Του Απόλλωνα Λεονταρίτη
Με περισσότερες ακραίες πυρκαγιές τις επόμενες δεκαετίες απειλείται η Μεσόγειος, συνέπεια των κλιματικών αλλαγών. Αυτό είναι το συμπέρασμα που προκύπτει από νέα διεθνή επιστημονική μελέτη η οποίο προμηνύει ότι η Ελλάδα μαζί με άλλες μεσογειακές χώρες όπως η Γαλλία, η Ισπανία, ή Ιταλία ακόμη και η Τουρκία θα βρεθούν αντιμέτωπεςμε μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές.
Ο όρος «ακραίες πυρκαγιές» περιγράφει καταστροφικά φαινόμενα που σχετίζονται με ανώμαλο καιρό, όπως ξηρασίες, άνεμοι και ερημοποίηση'. Ειδικότερα αναφέρεται ότι κατ' εξοχήν ευάλωτες είναι οι δασικές περιοχές που γνωρίζουν παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας και στις οποίες οι άνθρωποι έχουν αναπτύξει οικιστικές και άλλες δραστηριότητες.
Η μελέτη επισημαίνει το τρίπτυχο που προοιωνίζεται καταστροφικές πυρκαγιές: σπίτια κτισμένα διάσπαρτα μέσα σε δασική περιοχή - κατάλληλες για πυρκαγιά κλιματικές συνθήκες - ανεπαρκής προετοιμασία για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Ακριβώς δηλαδή το «κοκτέιλ» των παραγόντων που συναντάμε στην Ελλάδα και συνθέτουν μια μάστιγα που καταστρέφει κάθε χρόνο φυσικό τοπίο (πανίδα-χλωρίδα) περιουσίες και δυστυχώς ανθρώπινες ζωές.
Η σχετική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό για θέματα περιβάλλοντος "Nature Ecology and Evolution" βασίστηκε στη δημιουργία μιας παγκόσμιας βάσης δορυφορικών δεδομένων για 23 εκατομμύρια πυρκαγιές που συνέβησαν στο διάστημα 2002-2013. Από αυτές, η έμφαση δόθηκε στις 468 πιο ακραίες σε έκταση και ένταση.
Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι η Ελλάδα , είναι ανάμεσα σε αυτές που κατ' εξοχήν κινδυνεύουν με πρόβλεψης αύξησης κατά 20% έως 50% στον αριθμό των ημερών που θα ευνοούν το ξέσπασμα ακραίων πυρκαγιών, κάτι που συνιστά ευθέως πρόκληση για την Εθνική Ασφάλεια της χώρας.
Σε κάθε περίπτωση, οι επιστήμονες τονίζουν ότι δεν είναι δυνατό να σταματήσουν οι μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές, πολύ περισσότερο καθώς θα επιδεινώνεται η κλιματική αλλαγή. Μπορεί όμως, όπως λένε, να μειωθεί η καταστρεπτικότητά τους με την έγκαιρη λήψη προληπτικών μέτρων..
Εικόνα κατάρρευσης στα μέσα πυρόσβεσης στην Ελλάδα
Τα καμπανάκια έχουν «χτυπήσει» ήδη από πέρυσι σε ότι αφορά τον εναέριο Στόλο των πυροσβεστικών αεροσκαφών της ΠΑ που είναι το πλέον αποτελεσματικό όπλο εναντίον των πυρκαγιών.
Το εναέριο σύστημα πυρόσβεσης πάσχει στη χωρά μας και μάλιστα σοβαρά με κύρια αιτία την έλλειψη σύγχρονων και κατάλληλων αεροσκαφών και τα περιορισμένα κονδύλια για την αντικατάσταση των υφιστάμενων παλαιών τύπων. Ταυτόχρονα οι προσπάθειες που γίνονται για την ενίσχυση του αεροπορικού Στόλου των πυροσβεστικών μέσων με μισθωμένα ελικόπτερα αποδεικνύονται και ανεπαρκή αλλά και ακριβά στο κόστος ενοικίασης.
Η ΠΑ διαθέτει σήμερα περί τα 13 με 14 αεροσκάφη CL-215, 8 CL-415 και 22 Μ-18Β/ΒS Dromader. Οι αριθμοί αυτοί ενισχύθηκαν το 2016 και με 4 CH-47DG/SD της ΑΣ του 4ου ΤΕΑΣ τα οποία φέρουν ειδικό κάδο, ενώ στον ίδιο επιστρατεύθηκαν και τα 2 AS 332L1 του Πυροσβεστικού Σώματος τα οποία μπορούν να φέρουν κάδο 3405 λίτρων.
Ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες;
Παρά το γεγονός ότι οι αριθμοί μπορεί να φαντάζουν μεγάλοι εντούτοις κανένα πρακτικά αεροσκάφος από τα ανωτέρω ή ελικόπτερο δεν είναι κατάλληλο για αποστολές αεροπυρόσβεσης και μάλιστα της έντασης που παρατηρούνται στην Ελλάδα.
Σε ότι αφορά τα CL-215 τα αεροσκάφη έπρεπε να είχαν αποσυρθεί εδώ και χρόνια από την ενεργό υπηρεσία, καθώς έχουν ξεπεράσει κάθε όριο πτητικής εκμετάλλευσης με 40 χρόνια συνεχών επιχειρήσεων. Το συμβάν με την αναγκαστική προσγείωση του CL-215 στη Λακωνία είναι ακόμη μια απόδειξη του επικίνδυνου της κατάστασής τους, ενώ δεν θρηνήσαμε θύματα εξαιτίας των έμπειρων και ψύχραιμων χειριστών που επέβαιναν σε αυτά.
Αντιθέτως τα CL-415 αν και πρακτικά είναι το ίδιο αεροσκάφος με τα CL-215, συνιστούν νεότερη έκδοση με πλεονέκτημα τους ισχυρότερους κινητήρες και σύγχρονο πιλοτήριο που εξασφαλίζουν αξιοπιστία με ικανότητα μεταφοράς νερού 6 τόνων. Πρόκειται δηλαδή για τα πλέον ικανά μέσα για αυτήν την αποστολή που διαθέτει η ΠΑ.
Τα 22 α/φη Μ-18Β/ΒS Dromader είναι μικρά αεροσκάφη εξαιρετικά περιορισμένων δυνατοτήτων που αγοράστηκαν το 1984 με την όποια συμβολή τους να περιορίζεται σε επιτήρηση δασικών εκτάσεων.
Επιπλέον την τελευταία πενταετία η ενοικίαση εναέριων μέσων κόστισε στο ελληνικό Δημόσιο πάνω από 180 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο θα μπορούσε να είχε δαπανηθεί για την αγορά νέων αεροσκαφών.
Λύσεις "μπαλώματα" και έλλειψη σχεδιασμού
Τα πολύτιμα για τις Ε.Δ, ελικόπτερα τύπου CH-47DG/SD Chinook συνδράμουν στο παραπάνω έργο χωρίς φυσικά να είναι σχεδιασμένα για επιχειρήσεις κατάσβεσης πυρκαγιών. Χρησιμοποιούνται μόνο ως συμπληρωματικά των λοιπών κατάλληλων ιπταμένων πυροσβεστικών μέσων, σε έσχατη ανάγκη με επιπτώσεις στην υποβάθμιση του επιπέδου της επιχειρησιακής εκπαίδευσης, της ικανότητας εκτέλεσης επιχειρησιακών αποστολών και ταυτόχρονη φθορά υλικού που υποφέρει ήδη από μειωμένες διαθεσιμότητες. Ότι συμβαίνει δηλαδή και με τις αερομεταφορές που επίσης έχουν επιφορτιστεί να εκτελούν ελλείψει αρμόδιου κρατικού φορέα και εξειδικευμένων μέσων..
Πρακτικά το συμπέρασμα είναι ότι η υπόθεση αεροπυρόσβεση στην Ελλάδα έχει αφεθεί στην τύχη της με ακατάλληλα αεροσκάφη χωρίς κανένα προγραμματισμό και σε κάθε αρχή της πυροσβεστικής περιόδου. Μπορεί να είμαστε ακόμα στο χειμώνα όμως σε λίγους μήνες το πρόβλημα θα βρίσκεται πάλι μπροστά μας, την ώρα που οι εκτιμήσεις για την πορεία της αλλαγής του κλίματος, προμηνύουν εφιαλτικά σενάρια για την χώρα μας.
Απέναντι σε όλα αυτά η κυβέρνηση συνεχίζοντας «επάξια» την παράδοση και των προκατόχων της, βρίσκεται κυριολεκτικά σε μαύρα μεσάνυχτα, με το ΥΕΘΑ κάθε χρόνο να αναλαμβάνει την ευθύνη να συνδράμει την τελευταία στιγμή, έχοντας υποστεί παράλληλα δραστικές περικοπές στο λειτουργικό προϋπολογισμό ελέω μνημονίων..