ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΚΑΡΛΑΤΗΡΑ
Στον αέρα μένουν χιλιάδες οικογένειες καθώς δεν ξέρουν τι θα κάνουν από την Τετάρτη που τίθεται σε εφαρμογή το νέο σύστημα για την αποζημίωση των συνεδριών για τις θεραπείες
«Κόφτη» στις θεραπευτικές παρεμβάσεις που προορίζονται για ένα ιδιαίτερα ευάλωτο τμήμα του πληθυσμού, τα παιδιά και τους εφήβους με μαθησιακές και κινητικές δυσκολίες, νοητική υστέρηση, γλωσσικές, αισθητηριακές και ψυχικές διαταραχές, ενεργοποιεί το υπουργείο Υγείας, αφήνοντας αβοήθητες χιλιάδες οικογένειες αλλά και απαξιώνοντας τους επιστήμονες που παρέχουν αυτές τις ειδικές θεραπείες (ειδική αγωγή).
Η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ δρομολόγησε στην εκπνοή του περασμένου έτους και υπό ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο διαδικασία υπογραφής συμβάσεων με τους επιστήμονες ειδικής αγωγής, αιφνιδιάζοντάς τους αλλά και χωρίς να τους δίνει επαρκείς απαντήσεις σε μείζονα θέματα της νέας διαδικασίας για την παροχή υπηρεσιών ειδικής αγωγής.
Χιλιάδες οικογένειες βρίσκονται στον αέρα σε ό,τι αφορά τη συνέχιση της θεραπείας ειδικής αγωγής των μελών τους (παιδιών αλλά και ενηλίκων), καθώς δεν γνωρίζουν τι θα πράξουν από την ερχόμενη Τετάρτη -ο ΕΟΠΥΥ ανακοίνωσε ότι από τις 25 Ιανουαρίου δεν θα γίνονται δεκτές υποβολές δαπανών και αιτήσεις για αποζημίωση από τους ασφαλισμένους, παρά μόνο από τους συμβεβλημένους επιστήμονες ειδικής αγωγής, εφόσον αυτοί συμβληθούν με τον Οργανισμό μέσω του συστήματος ηλεκτρονικών υποβολών.
Ωστόσο, η ανακοίνωση του ΕΟΠΥΥ δεν λαμβάνει υπόψη της τον πιο βασικό παράγοντα σε αυτή τη δραστική αλλαγή που δρομολογεί στο πεδίο της ειδικής αγωγής: τους ίδιους τους επαγγελματίες, οι οποίοι, ελλείψει υποδομών και ειδικών στο πλαίσιο των υπουργείων Υγείας και Παιδείας, καλύπτουν με το ιδιωτικό τους έργο εξ ολοκλήρου τις ανάγκες όλων όσοι τη χρειάζονται. Εκτιμάται ότι συνολικά οι επιστήμονες ειδικής αγωγής είναι 5.000 πανελλαδικά, εκ των οποίων οι 2.000 είναι λογοθεραπευτές (υπάρχουν επίσης εργοθεραπευτές, ψυχολόγοι, ψυχίατροι παιδιών-εφήβων).
«Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε καθεστώς συμβάσεων στην ειδική αγωγή. Λίγο πριν τα Χριστούγεννα, με σχετικό νόμο έγινε προϋπόθεση για την κάλυψη δαπανών ειδικής αγωγής η σύναψη συμβάσεων του ΕΟΠΥΥ, με τους παρόχους ειδικής αγωγής να υποχρεώνονται στις μνημονιακές διατάξεις περί υποχρεωτικών εκπτώσεων και μηχανισμού αυτόματης επιστροφής, τα γνωστά rebate και clawback», λέει ο πρόεδρος του αρχαιότερου στον χώρο Πανελληνίου Συλλόγου Λογοπεδικών-Λογοθεραπευτών, Βασίλης Μύρκος.
Οι γκρίζες ζώνες της νέας διαδικασίας μέσω των συμβάσεων είναι πολλές. «Μας ζητείται να υπογράψουμε χωρίς να ορίζεται η τιμή της συνεδρίας. Ως αμοιβή ορίζουν αυτήν που εκάστοτε προβλέπεται από τον κανονισμό του ΕΟΠΥΥ. Γνωρίζουμε τον ισχύοντα, αλλά όχι αυτόν που έχουν τροποποιήσει και είναι έτοιμος να εκδοθεί αμέσως μετά. Το ίδιο ισχύει με την υπουργική απόφαση για το ποσοστό έκπτωσης επί του τζίρου (rebate). Δεν γνωρίζουμε τις προϋποθέσεις λήψης άδειας λειτουργίας των γραφείων μας, οι οποίες και αυτές θα εκδοθούν μετά. Και βέβαια, ουδεμία συνέπεια προβλέπεται για τον ΕΟΠΥΥ αν π.χ. δεν μας εξοφλήσει εμπροθέσμως», παρατηρεί ο κ. Μύρκος.
Αλλά δεν είναι μόνο οικονομικά τα θέματα. «Οι ιθύνοντες κατήρτισαν μια σύμβαση χωρίς να έχουν την παραμικρή γνώση της πραγματικότητας της άσκησης του επαγγέλματός μας. Ούτε ένας ειδικός δεν περιλαμβάνεται στην περίφημη Επιτροπή Διαπραγμάτευσης. Καταργείται το θεραπευτικό πλαίσιο, γίνεται έκπτωση στο θεραπευτικό έργο, ισοπεδώνονται οι εξειδικεύσεις. Σκεφτείτε την αποτελεσματικότητα της θεραπείας από τον λογοθεραπευτή που δεν έχει αναλάβει ποτέ περιστατικό π.χ. με αυτισμό και είναι υποχρεωμένος να δέχεται όλους τους ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ», εξηγεί ο πρόεδρος των λογοθεραπευτών τη σκληρή θεραπευτική πραγματικότητα που θα αντιμετωπίσουν οι ασφαλισμένοι.
Την ίδια ώρα, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας επιλέγει, αντί του ουσιαστικού διαλόγου με τους εκπροσώπους του κλάδου, τη στοχοποίηση των επιστημόνων ειδικής αγωγής αφήνοντας αιχμές για «προκλητή ζήτηση υπηρεσιών ειδικής αγωγής», αλλά και για «σπέκουλα» στο θέμα.
Ενδεικτικό της αντιμετώπισης που έχουν οι επιστήμονες ειδικής αγωγής από το υπουργείο Υγείας είναι ότι ενημερώθηκαν κατά τη διάρκεια της διαμαρτυρίας τους την περασμένη Δευτέρα από τον αναπληρωτή υπουργό Υγείας Παύλο Πολάκη για την πρόθεσή του να υποδιπλασιαστεί ο προϋπολογισμός της ειδικής αγωγής στα 60 εκατ. ευρώ, μείωση που χαρακτηρίζουν «ανεπίτρεπτη». «Μοναδικό μέλημα της ηγεσίας είναι η μείωση της δαπάνης και καμία εξασφάλιση της ποιότητας της παροχής. Εφτασαν στο σημείο να συγκρίνουν τη δαπάνη για την ειδική αγωγή με τη δαπάνη για τις ταινίες σακχάρου, αποδεικνύοντας την άγνοιά τους για το αντικείμενο της λογοθεραπείας. Ζητήσαμε και θα συνεχίσουμε να ζητάμε ουσιαστικό και όχι προσχηματικό διάλογο, παράταση έξι μηνών του ισχύοντος καθεστώτος απόδοσης της δαπάνης με στόχο τον σχεδιασμό ενός λειτουργικού και βιώσιμου τρόπου απόδοσής της και κυρίως τη διαφύλαξη της υλοποίησης των εν εξελίξει προγραμμάτων των παιδιών. Στις συναντήσεις μας με τον ΕΟΠΥΥ μάς ζητείται να δεχθούμε τα πάντα και στην πορεία να γίνονται αλλαγές», επισημαίνει ο κ. Μύρκος.
Σε ό,τι αφορά δε τις γενικευμένες κατηγορίες για «προκλητή ζήτηση» που «αναγκάζει» το υπουργείο Υγείας να συρρικνώσει τη δαπάνη της ειδικής αγωγής στα 60 εκατ. ευρώ τον χρόνο, οι λογοθεραπευτές απαντούν ότι «το ίδιο το Δημόσιο, διά των αρμόδιων ειδικών υπηρεσιών του, αποφασίζει και εγκρίνει ποιες και πόσες θεραπείες θα κάνει ένα παιδί και ότι οι λογοθεραπευτές ιδιώτες καλούνται να πραγματοποιήσουν τον αριθμό των συνεδριών που έχουν προεγκριθεί και αποζημιώνονται».
Ποιους αφορά η ειδική αγωγή και γιατί είναι αναγκαία
Ο όρος «ειδική αγωγή» περιγράφει τις ειδικές θεραπείες που απευθύνονται κυρίως, αλλά όχι μόνο, σε παιδιά, εφήβους -συχνά και στους γονείς τους- τα οποία παρουσιάζουν γλωσσική διαταραχή, μαθησιακή δυσκολία, νοητική υστέρηση, αισθητηριακή διαταραχή (βαρηκοΐα-κώφωση, μειωμένη όραση), ψυχική διαταραχή και κινητική δυσκολία. Εκτιμάται ότι αφορούν το 10% του προσχολικού και το 7% του σχολικού πληθυσμού (περισσότερα από 100.000 παιδιά). Ως ειδικές θεραπείες ορίζονται οι συνεδρίες λογοθεραπείας εργοθεραπείας, ειδικής διαπαιδαγώγησης, συμβουλευτικής, ατομικής ψυχοθεραπείας και θεραπείας συμπεριφοράς που πραγματοποιούνται από τους θεραπευτές αντίστοιχης ειδικότητας. Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα, η κάλυψη της δαπάνης από τα Ταμεία των ασφαλισμένων προϋποθέτει διάγνωση από δημόσιο νοσοκομείο ή κέντρο ψυχικής υγείας ή ιατροπαιδαγωγικό κέντρο. Με τη διάγνωση και την έγκριση για συγκεκριμένο αριθμό συνεδριών ο γονιός μπορούσε να απευθυνθεί στον ειδικό της επιλογής του, να ολοκληρώσει τις συνεδρίες και να υποβάλει τις αποδείξεις δαπανών ώστε να αποζημιωθεί από τις αρμόδιες διευθύνσεις του ΕΟΠΥΥ.