ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΥΣΟΥΝΗΣ
Τα τουριστικά έσοδα της Τουρκίας το 2016 μειώθηκαν στα 15 δισ. ευρώ από 23,9 δισ. πέρυσι, ενώ αρνητικά επέδρασαν και η ένταση μεταξύ Αγκυρας και Μόσχας και η μεγάλη αναταραχή μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το βράδυ της 15ης Ιουλίου 2016.
Ισχυρό πλήγμα υπέστη πέρυσι ο τουρκικός τουρισμός. Το γεγονός αποτυπώθηκε τόσο σε επίπεδο αφίξεων ξένων επισκεπτών όσο και σε επίπεδο τουριστικών εσόδων. Η εξέλιξη αποδόθηκε στις διαδοχικές τρομοκρατικές επιθέσεις, στην αποσταθεροποίηση που προκάλεσε το αποτυχημένο πραξικόπημα και στο οικονομικό-τουριστικό εμπάργκο που είχε επιβάλει έως τα μέσα του 2016 η Ρωσία στη γειτονική χώρα. Σύμφωνα με στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, τα τουριστικά έσοδα από τους ξένους επισκέπτες στη γειτονική χώρα μειώθηκαν κατά 37,1% ή κατά 8,9 δισ. ευρώ (μετατροπή από δολάρια με σημερινή ισοτιμία) και διαμορφώθηκαν σε 15 δισ. ευρώ από 23,9 δισ. ευρώ το 2015. Επίσης, οι αφίξεις ξένων τουριστών βάσει των στοιχείων του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας μειώθηκαν κατά 30,9% ή κατά 10,9 εκατ., φθάνοντας σε 25,3 εκατ. από 36,2 εκατ. το 2015.
Από τις δύο βασικές ευρωπαϊκές αγορές της, τη Γερμανία και τη Βρετανία, υπέστη απώλειες σε ποσοστό 30,3% και 31,9% αντίστοιχα. Συνολικά 3,9 εκατ. Γερμανοί τουρίστες επισκέφθηκαν πέρυσι τη Τουρκία και 1,7 εκατ. Βρετανοί. Σε επίπεδο ευρωπαϊκών αγορών, τις μικρότερες ποσοστιαίες απώλειες είχε από τη Δανία (-19,4%) και την Ελλάδα (-21,5%). Επίσης, από τη Ρωσία οι αφίξεις μειώθηκαν κατά 76,3%, φθάνοντας σε 866.256 από 3,6 εκατ. το 2015.
Οι απώλειες του τουρκικού τουρισμού αποτυπώθηκαν και στην τριμηνιαία έκθεση της Ευρωπαϊκή Επιτροπής Ταξιδιών, που είχε ως αντικείμενο τον τουριστικό απολογισμό για το 2016 ευρωπαϊκών χωρών. Η έκθεση που δημοσιοποιήθηκε στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας εκπονήθηκε από την Tourism Economics, η οποία ανήκει στον οίκο μελετών Oxford Economics. Στη λίστα με τις αφίξεις των 27 χωρών (με ενημερωμένα στοιχεία από τον Σεπτέμβριο έως και τον Δεκέμβριο του 2016 ανά προορισμό) που περιλαμβάνεται στη σχετική έκθεση η Τουρκία κατατάσσεται στην τελευταία θέση.
Οι χώρες που παρουσίασαν μείωση πέρυσι στις αφίξεις, εκτός από τη Τουρκία, ήταν το Βέλγιο και η Ελβετία. Η Ελλάδα κατατάχθηκε στην 23η θέση. «Πρωταθλητές» προορισμοί αναδείχθηκαν η Ισλανδία με αύξηση των αφίξεων κατά 40%, η Κύπρος με αύξηση κατά 20%, η Σλοβακία με αύξηση κατά 19% και η Βουλγαρία με αύξηση κατά 16%. Συνολικά, οι διεθνείς αφίξεις τουριστών στην Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 2%, φθάνοντας σε 620 εκατ. Για το 2017 εκτιμάται ότι θα σημειωθεί περαιτέρω αύξηση της τάξης του 3%.
Επιπτώσεις στην Ελλάδα
Οι εξελίξεις στον τουρκικό τουρισμό επηρέασαν και την Ελλάδα. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στη Τουρκία και την αναστάτωση που προκάλεσε στη γειτονική χώρα ένα σημαντικό μέρος των επισκεπτών που είθισται να κλείνουν τις διακοπές τους την τελευταία στιγμή κατευθύνθηκε προς την Ελλάδα. Σε αυτό βοήθησαν οι χαμηλές τιμές που διατήρησαν στα πακέτα τους οι Ελληνες ξενοδόχοι, με στόχο την ενίσχυση της τουριστικής ζήτησης. Επίσης, ακυρώθηκαν δρομολόγια κρουαζιέρας από τη γειτονική χώρα, τα οποία κατευθύνθηκαν σε ελληνικά λιμάνια. Από την άλλη, χάθηκε ένα μικρό μερίδιο επισκεπτών από τρίτες αγορές που ταξίδευαν στη χώρα μας μέσω Κωνσταντινούπολης.
Για το 2017 τα προβλήματα ασφαλείας της Τουρκίας συνεχίζουν να ενισχύουν τις κρατήσεις προς την Ελλάδα σε ό,τι αφορά τον μαζικό τουρισμό. Αντιθέτως, στον κλάδο της κρουαζιέρας επηρεάζεται αρνητικά και η χώρα μας. Οι μεγάλες εταιρείες κρουαζιέρας απέσυραν τα πλοία τους από τη γειτονική χώρα «κόβοντας» και ενδιάμεσους σταθμούς από ελληνικά λιμάνια.
Οι εκπρόσωποι των τουριστικών φορέων της χώρας εκτιμούν ότι η φετινή σεζόν για την Ελλάδα θα είναι θετική. Ομως, θεωρούν απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβεβαίωση των εκτιμήσεων τη συνέχιση της εφαρμογής της συμφωνίας μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε σχέση με το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα.
Στο πλαίσιο αυτό, θυμίζουν πόσο αρνητικά επηρέασαν το 2016 τη φήμη του ελληνικού τουρισμού και τις κρατήσεις στην αρχή της σεζόν οι υψηλές προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές. Πάντως, ανησυχία δημιουργεί και η προκλητικότητα της Τουρκίας. Ενα πιθανό θερμό επεισόδιο στην αιχμή της σεζόν, όπως σημειώνουν, μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στον ελληνικό τουρισμό.