Να 'ταν οι κάμποι θάλασσες
Και τα βουνά ποτάμια
Να πνίγονταν ο Τάταρης
Που φέρνει τα φιρμάνια
(Αληπασαλίδικο παραδοσιακό Ιωαννίνων)
Ως Ηπειρώτης την καταγωγή, ο Τσακαλώτος νοστάλγησε την εποχή που τα
μηνύματα μεταφέρονταν με τάταρους ιππείς, που άλλαζαν κάμποσα άλογα
μέχρι να φτάσουν από την Ισταμπούλ στα Γιάννενα. Φαίνεται, λοιπόν, πως
τη δήλωση μετάνοιας και νομιμοφροσύνης την έστειλε στις Βρυξέλλες με
ιππέα από τη Βόνιτσα. Γι' αυτό και δεν την έδινε στη δημοσιότητα, μέχρι ο
ιππέας να την παραδώσει στους γραμματείς του Ντεϊσελμπλουμ και του
Ρέγκλινγκ! Μόλις ο ιππέας ξεκαβαλίκεψε στην αυλή του Μπερλεμόντ, έδωσε
και ο Τσακαλώτος στη δημοσιότητα την επιστολή του.
Βέβαια, η επιστολή είχε ήδη διαρρεύσει. Διέρρευσε από τους δανειστές,
είπαν οι τελάληδες του Μαξίμου. Και πώς την είχαν οι δανειστές, αφού
ακόμα δεν την είχαν παραλάβει; Δεν την είχαν παραλάβει όλοι κι εμείς
τηρήσαμε το πρωτόκολλο, είπαν οι προπαγανδιστές. Πρώτα έπρεπε να την
παραλάβουν όλοι και μετά να τη δώσουμε στη δημοσιότητα! Φαίνεται πως ο
ιππέας πρώτα πήγε στη Χάγη, για να την παραδώσει στον Ντεϊσελμπλούμ, και
μετά κατηφόρησε προς τις Βρυξέλλες, οπότε καθυστέρησε και του πήρε ένα
τετραήμερο!
Η επιστολή, φυσικά, στάλθηκε με e-mail, όπως συνηθίζεται. Και η
συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ δεν την έδινε στη δημοσιότητα, καταβάλλοντας
μια απέλπιδα προσπάθεια μπας και αποφύγει τη διαρροή. Κι ο Τσακαλώτος
διένειμε χριστουγεννιάτικα δισέλιδο non paper με τίτλο «Η κυβέρνηση δεν
δεσμεύθηκε σε τίποτα παραπάνω από όσα έχει συμφωνήσει», μπας και
καταφέρει να κοροϊδέψει κάποιους, ότι δήθεν έστειλε μια τυπική επιστολή
της πλάκας. Το πλήρες κείμενο της επιστολής, όμως, που παραθέτουμε σε
διπλανή στήλη (αφού επιμεληθήκαμε το κείμενο της φραστικά ωραιοποιημένης
μετάφρασης που διένειμε ο Τσακαλώτος), πρόκειται για ένα εξευτελιστικό
κείμενο, που δεν στερείται ουσίας ως προς τον τρόπο εφαρμογής της
μνημονιακής πολιτικής.
Σημειώνουμε εν τάχει τα βασικότερα σημεία της δήλωσης μετάνοιας και νομιμοφροσύνης:
♦ Η τελευταία παράγραφος («ελπίζω ότι αυτές οι διευκρινίσεις
επανεπιβεβαιώνουν στο Eurogroup την απόλυτη δέσμευση μας να παραμείνουμε
συμμορφωμένοι με τις υποχρεώσεις μας που απορρέουν από το Μνημόνιο,
τόσο επί της ουσίας όσο και επί της διαδικασίας της συνεργασίας με τους
εταίρους μας») είναι μια καθαρή δήλωση μετάνοιας και ικεσίας για
συγχώρεση (αυτό το «ελπίζω» είναι… όλα τα λεφτά).
♦ Είναι η δεύτερη φορά στην επιστολή που δηλώνεται η μετάνοια και
δικαιώνονται οι ιμπεριαλιστές δανειστές. Πριν από την κατακλείδα, ο
Τσακαλώτος έχει γράψει: «Ως προς τη διαδικασίας, αναγνωρίζω ότι μέτρα με
δημοσιονομικές επιπτώσεις πρέπει να συζητούνται και να συμφωνούνται με
τους θεσμούς, σε ευθυγράμμιση με τις δεσμεύσεις μας από το Μνημόνιο».
Επομένως, όλα όσα έλεγε ο Τσίπρας τις προηγούμενες μέρες, ήταν
ψευτοπαλικαρισμοί για εσωτερική κατανάλωση. Ελεγε από τη Νίσυρο, μόλις
στις 13 Δεκέμβρη: «Οποιαδήποτε υπέρβαση σε στόχους και σε έσοδα υπάρχει
μέσα από την τήρηση του προγράμματος, δεν θα ρωτήσουμε κανέναν
για να δώσουμε αυτά τα χρήματα σ’ αυτούς που τα έχουν ανάγκη
περισσότερο από κάθε άλλον». Τώρα έρχεται ο Τσακαλώτος, εκ μέρους της
κυβέρνησης, και αναγνωρίζει ότι ήταν λάθος που δεν πήραν πρώτα την
έγκριση της τρόικας, και δεσμεύεται ότι δε θα το ξανακάνουν!
♦ Αναγκάστηκαν να εξευτελιστούν και σ' αυτά που ήταν ήδη γνωστά. Οτι
δηλαδή δε δίνουν 13η σύνταξη αλλά ένα εφάπαξ βοήθημα και ότι απλώς
αναστέλλουν και δεν καταργούν την αύξηση του ΦΠΑ σε κάποια νησιά. Ο
Τσακαλώτος υποχρεώθηκε να τα επαναλάβει, περιλαμβάνοντας και τον Τσίπρα
στη σχετική αναφορά. Ο Τσίπρας, βέβαια, έλεγε στο διάγγελμά του στις 8
Δεκέμβρη ότι «κάνουμε πράξη μια παλιότερη δέσμευση μας για 13η σύνταξη σε όσους συνταξιούχους το έχουν μεγαλύτερη ανάγκη». Και για τα νησιά έλεγε ότι «αποφασίσαμε να αναστείλουμε την αύξηση του ΦΠΑ για όσο μαίνεται η προσφυγική κρίση» (και όχι μόνο για το 2017).
♦ Με τρόπο σαφέστατο ο Τσακαλώτος κάνει αυτοκριτική και για την
κυβερνητική προπαγάνδα, που σαν χαλασμένα γραμμόφωνα επαναλαμβάνουν όλοι
εδώ και μήνες: «εμείς είμαστε εντάξει στις υποχρεώσεις μας, τώρα πρέπει
και οι δανειστές να ανταποκριθούν στις δικές τους υποχρεώσεις». Στην
επιστολή μετάνοιας και νομιμοφροσύνης υποχρεώθηκε να γράψει: «Οι
ελληνικές αρχές αναγνωρίζουν πλήρως ότι τα ανακοινωθέντα του Eurogroup
στις 25 Μάη και στις 5 Δεκέμβρη βασίζονται στη διαρκή αφοσίωση στις
δεσμεύσεις του Μνημονίου»! Επομένως, η συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ
αναγνωρίζει ανεπιφύλακτα ότι οι ιμπεριαλιστές δανειστές είναι απολύτως
εντάξει στις υποχρεώσεις τους.
♦ Αρκεί να θυμίσουμε ένα μόνο σημείο από το ανακοινωθέν του Eurogroup στις 5 Δεκέμβρη: «Το Eurogroup επανέλαβε ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ που θα επιτευχθεί έως το 2018 θα πρέπει να διατηρηθεί μεσοπρόθεσμα.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς
στόχους σε μια βιώσιμη βάση μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, οι
ελληνικές αρχές δεσμεύονται να συμφωνήσουν με τους θεσμούς σε έναν
μηχανισμό και διαρθρωτικά μέτρα που θα διασφαλίσουν αυτόν τον στόχο».
Τι έλεγαν μέχρι πριν από μερικές μέρες; Οτι δεν έχουν συμφωνήσει σε
«πρωτογενή πλεονάσματα» ύψους 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2018. Τώρα, έρχονται
να επιβεβαιώσουν ότι συμφώνησαν στη διατήρηση της εφιαλτικής
δημοσιονομικής λιτότητας (αυτό σημαίνει «πρωτογενή πλεονάσματα» 3,5% του
ΑΕΠ) και μετά το 2018 και στη δημιουργία μηχανισμού επιτήρησης που θα εξασφαλίζει την επίτευξη αυτού του στόχου. Το τέταρτο Μνημόνιο το έχουν ήδη υπογράψει,
ανεξάρτητα από τη μορφή που αυτό θα έχει. Εκείνο που απομένει να
μάθουμε είναι η διάρκεια που θα έχει ο στόχος για «πρωτογενή
πλεονάσματα» 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2018. Οι ιμπεριαλιστές δανειστές,
όμως, δεν καίγονται τόσο για τη διάρκεια, γιατί ξέρουν ότι θα επιβάλουν
νέα παράταση, ανάλογα με το πώς θα έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες μετά
από μερικά χρόνια.
♦ Τέλος, περιττεύει να σημειώσουμε ότι το «κακό» ΔΝΤ δικαιώνεται σε όλα.
Οταν η ελληνική κυβέρνηση αναγνωρίζει πλήρως το στόχο για «πρωτογενή
πλεονάσματα» 3,5% του ΑΕΠ και μετά το 2018, όπως αποφασίστηκε στο
Eurogroup στις 5 Δεκέμβρη, θα δεχτεί και τα μέτρα που απαιτούνται για
την επίτευξή τους (ή το πλαίσιο των μέτρων). Οταν η ελληνική κυβέρνηση
δέχεται ότι ο «κόφτης», αν χρειαστεί να ενεργοποιηθεί, θα πετσοκόψει
πρώτα τις συντάξεις, κάνει το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση που
υποδεικνύει το ΔΝΤ. Τα επόμενα βήματα θα γίνουν με το κλείσιμο της
δεύτερης αξιολόγησης. Το αν θα την κλείσουν άμεσα ή θ' αργήσουν, το αν
θα το κάνουν αυτοί ή οι επόμενοι δεν έχει καμιά σημασία.
Η επιστολή Τσακαλώτου
Σε απάντηση της προκαταρκτικής εκτίμησης των θεσμών σχετικά με τα μέτρα
για τις συντάξεις και τον ΦΠΑ, τις οποίες πρόσφατα νομοθέτησαν και
εφάρμοσαν οι ελληνικές αρχές, καθώς και τις απόψεις που εκφράστηκαν στην
έκτακτη τηλεδιάσκεψη του Euroworking Group στις 20 Δεκέμβρη, θα ήθελα
να διευκρινίσω τα εξής.
Αναφορικά με το μέτρο για τις συντάξεις, παρακαλώ σημειώστε ότι τόσο ο
πρωθυπουργός όσο και εγώ έχουμε ξεκαθαρίσει δημόσια, και θα συνεχίσουμε
να το κάνουμε, ότι αυτή είναι μια εφάπαξ πληρωμή και δεν υπάρχει πρόθεση
να αποτελέσει μόνιμο χαρακτηριστικό της μεταρρύθμισης του
συνταξιοδοτικού, που τέθηκε πρόσφατα σε εφαρμογή. Αναφορικά με την
προσωρινή αναστολή του ΦΠΑ για επιλεγμένα νησιά του Αιγαίου, το μέτρο
περιορίζεται μόνο στο 2017 και χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου στον
προϋπολογισμό του 2017.
Οι ελληνικές αρχές παραμένουν απολύτως δεσμευμένες στην εκτέλεση της
συμφωνημένης δημοσιονομικής πορείας η οποία βασίζεται σε στόχους για
πρωτογενή πλεονάσματα 0,5%, 1,75% και 3,5% του ΑΕΠ για το 2016, το 2017
και το 2018 αντίστοιχα. Οι ελληνικές αρχές θα ενεργοποιήσουν τον έκτακτο
δημοσιονομικό μηχανισμό (contingency fiscal mechanism), ο οποίος
περιλαμβάνεται στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης, όπως περιγράφεται στο
Νόμο 4389/16, σε περίπτωση που τα στοιχεία τα οποία θα επικυρώσει η
Eurostat δείχνουν ότι οι αυτοί οι συμφωνημένοι δημοσιονομικοί στόχοι δεν
έχουν επιτευχθεί. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση που τα αποτελέσματα του
προϋπολογισμού για το 2016 δεν επιτυγχάνουν τον συμφωνημένο στόχο,
γεγονός που θεωρούμε εξαιρετικά απίθανο, οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται
να λάβουν αντισταθμιστικά μέτρα στο πεδίο των συντάξιοδοτικών δαπανών,
για να καλύψουν τη διαφορά ανάμεσα στο αποτέλεσμα και τον δημοσιονομικό
στόχο του 2016.
Ως προς τη διαδικασίας, αναγνωρίζω ότι μέτρα με δημοσιονομικές
επιπτώσεις πρέπει να συζητούνται και να συμφωνούνται με τους θεσμούς, σε
ευθυγράμμιση με τις δεσμεύσεις μας από το Μνημόνιο. Συγκεκριμένα, στην
περίπτωση μόνιμης δημοσιονομικής υπεραπόδοσης σε σχέση με τους στόχους
του προγράμματος, όπως αυτή επιβεβαιώνεται από τα ετήσια αποτελέσματα
του προϋπολογισμού που επικυρώνει η Eurostat, οι ελληνικές αρχές θα
συμφωνήσουν με τους θεσμούς, στο πλαίσιο των αξιολογήσεων, σχετικά με τη
χρήση του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου. Αναγνωρίζουμε ότι ο
διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε στοχευμένα
μέτρα για την ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας (ειδικά στο Πρόγραμμα
για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης) και/ή για τη μείωση των
φορολογικών βαρών που προκύπτουν από τις μνημονιακές δεσμεύσεις.
Ειδάλλως, θα χρησιμοποιήσουμε την υπεραπόδοση για τη δημιουργία ενός
αποθεματικού ρευστότητας» (cash buffer) ή/και για την αποπληρωμή
ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Οι ελληνικές αρχές αναγνωρίζουν πλήρως ότι τα ανακοινωθέντα του
Eurogroup στις 25 Μάη και στις 5 Δεκέμβρη βασίζονται στη διαρκή
αφοσίωση στις δεσμεύσεις του Μνημονίου.
Ελπίζω ότι αυτές οι διευκρινίσεις επανεπιβεβαιώνουν στο Eurogroup την
απόλυτη δέσμευση μας να παραμείνουμε συμμορφωμένοι με τις υποχρεώσεις
μας που απορρέουν από το Μνημόνιο, τόσο επί της ουσίας όσο και επί της
διαδικασίας της συνεργασίας με τους εταίρους μας.
Δικός σας
Ευκλείδης Τσακαλώτος
Υπουργός Οικονομικών