ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΛΑΦΡΟΣ
Πολλές τρύπες έχει η ασπίδα των ακατάσχετων λογαριασμών, που θεσπίστηκαν ακριβώς για να προστατεύσουν οικογένειες που απειλούνται από τη φτώχεια. Οπως αποκαλύπτει σήμερα η «Κ», με βάση καταγγελίες που έχουν γίνει στον Συνήγορο του Πολίτη και αναφορές της ανεξάρτητης αρχής, μια σειρά δημόσιες υπηρεσίες εφορμούν με ακόρεστη εισπρακτική πρακτική πάνω στους ακατάσχετους λογαριασμούς, με τρόπο που θέτει υπό αίρεση τη δυνατότητα αξιοπρεπούς διαβίωσης των πολιτών. Σε μία των περιπτώσεων, συνταξιούχος του ΟΑΕΕ είχε λάβει στο παρελθόν χρηματική παροχή, την οποία πρέπει τώρα να επιστρέψει (αχρεωστήτως καταβληθείσα παροχή). Ο νόμος προβλέπει πως η επιστροφή μπορεί να γίνει με δόσεις, με ανώτερο όριο το 25% της σύνταξης. Προβλέπει, δηλαδή, ένα ανώτατο όριο, το οποίο δεν μπορεί να ξεπεραστεί, θεωρώντας όμως πως, εάν η σύνταξη είναι μικρή και οι ζωτικές ανάγκες του συνταξιούχου δεν μπορούν να καλυφθούν με το 75%, μπορεί να υπάρχει δυνατότητα για μικρότερη μηνιαία δόση. Ο ΟΑΕΕ, όμως, δεν εξετάζει συγκεκριμένα κάθε περίπτωση, έχει δώσει στις τράπεζες γενική εντολή παρακράτησης του 25%, άσχετα εάν δημιουργούνται προβλήματα επιβίωσης στους συνταξιούχους.
H παρέμβαση
Ο Συνήγορος του Πολίτη, με βάση τις καταγγελίες, επικοινώνησε (σύμφωνα με πληροφορίες) με τον ασφαλιστικό οργανισμό σημειώνοντας πως οι κοινωνικές παροχές δεν θα πρέπει να υπόκεινται σε συμψηφισμό τέτοιο που να οδηγεί στη μείωσή τους, σε βαθμό που οδηγεί στην οικονομική εξουθένωση του δικαιούχου. Επανέφερε, μάλιστα, παλαιότερη πρόταση, σύμφωνα με την οποία, μετά τον συμψηφισμό, οι χορηγούμενες παροχές δεν θα πρέπει να υπολείπονται του ορίου της φτώχειας, όπως αυτό προσδιορίζεται από την Eurostat. Οι προτάσεις αυτές δεν έγιναν αποδεκτές από τη διοίκηση του ΟΑΕΕ, η οποία έχει οχυρωθεί πίσω από το ότι η περικοπή 25% και ο εισπρακτικός... αυτοματισμός (με κοινή ηλεκτρονική εφαρμογή «τυφλοσούρτη») δεν παραβιάζουν το νομικό πλαίσιο. Μετά την αρνητική απάντηση, ο Συνήγορος αναμένεται να προχωρήσει σε δημοσιοποίηση της αναφοράς του.
Δεν είναι η μόνη περίπτωση «μυστηριωδών» περικοπών στους ακατάσχετους λογαριασμούς. Στον Συνήγορο έχουν καταφύγει πολίτες που λαμβάνουν προνοιακά επιδόματα (κυρίως αναπηρικά, αλλά όχι μόνον) και τα οποία κατάσχονται, καθώς κατατίθενται σε τραπεζικούς λογαριασμούς με συνδικαιούχους που έχουν οφειλές. Συνήθως τα άτομα αυτά έχουν καταστεί συνδικαιούχοι εκ των πραγμάτων, ως δικαστικοί συμπαραστάτες ή ως γονείς ανηλίκων. Δηλαδή μπαίνει στον τραπεζικό λογαριασμό το επίδομα αναπηρίας ενός μικρού παιδιού κι αυτό υφίσταται κατάσχεση γιατί κάποιος από τους γονείς του έχει οφειλές προς το Δημόσιο ή τα Ταμεία! Και πώς θα τα βγάλει πέρα το παιδί με την αναπηρία; Αδιάφορο για τους μανδαρίνους των δημοσιονομικών εισπράξεων... Ας σημειωθεί πως τα εν λόγω προνοιακά επιδόματα δεν έχουν ορισθεί ως ακατάσχετα... Η πρόταση του Συνηγόρου του Πολίτη είναι να ορισθούν ως ακατάσχετα τα προνοιακά επιδόματα, τα οποία χορηγούνται σε οικονομικά ασθενείς των οποίων η επιβίωση εξαρτάται από αυτά.
Ενα ακόμη πρόβλημα, που αφορά μάλιστα και το περιβόητο «χτίσιμο» του αφορολογήτου, είναι το γεγονός πως σε μισθοδοτικούς ή συνταξιοδοτικούς λογαριασμούς που υπέστησαν κατάσχεση (ακόμη και αν εκ των υστέρων δηλωθούν ως προστατευόμενοι) οι τράπεζες παύουν τη λειτουργία των χρεωστικών καρτών που ήταν συνδεδεμένες με αυτούς! Ακόμη κι όταν τα κατατεθειμένα ποσά δεν υπερβαίνουν το προστατευόμενο όριο των 1.250 ευρώ. Τα προβλήματα είναι διπλά: οι δικαιούχοι πρέπει να παρουσιάζονται αυτοπροσώπως στα τραπεζικά καταστήματα, ενώ δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν πληρωμές ή αγορές με κάρτα, κάτι που είναι πλέον απαραίτητο για τη δημιουργία αφορολογήτου.
Μπορεί όλα αυτά να μοιάζουν «μικρά», αλλά ταλαιπωρούν χιλιάδες συμπολίτες μας.