H ιδιωτική κατανάλωση σε πραγματικούς όρους, έχοντας μειωθεί κατά -3,8%
το γ’ τρίμηνο του 2015 λόγω και των capital controls, αυξήθηκε στο γ΄
τρίμηνο του 2016 κατά +5,7% δημιουργώντας την προσδοκία ότι η οικονομία
βρίσκεται σε φάση ανάκαμψης.
Μια προσεκτική, όμως ανάλυση των κύριων
προσδιοριστικών παραγόντων της ιδιωτικής κατανάλωσης όπως αναφέρει το εβδομαδιαίο δελτίο για την οικονομία του ΣΕΒ, δείχνει μία μείωση
του καθαρού (μετά από φόρους και εισφορές) διαθεσίμου εισοδήματος των
νοικοκυριών κατά -2,1%, όταν τα δύο αυτά μεγέθη, σε όλα τα προηγούμενα
τρίμηνα, κινούνται πάντα προς την ίδια κατεύθυνση.
Η απόκλιση μεταξύ
κατανάλωσης και διαθεσίμου εισοδήματος, είναι ταυτόσημη με την
χειροτέρευση της ήδη αρνητικής αποταμίευσης.
Πιθανότατα λοιπόν
εντατικοποιείται η χρησιμοποίηση πόρων που έχουν ήδη αποσυρθεί στο
παρελθόν από τις τράπεζες ή προέρχονται από ρευστοποιήσεις περιουσιακών
στοιχείων.
Ενδεχομένως, η απόκλιση μπορεί να αποτυπώνει και ένταση της
φοροδιαφυγής, αφενός λόγω της αύξησης των φορολογικών συντελεστών και
αφετέρου λόγω της αποκάλυψης αδήλωτων εισοδημάτων από την εντονότερη
χρήση καρτών στις συναλλαγές, μετά την επιβολή περιορισμών στην κίνηση
κεφαλαίων.
Σε κάθε περίπτωση, η εξέλιξη αυτή είναι ανησυχητική και, εάν
συνεχισθεί, δεν προοιωνίζει μία βιώσιμη ανάκαμψη της ελληνικής
οικονομίας το 2017. Η μείωση του διαθεσίμου εισοδήματος σημειώνεται παρά
την αύξηση των μισθών κατά +0,7% και της απασχόλησης των μισθωτών κατά
+2,1% και οφείλεται κυρίως στη μηδενική αύξηση των εισοδημάτων από
ατομικές επιχειρήσεις και ελεύθερα επαγγέλματα, τη μείωση κατά -0,6% των
κοινωνικών παροχών και λοιπών μεταβιβάσεων σε χρήμα και σε είδος όπου η
αύξηση κατά +4,6% των μεταβιβάσεων σε είδος (δηλαδή «δωρεάν» υγεία,
παιδεία, ηλεκτρικό ρεύμα, μετακινήσεις μαθητών, συσσίτια κλπ.)
υπεραντισταθμίζεται από την μείωση κατά -4% των παροχών (συντάξεις και
προνοιακά επιδόματα σε χρήμα), και, από την άλλη πλευρά, της αύξησης των
φόρων εισοδήματος, περιουσίας κλπ. κατά +19% και των εισφορών
κοινωνικής ασφάλισης κατά +1,9%.
Η υπερφορολόγηση έχει κοντά πόδια καθώς
το άρμεγμα των πιο παραγωγικών νοικοκυριών δεν μπορεί να συνεχισθεί για
πολύ. Όχι μόνο η αποταμίευση γίνεται όλο και πιο αρνητική, και αργά ή
γρήγορα οι επενδύσεις θα καταρρεύσουν πλήρως, αλλά και οι παραγωγικοί
άνθρωποι με τις καλύτερες εργασιακές εξειδικεύσεις, είτε αναγκάζονται
-εφόσον μπορούν- να αποκρύπτουν εισοδήματα, είτε μεταναστεύουν για να
φτιάξουν τη ζωή τους μακριά από το δημευτικού χαρακτήρα φορολογικό
περιβάλλον της χώρας μας. Επιπλέον το υψηλό μη μισθολογικό κόστος
αποτελεί τροχοπέδη στις νόμιμες προσλήψεις κάθε είδους και κάνει
απαγορευτικές τις προσλήψεις εργαζομένων με υψηλές εξειδικεύσεις και
αποδοχές, επί ζημία των δυναμικότερων και πιο εξωστρεφών κλάδων της
ελληνικής οικονομίας.
- Το οικονομικό κλίμα παρέμεινε αμετάβλητο τον Ιανουάριο του 2017 σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα, την ώρα που η καταναλωτική εμπιστοσύνη υποχωρεί εκ νέου. Τον Νοέμβριο του 2016 καταγράφεται αύξηση του όγκου των λιανικών πωλήσεων (+5,2% εξαιρουμένων των καυσίμων) για τρίτο συνεχόμενο μήνα (+0,6% το διάστημα Ιαν – Νοε 2016), γεγονός το οποίο αποτελεί ένδειξη ότι η ιδιωτική κατανάλωση θα κινηθεί σε θετικό έδαφος και το 4ο, μετά το 3ο, τρίμηνο του 2016.