Πώς θα γίνει η αφαίμαξη (από το Φεβρουάριο) σε 1.500.000 ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους και 650.000 αγρότες
N έο κεφαλικό φόρο πρόκειται να πληρώσουν έως τις 28 Φεβρουαρίου 1.500.000 επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι και 650.000 αγρότες, καθώς τα πρώτα ειδοποιητήρια με τις αυξημένες εισφορές του ΕΦΚΑ πρόκειται να φτάσουν στους παραλήπτες τους σε περίπου έναν μήνα.
Ο νέος τρόπος υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών των επαγγελματιών βασίζεται (για το πρώτο εξάμηνο) στα εισοδήματα του 2015 και επιμερίζεται ως εξής: 20% επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος για κύρια σύνταξη, 6,95% για υγειονομική περίθαλψη και, όπου προβλέπεται, 7% για επικούρηση και 4% για εφάπαξ.
Για τους αγρότες, οι φετινές εισφορές υπολογίζονται στο 14% επί του εισοδήματός τους και σκαρφαλώνουν στο 20% σταδιακά έως το 2022.
Οι «γκρίζες ζώνες» του νέου συστήματος είναι πολλές και οι ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης προβλέπουν ότι θα επικρατήσει αλαλούμ, ειδικά μετά το καλοκαίρι, όταν θα εκκαθαριστεί το εισόδημα του 2016 και θα γίνουν οι απαραίτητοι συμψηφισμοί.
Για παράδειγμα, αυτοαπασχολούμενος με εισόδημα 42.000 ευρώ το 2015 και 28.000 ευρώ το 2016 για εισφορές σύνταξης και ασθενείας του πρώτου εξαμήνου του 2017 θα πληρώσει 42.000 ευρώ επί 26,95%/12=943,25 ευρώ για κάθε μήνα, δηλαδή θα καταβάλει 5.659,50 ευρώ-1.131,90 ευρώ (20% έκπτωση)=4.527,60 ευρώ. Βάσει του εκκαθαριστικού του 2016, οι εισφορές του 2017 ανέρχονται τελικά σε 7.546 ευρώ-2.565,40 ευρώ (34% έκπτωση)=4.980,36 ευρώ συνολικά, ήτοι σε 415,03 ευρώ μηνιαίως. Προκύπτει επιπλέον ποσό 452,76 ευρώ, που πρέπει να πληρωθεί εντός του δεύτερου εξαμήνου του 2017, με αποτέλεσμα η εισφορά να διαμορφώνεται στα 75,46 ευρώ (διαφορά 339,57 ευρώ στις μηνιαίες εισφορές του, που θα πρέπει να επιστραφεί). Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος προέβλεψε μεταβατική περίοδο με εκπτώσεις που ξεκινούν από 50% για όσους δηλώνουν εισόδημα 7.032 (κατώτατο)-13.000 ευρώ και κλιμακώνονται στο 5% για όσους δηλώνουν 57.000-58.000 ευρώ.
To κατώτατο όριο
Ως κατώτατο όριο υπολογισμού των εισφορών ορίζονται τα 586,08 ευρώ, που αντιστοιχούν στον βασικό μισθό για άγαμους μισθωτούς άνω των 25 ετών. Επομένως, η αντίστοιχη κατώτατη εισφορά που θα καταβάλουν εταιρίες ή επαγγελματίες που εμφανίζουν ακόμη και ζημιές ή μηδενικά κέρδη από την άσκηση δραστηριότητας είναι τα 117,22 ευρώ.
Η θέσπιση κατώτατου πλαφόν αποτελεί κατάφωρη αδικία για όσους δήλωναν ή δηλώνουν ετήσιο εισόδημα μικρότερο των 7.032 ευρώ, δηλαδή λιγότερα από τα 586,08 ευρώ τον μήνα, που είναι το ελάχιστο εισόδημα. Αυτοί οι ασφαλισμένοι θα υποχρεώνονται να πληρώνουν 1.895 ευρώ σε ετήσια βάση ή 158 ευρώ τον μήνα για σύνταξη και ασθένεια, παρότι εισπράττουν ποσά πολύ χαμηλότερα από το ελάχιστον πλαφόν.
Αντίστοιχα, ως ανώτατο όριο ασφαλιστέου μηνιαίου εισοδήματος ορίζεται το δεκαπλάσιο του μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, με ανώτατη καταβλητέα εισφορά για σύνταξη τα 1.172 ευρώ τον μήνα.
To παράδειγμα
Για παράδειγμα, αυτοαπασχολούμενος με εισόδημα 75.000 ευρώ το 2015 και 50.000 ευρώ το 2016 υπολογίζει τις εισφορές σύνταξης και ασθενείας του πρώτου εξαμήνου του 2017 βάσει του ανώτατου ορίου εισφορών σε 1.579,48 ευρώ για κάθε μήνα, δηλαδή θα καταβάλει 9.476,88 ευρώ για αυτό το διάστημα. Βάσει του εκκαθαριστικού του 2016, οι εισφορές του 2017 θα ανέρχονται τελικά σε 13.475 ευρώ-1.617 ευρώ (12% έκπτωση)=11.858 ευρώ συνολικά, ήτοι σε 988,16 ευρώ μηνιαίως. Ετσι, προκύπτει επιπλέον ποσό 2.381,12 ευρώ, που πρέπει να πληρωθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2017, με αποτέλεσμα η δόση να διαμορφωθεί στα 396,8 ευρώ (διαφορά 591,32 ευρώ στις μηνιαίες εισφορές του, που πρέπει να του επιστραφεί). Αν ασφαλίζεται για επικούρηση και πρόνοια, θα καταβάλει επιπλέον ποσό 410,26 ευρώ για επικουρική μηνιαίως για το πρώτο εξάμηνο του 2017 και 234,43 ευρώ για εφάπαξ.
Βάσει του εκκαθαριστικού του 2016, οι εισφορές του 2017 για αυτούς τους κλάδους θα ανέρχονται τελικά σε 3.500 ευρώ και σε 2.000 ευρώ συνολικά, ήτοι σε 291,67 ευρώ και σε 166,67 ευρώ μηνιαίως. Ετσι, προκύπτει επιπλέον ποσό 1.423,12 ευρώ για επικούρηση και 813,16 ευρώ για εφάπαξ, που πρέπει να πληρωθούν εντός του δεύτερου εξαμήνου του 2017 (διαφορά ποσού 118,59 ευρώ και 67,76 ευρώ, αντίστοιχα, στις μηνιαίες εισφορές του, που θα πρέπει να του επιστραφεί).
Μεγάλοι χαμένοι του νέου καθεστώτος που εισήγαγε ο νόμος Κατρούγκαλου θα είναι όσοι δήλωσαν ή θα δηλώσουν εισόδημα πάνω από 25.000 ευρώ ετησίως. Κι αυτό διότι οι νέες εισφορές που θα καταβάλουν θα είναι αυξημένες από 3,5% έως 257% (αναλόγως του εισοδήματος), σε σύγκριση με αυτά που πλήρωναν με το προηγούμενο καθεστώς ασφαλιστικών κλάσεων του ΟΑΕΕ.
Συγκεκριμένα, στην 4η ασφαλιστική κλάση, ελεύθερος επαγγελματίας με εισόδημα 42.000 ευρώ θα κληθεί να καταβάλει στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) ετήσιες εισφορές 9.205,58 ευρώ, από 5.492 ευρώ που κατέβαλλε με το προηγούμενο καθεστώς.
Σε δεινή θέση θα βρεθούν και όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι είχαν απώλεια εισοδήματος το 2016 σε σύγκριση με τα εισοδήματα του 2015. Τα ειδοποιητήρια που θα λάβουν στις αρχές του νέου χρόνου θα αναγράφουν ποσά ασφαλίστρων για το πρώτο εξάμηνο του 2017 που έχουν υπολογιστεί με βάση τα εισοδήματα του 2015. Αν οι ίδιοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να τα πληρώσουν δεν... αφορά το υπουργείο Εργασίας. Μόνο μετά την εκκαθάριση των εισοδημάτων του 2016 θα λάβουν, τον Ιούλιο, νέα επικαιροποιημένα, οπότε, κατόπιν συμψηφισμού, θα καλούνται να πληρώσουν, στο δεύτερο εξάμηνο του χρόνου, χαμηλότερα ασφάλιστρα ανά μήνα.
Τέλος, διπλά χαμένοι θα είναι όσοι έχουν παράλληλη απασχόληση, δηλαδή εργάζονται και ως μισθωτοί και ως ελεύθεροι επαγγελματίες με συμβάσεις έργου ή ανεξάρτητων υπηρεσιών, αμειβόμενοι με μισθό και με «μπλοκάκι». Οσοι δικηγόροι, γιατροί και μηχανικοί που εργάζονται στο Δημόσιο ή σε ΔΕΚΟ διατηρήσουν τη διπλή ασφάλιση το 2017 θα πρέπει να πληρώσουν, αναδρομικά από την 1/1/2017, διπλές εισφορές - και τις παλιές (ως μισθωτοί) και τις νέες, με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου, και τα εισοδήματα του προηγούμενου έτους.
Tο μεγαλύτερο εισόδημα
Υπενθυμίζεται ότι η μισθωτή εργασία προηγείται της αυτοαπασχόλησης για τη συμπλήρωση του ανώτατου πλαφόν εισοδήματος (μηνιαίως 5.860 ευρώ). Σε περίπτωση δύο ελεύθερων επαγγελμάτων (π.χ. ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ) προηγείται αυτό που αποφέρει το μεγαλύτερο εισόδημα. Για παράδειγμα, μισθωτός που δραστηριοποιείται και ως ελεύθερος επαγγελματίας θα απαλλάσσεται από το κατώτατο πλαφόν για το ελεύθερο επάγγελμα, αρκεί να καλύπτονται συλλήβδην τα 586 ευρώ τον μήνα. Αν εισπράττει μισθό 1.000 ευρώ και από ελεύθερο επάγγελμα 200 ευρώ, θα πληρώσει εισφορές ως μισθωτός και επιπλέον 26,95% επί των 200 ευρώ (και όχι επί του κατώτατου πλαφόν των 586 ευρώ).
Σύμφωνα με ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης, οι ελεύθεροι επαγγελματίες-έμποροι με δραστηριότητα πάνω από 15 χρόνια, που ασφαλίζονταν σε υψηλές κατηγορίες, ωφελούνται αν δηλώνουν εισόδημα μέχρι 25.000 ευρώ. Αντίθετα, οι ασφαλισμένοι ΟΑΕΕ με δραστηριότητα κάτω από 15 χρόνια έχουν ωφέλεια αν δηλώνουν μέχρι 15.000 ευρώ. Οι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί) ωφελούνται μέχρι και τις 31/12/2020 αν έχουν εισόδημα μέχρι 25.000 ευρώ, λόγω των εκπτώσεων που προβλέπει ο νόμος. Από την 1/1/2021 η επιβάρυνση ξεκινά από εισόδημα 19.000 ευρώ.