Του Αντώνη Πανούτσου
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, που είναι διακρατική κυβερνητική οργάνωση, οι ΜΚΟ είναι «ιδιωτικοί οργανισμοί που ασκούν δραστηριότητα για να απαλύνουν τον πόνο, να προωθήσουν τα συμφέροντα των φτωχών, την προστασία του περιβάλλοντος, την παροχή βασικών κοινωνικών υπηρεσιών, ή αναλαμβάνουν την ανάπτυξη της κοινότητας». Οι οποίες μπορεί να χρηματοδοτούνται από συνδρομές των μελών τους και συνεισφορές φίλων ή να έχουν και κρατική συνδρομή. Σε μεγάλο μάλιστα επίπεδο, όπως για παράδειγμα η φιλανθρωπική OXFAM, που το 25% των 160 εκ. δολαρίων για την εκστρατεία κατά της πείνας το 1998 είχαν δοθεί από την βρετανική κυβέρνηση.
Ένα πρόβλημα ήταν ο ακτιβισμός. Ο οποίος κινείται στην λεπτή γραμμή που χωρίζει τον νόμο από την παρανομία. Για παράδειγμα οι αμερικανικές οργανώσεις κατά της δουλείας του 19ου αιώνα θεωρητικά πίεζαν τις συνελεύσεις των πολιτειών να καταργήσουν την δουλεία. Στην πράξη ορισμένες οργάνωναν αποδράσεις ή λειτουργούσαν τον «υπόγειο σιδηρόδρομο» που βοήθησε ανάμεσα στο 1840 και το 1860 να φτάσουν στον Καναδά 30 χιλιάδες σκλάβοι. Μία αξιέπαινη και δικαιωμένη ιστορικά ανθρωπιστική πράξη αλλά παράνομη στα μάτια του νόμου των Νοτίων Πολιτειών.
Μέχρι την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση οι περισσότερες νέες ΜΚΟ είχαν να κάνουν με την οικολογία και την προστασία της φύσης. Στις ιστορικές ΜΚΟ, όπως ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, προστέθηκαν οργανώσεις όπως ο Αρκτούρος για την προστασία της αρκούδας και η Μεσόγειος S.O.S. Το προσφυγικό προσέθεσε έναν αριθμό από άγνωστες στο ευρύ κοινό οργανώσεις. Συνυπολογιζομένης της ανοχής της κυβέρνησης στον ακτιβισμό επικράτησε χάος.
«Όταν μια κυβέρνηση συμπεριφέρεται σαν ΜΚΟ είναι επόμενο οι ΜΚΟ να συμπεριφερθούν σαν κυβέρνηση» είπε δημοσιογράφος του CNN αναφερόμενος στην κατάσταση στην Λέσβο. Μια επισήμανση τόσο ακριβής, αφού όταν πέντε εργαζόμενοι δύο ΜΚΟ είχαν κατηγορηθεί ότι διευκόλυναν την παράνομη είσοδο μεταναστών στην Ελλάδα, οι βουλευτές Βασιλική Κατριβάνου και Γιώργος Πάλλης του ΣΥΡΙΖΑ συνοδευόμενα από το μέλος της Π.Γ Πάνο Λάμπρου είχαν πάει στην Μυτιλήνη για να ζητήσουν να μην απαγγελθούν κατηγορίες. Η ενεργός βοήθεια στην έξοδο από την Ελλάδα είχε παρατηρηθεί στην Ειδομένη. Με φυλλάδιο στα ελληνικά και τα αραβικά που έδινε οδηγίες με χάρτη στους πρόσφυγες και τους μετανάστες που να συγκεντρωθούν και πώς να περάσουν τα σύνορα με τα Σκόπια.
Η κατάσταση είχε προκαλέσει την αντίδραση του Γιάννη Μουζάλα. Ο οποίος ήταν μέλος της ΜΚΟ Γιατροί του Κόσμου. Ο Μουζάλας είχε πει στην Βουλή «Αυτό συνέβη μόνο στην Ειδομένη, λόγω του γεγονότος ότι δεν καταφέραμε να ελέγξουμε το χάος που υπήρχε εκεί...» Προσθέτοντας ««Προσπαθήσαμε με τον πρωθυπουργό να πάρουμε την χρηματοδότηση της ΕΕ για τους πρόσφυγες ως κράτος, αλλά δεν τα καταφέραμε και θα δοθεί στις ΜΚΟ. Αυτό που καταφέραμε είναι Έλληνες να καλύψουν το 70% των προσλήψεων που θα γίνουν για το προσφυγικό και το 80% των αγορών τροφίμων να γίνουν από την Ελλάδα». Η δήλωση είχε γίνει τον Απρίλιο του 2016. Σήμερα φαίνεται η σημασία της.
Η ερώτηση 20 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ στην Βουλή ότι μόνο 20% από τους 2.500 προσληφθέντες για τα hot spots απασχολούνται για αυτό που προσλήφθηκαν έφερε το θέμα και στις ΜΚΟ. Με τον βουλευτή του ΚΚΕ Χρήστο Κατσιώτη να χαρακτηρίζει τις ΜΚΟ «μπίζνες» που τσεπώνουν το χρήμα και δεν δίνουν λογαριασμό σε κανέναν. Η απάντηση του Μουζάλα οι συνηθισμένες απολογητικές δικαιολογίες « Έχουν δοθεί χρήματα σε θεσμικές ΜΚΟ. Έχετε δίκιο, δεν έχουμε πολύ μεγάλες δυνατότητες ελέγχου των ΜΚΟ και το απαιτούμε από την Ε.Ε. Είναι όμως νομικές διαδικασίες και δεν αρκούν οι προθέσεις για να το λύσεις».
Τα ίδια πρόσωπα εμφανίζονται σε περισσότερες από μία ΜΚΟ. Υπάρχουν ΜΚΟ που εμφανίζονται να χρηματοδοτούνται κατά 20% από το κράτος, κατά 64% από την Ε.Ε. και κατά 1% από συνδρομές των μελών τους, όπως το Δίκτυο Εμπειρογνωμόνων Αθήνας. Άλλες πετυχαίνουν το απόλυτο. Όπως το Γεώραμα που στα στοιχεία του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου χρηματοδοτείται κατά 100% από την Ε.Ε. Ορισμένες φορές τα ονόματα σε διαφορετικές ΜΚΟ είναι τα ίδια. Και στο τέλος ο Γιάννης Μουζάλας. Σαρξ εκ σαρκός των ΜΚΟ, να κλείνει τα μάτια και να σέρνει τα πόδια ελπίζοντας ότι η απαίτηση του να επέμβει η Ε.Ε. στην ρεμούλα στο προσφυγικό θα μείνει αμετάφραστη.