Κωνσταντίνος Τσάκαλος
Παραδομένη στις διαθέσεις του φιλότουρκου νορβηγού ειδικού συμβούλου του ΟΗΕ για το Κυπριακό Έσπεν Μπαρθ Άιντα είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς με μια ανεξήγητη τακτική ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επιτρέπει να συντηρείται μια διαδικασία η οποία όχι μόνο δεν οδηγεί σε σύγκλιση, αλλά, αντιθέτως, οδηγεί σε διεύρυνση των τουρκικών επιδιώξεων.
Μετά τις συνεχείς αποτυχίες των συναντήσεων στο Μον Πελεράν και της Πενταμερούς Διάσκεψης που έστησε στη Γενεύη, ο Νορβηγός δεν το βάζει κάτω και με την ανοχή που επιδεικνύει και η Λευκωσία οργανώνει νέα διάσκεψη τον Μάρτιο. Μια επιλογή την οποία ο Ν. Αναστασιάδης αποδέχθηκε, ενώ τη δικαιολόγησε ως κίνηση για… διατήρηση του διαλόγου...
Ο στόχος δηλαδή δεν είναι η λύση του Κυπριακού στο πλαίσιο που έχουν διαμορφώσει τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και το κοινοτικό κεκτημένο αλλά η… διατήρηση της διαδικασίας. Μια διαδικασία η οποία έχει οδηγήσει σε μια σειρά από οδυνηρές υποχωρήσεις την ελληνοκυπριακή πλευρά, οι περισσότερες εκ των οποίων έγιναν με σκοπό απλώς τη… διατήρηση της διαδικασίας.
Να υπενθυμίσουμε ότι η μεγάλη παραχώρηση, η οποία έγινε σε επίπεδο διαδικασίας (και ουσίας) του Κυπριακού, είναι η αποδοχή από τον κ. Αναστασιάδη της σύγκλησης Πενταμερούς Διάσκεψης και η υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε επίπεδο ελληνοκυπριακής κοινότητας, ένα κεκτημένο που διεκδικούσε επί σειρά ετών η τουρκική και τουρκοκυπριακή πλευρά, καθώς μια τέτοια μεθόδευση βάζει σφραγίδα και στο περιεχόμενο της λύσης του Κυπριακού.
Όσο για το πώς παίζει το παιγνίδι ο κ. Άιντα, ο ίδιος έδωσε ένα ακόμη δείγμα γραφής όταν ήρθε στην Αθήνα για να συναντηθεί με τον Νίκο Κοτζιά, ενώ πιο πριν φρόντισε να περάσει για «ενημέρωση» (και συντονισμό ίσως;) από την τουρκική πρεσβεία - για «φιλική», όπως είπε, συνάντηση με τον τούρκο πρέσβη…
Όμως, το πιο αποκαλυπτικό του τι συμβαίνει στο Κυπριακό και στη διαδικασία την οποία θέλει να διασώζει ο κ. Αναστασιάδης το αναφέρει σε τελευταίες συνεντεύξεις και δηλώσεις του ο Μ. Ακιντζί, που ουσιαστικά προβάλλει ως παραμέτρους της λύσης τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας.
Το μεγάλο μυστικό του συνεχιζόμενου αδιεξόδου στην Κύπρο είναι ακριβώς αυτό: Η τουρκοκυπριακή πλευρά δεν επιδιώκει λύση με βάση την ομαλή συμβίωσή της με τους Ελληνοκυπρίους σε ένα επανενωμένο ευρωπαϊκό κράτος, αλλά την ικανοποίηση των επιδιώξεων της Τουρκίας, είτε αυτές αφορούν θέματα των ευρωτουρκικών σχέσεων, είτε θέματα ασφάλειας και παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο, είτε το φυσικό αέριο.
Η συνέντευξη που παραχώρησε στη «Χουριέτ» ο κ. Ακιντζί την Τέταρτη ήταν αποκαλυπτική, καθώς ο τουρκοκύπριος ηγέτης επιχειρεί να παρουσιάσει τα κίνητρα για τη λύση, που αφορούν κυρίως την… Τουρκία.
Έτσι, αφού διαπιστώνει ότι η ένταξη στην ΕΕ δεν αποτελεί πια κίνητρο για την Τουρκία, θεωρεί ότι η ενεργειακή συνεργασία είναι αυτή που μπορεί να αποτελέσει το κίνητρο.
Μάλιστα προβάλλει το γεγονός ότι μετά και τις ανακαλύψεις στην αιγυπτιακή ΑΟΖ τα αποθέματα στην κυπριακή ΑΟΖ μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερα από όσο υπολογίζονταν αρχικά.
Κι έτσι ο κ. Ακιντζί γνωμοδοτεί ότι ο πιο ρεαλιστικός τρόπος για τη μεταφορά του ισραηλινού και κυπριακού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη είναι ο αγωγός μέσω Τουρκίας. Όμως ο τουρκοκύπριος ηγέτης δεν σταματά εκεί. Έρχεται να υπονομεύσει το πολύ σημαντικό έργο της ενεργειακής - ηλεκτρικής διασύνδεσης της Ασίας με την Ευρώπη μέσω του καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από το Ισραήλ διά της Κύπρου στην Ελλάδα, δηλώνοντας ότι το έργο είναι ακριβό και θα μπορούσε να αντικατασταθεί με την ηλεκτρική διασύνδεση του Ισραήλ και της Κύπρου με την Τουρκία…
Και όπως δηλώνει χαρακτηριστικά, η Τουρκία δεν θα πρέπει να χάσει την ευκαιρία να αποτελέσει μέρος του ενεργειακού διαδρόμου του Νότου...
Έρχεται δηλαδή πολύ απλά ο κ. Ακιντζί να προσφέρει στην Τουρκία το κυπριακό φυσικό αέριο ως πρόσθετο αντάλλαγμα για να συναινέσει σε μια λύση η οποία δομείται, σε ό,τι αφορά κρίσιμα ζητήματα (διακυβέρνηση, διζωνικότητα, εδαφικό και εγγυήσεις), με βάση τις απαιτήσεις που έχει προβάλλει η Άγκυρα, προκειμένου να εξυπηρετήσει άμεσα τα δικά της συμφέροντα και συγχρόνως να επιβάλει ένα καθεστώς μέσω του οποίου θα επεκτείνει τον έλεγχό της και στο νότιο τμήμα της Κύπρου...
Ο κ. Ακιντζί θριαμβολογεί, και δικαιολογημένα, για το γεγονός ότι έπεισε τον κ. Αναστασιάδη να δεχθεί ότι οποιοσδήποτε έχει ταυτότητα της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου», ανεξαρτήτως εθνικότητας, θα μπορεί να πάρει την υπηκοότητα του νέου ομόσπονδου κράτους, σε αντίθεση με το Σχέδιο Ανάν, που προέβλεπε ένα ανώτατο πλαφόν 40.000 πολιτών τουρκικής καταγωγής που θα μπορούσαν να πάρουν την υπηκοότητα της ομόσπονδης Κύπρου. Και υπολογίζει, όπως είπε, τον αριθμό σε 220.000…
Στα θέματα των εγγυήσεων και της ασφάλειας ο κ. Ακιντζί δεν διαφοροποιείται από τις γνωστές θέσεις που έχουν προβληθεί από την Τουρκία. Όμως, η θέση ότι οι εγγυήσεις θα πρέπει να διατηρηθούν για 15 χρόνια και μετά να επανεξετασθούν, ώστε να διαπιστωθεί εάν έχει εμπεδωθεί το αίσθημα ασφάλειας για τους Τουρκοκύπριους και εάν έχουν εφαρμοσθεί πλήρως τα συμφωνηθέντα, είναι μια θέση που είναι απαγορευτική για οποιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση. Και αυτό διότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα έχει καταργηθεί, το νέο κράτος θα προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του, με αμφίβολα αποτελέσματα, και το μόνο που θα παραμένει σταθερό θα είναι τα επεμβατικά δικαιώματα της Τουρκίας και ο Τουρκικός Στρατός, έστω και σε μικρότερους αριθμούς… Είναι ένα κλασικό ανατολίτικο παζάρι, όπου οι μεν Ελληνοκύπριοι θα πληρώσουν από την πρώτη ημέρα εφαρμογής της συμφωνίας, θυσιάζοντας την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι θα… συζητήσουν την κατάργηση των εγγυήσεων ύστερα από μια 15ετία!
Τα θέματα ασφάλειας, βεβαίως, παραμένουν μεγάλο αγκάθι, καθώς η παρουσία Τουρκικού Στρατού για μεγάλες μεταβατικές περιόδους και η επιμονή στη διατήρηση, επίσης για μεγάλο διάστημα, των εγγυήσεων είναι ζητήματα που δεν μποούν να περάσουν από το δημοψήφισμα.
Εξάλλου, τα περιστατικά στο Αιγαίο και η μόνιμη πλέον επιθετικότητα της Τουρκίας με τα περιστατικά στα Ίμια, στις Οινούσσες αλλά και το τελευταίο με την έξοδο του «CESME» στο κέντρο του Αιγαίου για έρευνες κάθε άλλο πάρα διευκολύνουν όσους επιδιώκουν να πείσουν για τις «αγνές προθέσεις» του Τουρκικού Στρατού που θα παραμείνει στο νησί και μετά τη λύση.
Μεγάλο ζήτημα είναι αυτό των τεσσάρων ελευθεριών, το οποίο προστέθηκε στις «κόκκινες γραμμές» της τουρκοκυπριακής πλευράς μαζί με την εκ περιτροπής προεδρία, τα βέτο αλλά και τις εγγυήσεις.
Ο κ. Αναστασιάδης αναζητά τρόπο ώστε να μετακυλίσει αλλού τις ευθύνες για μια τέτοια απόφαση, η οποία θα αποτελέσει ένα ακόμη βαρίδι στην προσπάθειά του να υποστηρίξει μια συμφωνία στο δημοψήφισμα.
Η ΕΕ δεν θα είναι ευτυχής με μια τέτοια προβληματική αναγνώριση βασικών δικαιωμάτων των ευρωπαίων πολιτών στους πολίτες μιας τρίτης χώρας, όπως η Τουρκία, έστω και αν αυτό θα ισχύει μόνο στο έδαφος ενός κράτους-μέλους, όπως η Κύπρος.
Είναι σαφές ότι με την αναγνώριση της ελεύθερης διακίνησης προσώπων, κεφαλαίων και υπηρεσιών το ελληνοκυπριακό συνιστών κράτος θα κατακλυσθεί από τούρκους πολίτες και από τουρκικές εταιρείες που θα θέλουν να εκμεταλλευθούν το ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον της Κύπρου, με αποτέλεσμα να κινδυνεύσει με αλλοίωση η ταυτότητα και η φυσιογνωμία του νησιού.