαδικασία σε αποτυχία και επέμεινε στην ανάγκη παραχώρησης χρόνου μερικών ημερών ώστε η προετοιμασία να γίνει σωστά.
Μόλις ο Ν. Κοτζιάς μίλησε για την ανάγκη να υπάρξει πολιτική συζήτηση πριν ξεκινήσουν οι τεχνοκράτες και καθώς υπήρξαν οι πρώτες αντιδράσεις, ο κ. Τσαβούσογλου, επειδή αντιλήφθηκε τον κίνδυνο να αποκαλυφθεί ότι είχε πάει χωρίς συγκεκριμένες θέσεις, αλλά με μόνο σκοπό να παγιδευτεί η Αθήνα, ανακοίνωσε ότι φεύγει με το κυβερνητικό αεροσκάφος για την Άγκυρα λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων.
Στις 18 Ιανουαρίου θα γίνει μια νέα συνάντηση, πιθανότατα στη Ζυρίχη, μεταξύ τεχνοκρατών από τις πλευρές που συμμετείχαν στην Πενταμερή, για να κάνουν μια γενική ανασκόπηση των θέσεων, των προτάσεων και των ενδεχόμενων συγκλίσεων στα θέματα Ασφάλειας / Εγγυήσεων, ώστε εάν διαπιστωθεί πρόοδος να κληθούν να την επιβεβαιώσουν πολιτικά οι τρεις υπουργοί Εξωτερικών και οι κ. Αναστασιάδης και Ακιντζί.
Το ερώτημα, φυσικά, είναι πόση αισιοδοξία μπορεί να υπάρξει όταν ο Τ. Ερντογάν, δημόσια και με οξύ τρόπο, προβαίνει σε τέτοιου είδους δηλώσεις.
Ο κ. Ερντογάν πολύ απλά έθεσε την περασμένη Παρασκευή ένα ξεκάθαρο πλαίσιο, που καλύπτει το κεφάλαιο του Εδαφικού, της Διακυβέρνησης και των Εγγυήσεων / Ασφάλειας του Κυπριακού, λέγοντας ότι δεν νοείται πλήρης αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο και ότι δεν θα υπάρξει σύστημα εγγυήσεων χωρίς την Τουρκία.
Στη θέμα της Διακυβέρνησης επέμεινε στην εκ περιτροπής προεδρία ανά ένα - δύο έτη, ενώ στο Εδαφικό έθεσε τη βάση για νέο πάρε – δώσε, με την Αμμόχωστο και το Βαρώσι να ανταλλάσσονται με τη Μόρφου, ενοποιημένη με τα Κόκκινα…
Αυτό το μανιφέστο είναι σαφές ότι δεν οδηγεί πουθενά.
Η κακή κληρονομιά της Γενεύης, που επιβεβαιώνει τον κανόνα ότι κάθε υποχώρηση με την προσδοκία της ανταπόδοσης από την Τουρκία, οδηγεί σε δυσμενέστερη θέση κάθε φορά την ελληνοκυπριακή πλευρά, είναι ότι πλέον καθιερώνεται σε κάθε επίπεδο, και στον ΟΗΕ, με σιωπηρή ανοχή από τη Λευκωσία, η εξίσωση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας με τον τουρκοκύπριο ηγέτη, καθώς πουθενά, σε κανένα έγγραφο του ΟΗΕ, σε κανένα επίσημο δελτίο Τύπου, δεν υπήρξε αναφορά σε Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Από τη Διάσκεψη της Γενεύης εκδόθηκε ένα ανακοινωθέν που χαιρετίζει τη διαδικασία και αναφέρεται στους συμμετέχοντες παρουσιάζοντας τον Πρόεδρο της Κύπρου και τον τουρκοκύπριο ηγέτη με τα ονόματά τους με αλφαβητική σειρά, χωρίς τις ιδιότητές τους, ως «εξοχότατους Μουσταφά Ακιντζί και Νίκο Αναστασιάδη», ενώ αντιθέτως οι υπόλοιποι αναφέρονται με τις ιδιότητές τους: υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ως εγγυητριών δυνάμεων, με την παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως παρατηρητή.
Η ανακοίνωση χαιρετίζει την… πρόοδο που έχουν επιτύχει οι δύο ηγέτες, ενώ είναι σαφές ότι ένα τριήμερο εξαντλητικών διαβουλεύσεων δεν επέτρεψε την πρόοδο σε κανένα σημείο, ούτε στο Περιουσιακό ούτε στη Διακυβέρνηση ούτε στην Οικονομία ούτε, φυσικά, στο Εδαφικό. Αλλά με ένα νέο στυλ που υιοθετεί ο νέος Γ.Γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες, πολύ πιο δυναμικό από αυτό του προκατόχου του, Κορεάτη Μπαν Κι Μουν, δηλώνεται «πρόοδος», ώστε να δικαιολογηθεί το πέρασμα σε μια επόμενη φάση παράλληλων συνομιλιών:
Στη Λευκωσία τα υπόλοιπα κεφάλαια και στην Ελβετία από την Τρίτη 18 Ιανουαρίου διαπραγματεύσεις τεχνοκρατών από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και τις δύο κοινότητες, παρουσία και εκπροσώπου της ΕΕ, με συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο, ώστε να καταγραφούν οι θέσεις και οι διαφωνίες στο θέμα των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας.
Όπως όμως προαναφέραμε, ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα είναι το στάτους με το οποίο εκπροσωπήθηκε η Λευκωσία στη Διάσκεψη της Γενεύης.
Ο κ. Αναστασιάδης, όταν είχε αποδεχθεί άνευ όρων τη διαδικασία αυτή και αφού δεν είχε διασφαλίσει ότι θα προσκληθεί και θα συμμετάσχει ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, είχε υποστηρίξει ότι θα μεταβεί στη Γενεύη με τη διπλή ιδιότητα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του ηγέτη της ελληνοκυπριακής κοινότητας, καθώς θα ήταν τραγικό ολίσθημα η μη επίσημη εκπροσώπηση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Όμως ο κ. Αναστασιάδης βρέθηκε στη Γενεύη και δέχθηκε, αν και αρχηγός ευρωπαϊκού κράτους, να αποκαλείται προσβλητικά… «Εξοχότατος», μόνο με το επίθετό του, όπως ακριβώς και ο Μ. Ακιντζί, αντί του κανονικού τίτλου «Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και ηγέτης της Ελληνοκυπριακής Κοινότητας», ενώ πουθενά δεν έχει καταγραφεί ότι εκπροσώπησε την Κυπριακή Δημοκρατία στη Διάσκεψη.
Ακόμη και όταν στην τοποθέτησή του στη Διάσκεψη αναφέρθηκε σε Κυπριακή Δημοκρατία, έσπευσε λίγη ώρα αργότερα ο κ. Τσαβούσογλου να κάνει λόγο για την «ούτως καλουμένη Κυπριακή Δημοκρατία»…
Πάντως, η νέα διαδικασία που ξεκινά την Τετάρτη δεν είναι εντελώς αθώα:
Είναι προφανές πλέον ότι στόχος είναι η δημιουργία ενός καταλόγου διαφωνιών και συγκλίσεων και στο θέμα της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων, ώστε να μπουν και αυτά στο πάρε – δώσε με τους άλλους καταλόγους που έχει διαμορφώσει ο κ. Άιντα.
Μια διαδικασία, δηλαδή, που πρακτικά, αντί να επιχειρεί να ανατρέψει την παράνομη κατοχή της Κύπρου, μετατρέπει τη συνεχιζόμενη κατοχή σε διαπραγματευτικό εργαλείο της τουρκοκυπριακής πλευράς. Διότι παραβιάζεται μια γενική αρχή και αξία:
Δεν μπορεί να νομιμοποιείται η εισβολή και η κατοχή εδάφους ανεξάρτητου κράτους και να μετατρέπεται τελικά σε διπλωματικό εργαλείο στα χέρια του εισβολέα…