Fabrice Balanche
Βοηθώντας τον Ερντογάν να καταλάβει την πόλη θα μείωνε κατά πολύ τους θανάτους αμάχων και θα διατηρούσε την αμερικανοτουρκική συνεργασία στη Συρία, αλλά η Ουάσιγκτον θα πρέπει να αποφασίσει τι θα κάνει με τους Κούρδους, τον άλλο βασικό σύμμαχο της κατά του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ).
Στις 5 Ιανουαρίου, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απείλησε να κλείσει την αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ στη διεθνή συμμαχία κατά του Ισλαμικού Κράτους, επικαλούμενος την έλλειψη υποστήριξης των ΗΠΑ για τις προσπάθειές του να καταλάβει τη συριακή πόλη αλ-Μπαμπ που κρατείται από το ΙΚ. Αυτή η μάχη κατά πάσα πιθανότητα θα αναγκάσει την Ουάσιγκτον να κάνει κάποιες δύσκολες επιλογές σχετικά με το ποιος σύμμαχος είναι ο πιο σημαντικός στην εκστρατεία της κατά του ΙΚ – η Τουρκία ή οι Κούρδοι.
Η αλ Μπαμπ αποδείχτηκε δυσκολότερη από τη Τζαραμπλούς
http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/the-battle-for-al-bab-is-bringing-u.s.-turkish-tensions-to-a-head
Βοηθώντας τον Ερντογάν να καταλάβει την πόλη θα μείωνε κατά πολύ τους θανάτους αμάχων και θα διατηρούσε την αμερικανοτουρκική συνεργασία στη Συρία, αλλά η Ουάσιγκτον θα πρέπει να αποφασίσει τι θα κάνει με τους Κούρδους, τον άλλο βασικό σύμμαχο της κατά του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ).
Στις 5 Ιανουαρίου, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απείλησε να κλείσει την αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ στη διεθνή συμμαχία κατά του Ισλαμικού Κράτους, επικαλούμενος την έλλειψη υποστήριξης των ΗΠΑ για τις προσπάθειές του να καταλάβει τη συριακή πόλη αλ-Μπαμπ που κρατείται από το ΙΚ. Αυτή η μάχη κατά πάσα πιθανότητα θα αναγκάσει την Ουάσιγκτον να κάνει κάποιες δύσκολες επιλογές σχετικά με το ποιος σύμμαχος είναι ο πιο σημαντικός στην εκστρατεία της κατά του ΙΚ – η Τουρκία ή οι Κούρδοι.
Η αλ Μπαμπ αποδείχτηκε δυσκολότερη από τη Τζαραμπλούς
Από τις 14 Νοεμβρίου, ο τουρκικός στρατός και φιλοτουρκικές ανταρτικές συριακές συμμαχικές δυνάμεις έχουν προωθηθεί προς την αλ-Μπαμπ. Στις 10 Δεκεμβρίου, είχαν εισέλθει στα δυτικά προάστια της πόλης, καταλαμβάνοντας τον λόφο Σέιχ Ακίλ στις 20 Δεκεμβρίου. Οι τουρκικές δυνάμεις υπέθεσαν πιθανά ότι η θέση αυτή θα επέτρεπε να τεθεί το ΙΚ κάτω τα πυρά τους και να υποχρεώσει την ομάδα να φύγει, όπως το έκανε κάπως κατά τη διάρκεια της μάχης για την Τζαραμλπούς.
Στις 22 Δεκεμβρίου, ωστόσο, το ΙΚ ξαναπήρε το λόφο, προκαλώντας βαριές απώλειες στις τουρκικές και ανταρτικές δυνάμεις. Δεκατέσσερις Τούρκοι στρατιώτες φέρονται να σκοτωθήκαν· το ΙΚ επίσης έκαψε ζωντανούς δύο Τούρκους στρατιωτικούς αιχμαλώτους, και ένα βίντεο με τους αποτρόπαιους θανάτους τους διαδόθηκε ευρέως στα κοινωνικά δίκτυα.
Σε ανταπάντηση, τουρκικά μαχητικά βομβάρδισαν βαριά την αλ-Μπαμπ, που προκάλεσαν το θάνατο 72 αμάχους στις 23 Δεκεμβρίου Συνολικά, 173 άμαχοι έχουν σκοτωθεί από τις τουρκικές επιχειρήσεις εναντίον της πόλης από τις 14 Νοεμβρίου, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα .
Στις 4 Ιανουαρίου, ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η μάχη θα τελειώσει γρήγορα, αναπτύσσοντας νέα στρατεύματα ως ενισχύσεις και πρόσθετα άρματα μάχης στην περιοχή. Τουρκικά δημοσιεύματα έχουν επισημάνει ότι 8.000 στρατιώτες συμμετέχουν στην εκστρατεία, και οι τελευταίες κινήσεις τους δείχνουν ότι ο Ερντογάν σκοπεύει τώρα να περικυκλώσει την αλ-Μπαμπ και να την αποκόψει από την Ράκκα, «πρωτεύουσα» του ΙΚ .
Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή θέτει το ερώτημα αν και κατά πόσο η Τουρκία θα αποτρέψει την περαιτέρω ζημία στους αμάχους. Όταν οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) υπό κουρδική ηγεσία περικύκλωσαν και κατέκτησαν την Ιεράπολη της Συρίας τον Ιούνιο-Ιούλιο 2016 έκαναν προσεκτικές προσπάθειες για την ελαχιστοποίηση των παράπλευρων απωλειών κατά της ίδιας της πόλης και των κατοίκων της, αλλά υπέστησαν βαριές στρατιωτικές απώλειες με αυτή τη διαδικασία. Ο διοικητής της φιλότουρκικης πολιτοφυλακής Σουλτάν Μουράτ δήλωσε πρόσφατα ότι μόνο μερικές χιλιάδες πολίτες παραμένουν στην αλ-Μπαμπ, αλλά ο ισχυρισμός αυτός ακούγεται ψευδής: πριν από την τουρκική εκστρατεία, η πόλη είχε περίπου 100.000 κατοίκους, μαζί με 50.000 περισσότερους στις παρακείμενες πόλεις Qabasin, Tadef και Bzaa. Και όπως στη Μοσούλη, στην Ιεράπολη, και στο Ραμάντι προηγουμένως, το ΙΚ εμποδίζει τους τοπικούς πολίτες να φύγουν, με σκοπό να τους χρησιμοποιήσει ως ανθρώπινες ασπίδες.
Για την αποφυγή πιθανού μακελειού, ο Ερντογάν θα χρειαστεί συνεπώς την ακρίβεια της αμερικανικής πολεμικής αεροπορείας. Η ρωσική πολεμική αεροπορία έχει υποστηρίξει ορισμένες τουρκικές επιχειρήσεις γύρω από την πόλη, αλλά δεν είναι σαφές αν έχουν την τοπική ικανότητα ή τη βούληση να διεξάγει μια ολοκληρωμένη εκστρατεία επιδρομών με χτυπήματα ακρίβειας.
Η αξιοπιστία του Ερντογάν, δίλημμα για την Ουάσιγκτον
Η έκβαση της μάχης θα επηρεάσει πιθανότατα την αξιοπιστία του Ερντογάν στον τουρκικό πληθυσμό. Ο κύριος στόχος της παρέμβασή του στη Συρία είναι να εμποδίσει την ενοποίηση των δύο μεγάλων κουρδικών καντονιών κατά μήκος των βορείων συνόρων, και η αλ Μπαμπ είναι το σημείο-κλειδί μεταξύ τους. Η εκστρατεία παίζει επίσης ρόλο στον τουρκικό εθνικισμό μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου Ιούλιου.
Περεταίρω, ο Ερντογάν προειδοποίησε ότι ο τουρκικός στρατός θα ξαναπάρει τη συριακή Ιεράπολη από τους Κούρδους μετά την αλ-Μπαμπ. Οι SDF έπρεπε να φύγουν από την πόλη το περασμένο έτος, όπως υποσχέθηκε ο αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν στον Ερντογάν τον Αύγουστο. Η Άγκυρα μπορεί να επικαλεστεί αυτή την υπόσχεση, καθώς αναπτύσσεται η μάχη για την αλ Μπαμπ.
Ωστόσο, απαιτώντας από τους Κούρδους να αφήσουν την Ιεράπολη μπορεί να τερματίσει τη συμμαχία τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες -- μια ανησυχητική προοπτική δεδομένης της αποδεδειγμένης αποτελεσματικότητάς τους ενάντια στο ΙΚ, όπως είδαμε πρόσφατα με την επιτυχή κατάληψη του φράγματος Thawra στον Ευφράτη από τους SDF, σημείο-κλειδί για την κατάληψη της Ράκκας. Ποιες είναι οι επιλογές της Ουάσιγκτον σε αυτή την ευαίσθητη κατάσταση;
Να μην κάνουν τίποτα σημαίνει δυσαρέσκεια του Ερντογάν, ο οποίος δεν θα διστάσει να ανακαλέσει την πρόσβαση στην αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ. Αυτό θα έκανε το έργο του συνασπισμού πιο περίπλοκο, αλλά όχι αδύνατο· οι συμμαχικές δυνάμεις , μπορούν να χτυπήσουν την περιοχή της Ράκκας από βάσεις στην Ιορδανία, το Ιράκ, τις χώρες του Κόλπου, ή την Κύπρος (έστω και με επιπλέον εμπόδια που σχετίζονται με την απόσταση και την ασφάλεια της διαδρομής). Ωστόσο, η Τουρκία θα καταλάβει τελικά την αλ-Μπαμπ, με ή χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ, πιθανώς με βομβαρδισμούς της πόλης και αλλιώς προκαλώντας βαριές απώλειες στους αμάχους. Ο Ερντογάν μπορεί στη συνέχεια να εφαρμόσει την ίδια τεχνική για την Ιεράπολη εφόσον δεν αποσύρονται οι SDF, αφήνοντας την Ουάσιγκτον με την προοπτική μεγάλων μακελειών αμάχων, με άμεση τουρκο-κουρδική στρατιωτική αντιπαράθεση, και περαιτέρω παρέμβαση από τους Ρώσους, οι οποίοι ευχαρίστως θα αναλάβουν το ρόλο του διαιτητή μεταξύ Άγκυρας και οι Κούρδων.
Εναλλακτικά, αν η Ουάσιγκτον υποστηρίζει τον Ερντογάν στην αλ-Μπαμπ, αυτό θα βοηθήσει να περιοριστεί ο αριθμός των νεκρών αποκλείοντας τον αδιάκριτο βομβαρδισμό των αμάχων. Οι Τούρκοι στρατιώτες και αντάρτες θα εξοφλούσαν μια υποστήριξη ποιότητας από τον αέρα που χτυπά τους σωστούς στόχους, ενθαρρύνοντάς τους να σημειώσουν πρόοδο στη χερσαία μάχη έναντι του Ισλαμικού Κράτους.
Αυτή η προσέγγιση ενέχει τον κίνδυνο ο Ερντογάν να χρησιμοποιήσει τη νίκη στην αλ Μπαμπ για να επιτεθεί στην Ιεράπολη ή ακόμα στο προπύργιο των SDF, την Ταλ Αμπιάντ. Το τελευταίο σενάριο θα αποκλείσει, μια για πάντα, το ενδεχόμενο της κουρδικής αυτονομίας στη Συρία, ακόμα και με διαιρεμένη καντόνια. Πείθοντας τους Κούρδους να εγκαταλείψουν οικειοθελώς την Ιεράπολη μπορεί να αποφευχθεί αυτό το αποτέλεσμα.
Και ενώ το ευρύτερο κουρδικό στόχο της ενοποίησης των συριακών καντονιών τους μπορεί να πεθάνει με την πτώση της αλ-Μπαμπ, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά εάν η υποστήριξη του κουρδικού πολιτικού ονείρου είναι πιο σημαντική από τη διατήρηση της στρατιωτικής συμμαχίας των ΗΠΑ με τον Ερντογάν.
Όποια και αν είναι η περίπτωση, αποφεύγοντας μια τουρκοκουρδική σύγκρουση στη Συρία είναι ζωτικής σημασίας για την απελευθέρωση της Ράκκας νωρίτερα παρά αργότερα, ιδιαίτερα εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιθυμούν να το πράξουν χωρίς να είναι υποχρεωμένες να συνεργαστούν στενά με τη Ρωσία.
Μετάφραση στα ελληνικά από Κριστιάν Άκκυριά για τον Ινφογνώμονα Πολιτικά, Αθήνα, 14.1.2017
Ο Fabrice Balanche, αναπληρωτής καθηγητής και διευθυντής έρευνας στο Πανεπιστήμιο της Λυών 2, είναι επισκέπτης ερευνητής στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον (The Washington Institute).
http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/the-battle-for-al-bab-is-bringing-u.s.-turkish-tensions-to-a-head