Του Βασίλη Σ. Κανέλλη
«Φωτιά» πήραν τις τελευταίες εβδομάδες του 2016 τα γραφεία των Ελλήνων τραπεζιτών αλλά και της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι συναντήσεις στην Αθήνα με εκπροσώπους μεγάλων ξένων funds ήταν συνεχείς καθώς εκτιμάται ότι τους πρώτους μήνες του νέου έτους θα γίνουν οι πρώτες μεγάλες αγοραπωλησίες «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων.
Οι τομείς που παρουσιάζουν μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες και θεωρούνται ιδιαίτερα εξελίξιμες στην Ελλάδα, είναι αυτές που έχουν μπει στο στόχαστρο των ξένων επενδυτών οι οποίοι βλέπουν ότι μπορούν να αποκομίσουν τεράστια κέρδη στη χώρα μας.
Την ίδια στιγμή φαντάζει ως μοναδική διέξοδος για εκατοντάδες υπερχρεωμένες ελληνικές επιχειρήσεις μεσαίου και μεγάλου μεγέθους, η είσοδος στο μετοχικό κεφάλαιο ξένων εταιρειών οι οποίες είναι οι μοναδικές που μπορούν να προσφέρουν αυτή τη στιγμή «ζεστό» χρήμα προκειμένου να ανακάμψουν.
Οι ξένοι ζητούσαν να μάθουν λεπτομέρειες για το νέο θεσμικό πλαίσιο σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, εξέφραζαν τις αντιρρήσεις τους για κάποια σημεία του ενώ ήθελαν να πληροφορηθούν πότε θα ξεκινήσει ουσιαστικά η λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς «κόκκινων» χορηγήσεων. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τα funds είχαν φτιάξει συγκεκριμένους φακέλους για κάθε έναν από τους τομείς ενδιαφέροντος. Εκεί υπήρχαν τα οικονομικά στοιχεία κάθε εταιρείας με χρέη στις τράπεζες, πληροφορίες για τον ανταγωνισμό αλλά και ένα business plan για το σύνολο του κλάδου όπου υπήρχαν προβλέψεις για την πορεία του.
Η περίπτωση του Μαρινόπουλου, που βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού, το πρόσφατο deal για την Νίκας και μια σειρά κινήσεων που είναι στα σκαριά, δείχνουν ότι ο συγκεκριμένος κλάδος των τροφίμων, ποτών θα αποτελέσει την προμετωπίδα των μεγάλων ανατροπών του επιχειρηματικού χάρτη της χώρας. Κάποιοι πάντως εκφράζουν φόβους για πλήρη αφελληνισμό των επιχειρήσεων καθώς μόνον οι ξένοι μπορούν να προσφέρουν στην παρούσα φάση χρήματα μπαίνοντας στο μετοχικό κεφάλαιο και πολλές φορές διώχνοντας τους παλαιούς μετόχους.
Όμως, θα έχουν βάλει το λιθαράκι τους για να σωθούν βιώσιμες εταιρείες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας και πιέζονται από υπέρογκα δάνεια. Ταυτόχρονα δεν θα? σκάσουν τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών και οι ζημιές που θα εγγράψουν θα είναι πολύ μικρότερες από την περίπτωση γενικευμένων χρεοκοπιών. Αφήστε που υπάρχει και το κοινωνικό και πολιτικό αντίκτυπο αν βγουν στο δρόμο χιλιάδες εργαζόμενοι». Αυτό τονίζει στην «Η» κορυφαίο τραπεζικό στέλεχος που βλέπει με καλό μάτι τις κινήσεις που γίνονται, όσο αυτές βεβαίως δεν θυμίζουν? καταδρομική επίθεση «γερακιών» ή «γυπών» των αγορών που θέλουν να βγάλουν γρήγορο χρήμα από χώρες που έχουν μεγάλα «ανοίγματα» όπως η Ελλάδα.
Αλλωστε, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στη χώρα μας έχουν ξεπεράσει τα 110 δισ. ευρώ ενώ εκτιμάται ότι πάνω από 50 δισ. ευρώ είναι τα ανοίγματα των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων για τις οποίες υπάρχει το ενδιαφέρον των ξένων.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι εκπρόσωποι των τουλάχιστον 40 funds που έχουν έρθει στην Ελλάδα μέσα στο 2016 καταθέτουν προτάσεις κυρίων για δάνεια επιχειρήσεων που έχουν εγγυήσεις ακίνητα (κυρίως εμπορικά και βιομηχανικά) αλλά και στεγαστικά δάνεια με υποθήκη το σπίτι. Στις περιπτώσεις αυτές προσφέρουν ένα ποσό μεταξύ 30% έως και 50% επί της πραγματικής αξίας, ανάλογα με τα καλύμματα που υπάρχουν. Δίνουν δηλαδή 30 έως 50 ευρώ ανά 100 ευρώ δανείου με σκοπό στη συνέχεια να διαπραγματευτούν τα funds με τους δανειολήπτες την αποπληρωμή τους, όχι βεβαίως στο 100% αλλά στο 60% έως 80%. Υπάρχουν βεβαίως και τα «κοράκια» που δίνουν για ακάλυπτα καταναλωτικά δάνεια τιμές ακόμη και 5 ως και 10 σεντ για κάθε ευρώ. Αυτή είναι η περίπτωση των κερδοσκοπικών κεφαλαίων που θέλουν γρήγορο χρήμα.
Στην περίπτωση των επιχειρήσεων, πάντως, φαίνεται να γίνεται πιο σοβαρή δουλειά και πιο αξιόπιστες προτάσεις κι εκτιμάται ότι σύντομα θα αρχίσουν να γίνονται και οι πρώτες πράξεις. Αλλωστε, μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου θα πρέπει να κλειδώσουν όλες οι θεσμικές αλλαγές για τα «κόκκινα» δάνεια, μεταξύ των οποίων και το ακαταδίωκτο των στελεχών τραπεζών αλλά και του Δημοσίου που υπογράφουν αναδιαρθρώσεις δανείων που προβλέπουν και «κούρεμα».
Ποια funds - Τι θέλουν
Εντονο είναι το ενδιαφέρον της Pimco, της Carval, της Oak Hill αλλά και της Varde ενώ τόσο η EDRD δηλαδή η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης όσο και η Παγκόσμια Τράπεζα μέσω του International Finance Corporation, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια. Καθόλου τυχαία δεν είναι η ενεργός συμμετοχή της EBRD στις πρόσφατες ανακοινώσεις για το Ταμείο Συμμετοχών που θα βοηθάει μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
H EBRD συμμετέχει άλλωστε στο fund KKR, το πρώτο που πήρε άδεια για τη διαχείριση κόκκινων δανείων που σε πρώτη φάση θα είναι της τάξης του 1,2 δισ. ευρώ.
Αυτό που φαίνεται προς το παρόν, είναι ένα έντονο ενδιαφέρον κυρίως για τον ξενοδοχειακό κλάδο ο οποίος παρουσιάζει «κόκκινα» δάνεια άνω των 4 δισ. ευρώ σε σύνολο τουλάχιστον 10 δισ. Ο τουρισμός αποτελεί επενδυτικό μαγνήτη» για τα ξένα κεφάλαια λόγω των συνεχόμενων ρεκόρ στις αφίξεις κάθε καλοκαίρι. Εκτιμάται ότι μπορούν, μέσω των τραπεζών, να περάσουν στα χέρια ξένων μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες ενώ το ίδιο μπορεί να γίνει και με σημαντικά ακίνητα από εταιρείες real estate και κατασκευαστικές οι οποίες αντιμετωπίζουν υψηλό δανεισμό άνω των 5 δισ. ευρώ, ήτοι το 55% του συνόλου.
ΜΕ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
Στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, της πληροφορικής και των μέσων ενημέρωσης τα κόκκινα δάνεια ξεπερνούν πλέον τα 2 δισ. ευρώ ενώ μεγάλο είναι το πρόβλημα στο σύνολο του εμπορίου όπου υπάρχουν ανοίγμα πάνω από 16 δισ. ευρώ.
Η είσοδος στο μετοχικό κεφάλαιο υπερχρεωμένων επιχειρήσεων θα γίνει με αυξήσεις κεφαλαίου από πλευράς τραπεζών. Οι ξένοι θα βάλουν «ζεστό» χρήμα, σε πολλές περιπτώσεις θα αποκτήσουν τον έλεγχο των εταιρειών με τους σημερινούς βασικούς μετόχους είτε να κρατούν ένα μικρό ποσοστό είτε να αποβάλλονται σε περίπτωση που δεν συναινούν στο σχέδιο αναδιάρθρωσης.
Η περίπτωση της «Νίκας» και το μοντέλο που ακολουθήθηκε μπορεί να αποτελέσει τον «μπούσουλα» και σε άλλες περιπτώσεις. Δηλαδή αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με ταυτόχρονη απομείωση του δανεισμού, είσοδος στρατηγικού επενδυτή αλλά και παραχώρηση περιουσιακών στοιχείων στις τράπεζες. Η «Νίκας» για παράδειγμα παραχωρεί μεγάλο ακίνητο στον Αγιο Στέφανο έναντι 17 εκατ. ευρώ προς την Alpha Επενδυτική με αντάλλαγμα βελτίωση της καθαρής δανειακής θέσης της αφού τα ανοίγματά της θα «κουρευτούν» έως και 38 εκατ. ευρώ. Τόσο η υπόθεση αυτή όσο και του Μαρινόπουλου είναι δύσκολα και περίπλοκα εγχειρήματα, αλλά θα αποτελέσουν το «πείραμα» για τις μαζικές αναδιαρθρώσεις που θα γίνουν σύντομα.
Τι ζητούν οι ξένοι
«Να αρθεί το πολιτικό και οικονομικό ρίσκο
Η Ελλάδα συνεχίζει να αποτελεί επενδυτικό ρίσκο για τους ξένους. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Η» οι ξένοι ζητούν στις συναντήσεις τους με τους Ελληνες τραπεζίτες εγγυήσεις για το πολιτικό και οικονομικό κλίμα στη χώρα. Ρωτούν συνέχεια για τα οικονομικά στοιχεία που δείχνουν βελτίωση, για την αξιολόγηση καθώς και για τη βιωσιμότητα του χρέους. Οι σοβαροί επενδυτές, κι όχι τα «κοράκια», θέλουν να επενδύσουν μεσομακροπρόθεσμα και γι’ αυτό θέτουν θέμα πολιτικής σταθερότητας καθώς και να μην υπάρξει «διατάραξη» της προσπάθειας που γίνεται για να βγει η οικονομία από το τέλμα. Αναφέρουν ότι θέλουν να ρίξουν χρήμα για να «γυρίσει σελίδα» η χώρα, όμως, τηρούν στάση αναμονής ενόψει των κρίσιμων αποφάσεων για την αξιολόγηση και τα μέτρα για το χρέος. Στις συναντήσεις στην Αθήνα, το Λονδίνο αλλά και στο πρόσφατο Capital Forum στη Νέα Υόρκη το κλίμα ήταν θετικό μεν, επιφυλακτικό δε. Υπήρχε μάλιστα μια διάχυτη ανησυχία μήπως υπάρξει ρήξη με τους δανειστές και επιστρέψει ο εφιάλτης του 2015. Αλλωστε, η βιωσιμότητα των ελληνικών επιχειρήσεων συνδέεται άμεσα με την πορεία της οικονομίας με τους ξένουν «παίκτες» να θέλουν να μπουν και να κερδίσουν αλλά σε μια αγορά που δεν θα παρουσιάζει συνεχείς αναταράξεις και θα βρίσκεται υπό το φόβο χρεοκοπίας. «Να φύγει ο πολιτικός κίνδυνος από τη χώρα» είναι η βασική πρόταση των ξένων θεσμικών επενδυτών που βλέπουν ότι η Ελλάδα μπορεί να αλλάξει σελίδα αλλά που τονίζουν ότι πρέπει ακόμη να γίνουν πολλά.
Με 30 σεντς για κάθε ευρώ δανείου
«Τα ξένα funds που έχουν έρθει προσφέρουν από 30 έως και 50 σεντ για κάθε ένα ευρώ δανείου. Δείχνουν ότι θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα, να συμβάλουν στην «ανάσταση» υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και όταν φύγουν να πουλήσουν σε τιμές που θα τους προσφέρουν σημαντικό κέρδος.
Ανοιγμα πάνω από 16 δισ.
Στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, της πληροφορικής και των μέσων ενημέρωσης, τα κόκκινα δάνεια ξεπερνούν πλέον τα 2 δισ. ευρώ ενώ μεγάλο είναι το πρόβλημα στο σύνολο του εμπορίου όπου υπάρχει άνοιγμα πάνω από 16 δισ. ευρώ.