Δραματική έκκληση:«Κάντε κάτι, τα χειρότερα...έρχονται»

Αναδημοσίευση από: imerisia.gr

Του Γιώργου Μανέττα

Ραγδαία επιδείνωση παρουσιάζει τους τελευταίους μήνες η εικόνα της ελληνικής οικονομίας. Οι ατέρμονες διαπραγματεύσεις με τους Θεσμούς και η επανεμφάνιση των σεναρίων περί Grexit έχουν δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στη λειτουργία της οικονομίας, βυθίζοντας σε πρωτοφανή επίπεδα την κατανάλωση, προκαλώντας επικίνδυνη εκροή καταθέσεων 2,5 δισ. ευρώ μέσα σε 45 μέρες (!) και βάζοντας στον «πάγο» την επενδυτική δραστηριότητα. Παράγοντες της αγοράς που μίλησαν στην «Η» επισημαίνουν ότι η χώρα κινδυνεύει να βρεθεί ξανά σε τέλμα εξαιτίας της παρατεταμένης αβεβαιότητας και εκφράζουν φόβους ότι εάν δεν κλείσει άμεσα η δεύτερη αξιολόγηση και δεν αποκατασταθεί η σταθερότητα, τα πράγματα θα χειροτερέψουν ακόμη περισσότερο τους επόμενους μήνες.

Το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης και ο ανασχηματισμός που ακολούθησε στις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου δημιούργησαν προσδοκίες ότι οι συνθήκες θα βελτιωθούν και η οικονομία θα άρχιζε, έστω και δύσκολα, να παίρνει μπροστά.

Η αβεβαιότητα είχε υποχωρήσει σημαντικά, σχεδόν κανείς δεν συζητούσε για Grexit, ενώ αρκετοί Έλληνες και ξένοι επενδυτές εξέταζαν ενεργά το ενδεχόμενο να τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους στην ελληνική αγορά. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα τόλμησαν να επενδύσουν σε τομείς που θεώρησαν πως υπήρχαν προοπτικές. Το σκηνικό ξεκίνησε να αλλάζει προς το χειρότερο από τις αρχές του Δεκεμβρίου...., αρχικά όταν χάθηκε το ορόσημο της 5η Δεκεμβρίου για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, (η οποία σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη ήταν ευκολότερη από την πρώτη) και στη συνέχεια με το έκτακτο βοήθημα στους χαμηλοσυνταξιούχους λίγο πριν από τα Χριστούγεννα χωρίς τη συγκατάθεση των Θεσμών. Έκτοτε και ειδικά τους δυο πρώτους μήνες του νέους έτους, η κατάσταση στην αγορά παρουσιάζει ραγδαία επιδείνωση, με κύρια χαρακτηριστικά την πρωτοφανή πτώση της κατανάλωσης ακόμη και σε είδη πρώτης ανάγκης, την επενδυτική δραστηριότητα να μπαίνει και πάλι στον «πάγο» και τη συντριπτική πλειονότητα του επιχειρηματικού κόσμου να δηλώνει ανήμπορη να αντεπεξέλθει στα αυξημένα φορολογικά βάρη, και σκέφτεται σοβαρά να βάλει «λουκέτο». Δεν είναι τυχαίο πως τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και τις τράπεζες αυξάνονται όλο και περισσότερο, ενώ μόνο πέρυσι κατασχέθηκαν 860.000 τραπεζικοί λογαριασμοί επιχειρήσεων και ιδιωτών.

Στο ναδίρ η κατανάλωση, στον «πάγο» οι επενδύσεις

Όπως λέει ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΒΕ, Γιώργος Καββαθάς, εδώ και δυο μήνες η αγορά έχει κυριολεκτικά νεκρώσει. «Οι καταναλωτές είναι πολύ επιφυλακτικοί με τα χρήματα που ξοδεύουν, αφού οι υπερβολικά υψηλοί φόροι έχουν ψαλιδίσει το διαθέσιμο εισόδημά τους. Μόνο στο τέλος του 2016 τα νοικοκυριά πλήρωσαν 4 δισ. ευρώ σε φόρους», σημειώνει χαρακτηριστικά ο ίδιος. Είναι ενδεικτικό πως οι πωλήσεις στα σούπερ μάρκετ συνέχισαν την έντονα καθοδική τους πορεία και τον Ιανουάριο, με την πτώση στις βασικές κατηγορίες (FMGC'S) να ξεπερνά το 10% (!).

Ακόμη και τα γαλακτοκομικά που θεωρούνται είδη πρώτης ανάγκης εξακολουθούν δέχονται ασφυκτικές πιέσεις (η κατανάλωσή τους μειώθηκε 8,5% σε όγκο πέρυσι), εκπλήσσοντας δυσάρεστα τους ανθρώπους του χώρου που είχαν πιστέψει πως δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια πτώσης ύστερα από τόσα χρόνια ύφεσης. Εξίσου ανησυχητικά είναι τα μηνύματα που έρχονται από το μέτωπο των επενδύσεων, οι οποίες δεν είναι αρκετές για να συμβάλουν στην έξοδο από την κρίση. Σύμφωνα με τους αναλυτές της PwC, η επενδυτική δραστηριότητα στην Ελλάδα είναι σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από αυτά που είναι συμβατά με σημαντική και διατηρήσιμη οικονομική μεγέθυνση. Μάλιστα, το 2016 οι συνολικές επενδύσεις στη χώρα μας ανήλθαν στο 12,4% του ΑΕΠ, χαμηλότερα κατά περίπου 7,1% (ή 13 δισ. ευρώ ετησίως) από το μέσο όρο του 2000-2008.

Μπροστά μας τα δύσκολα...
Όλο και περισσότεροι πλέον εκτιμούν ότι τα πράγματα δεν πρόκειται να βελτιωθούν ούτε φέτος, αντίθετα αρκετοί είναι εκείνοι που προβλέπουν ότι οι συνθήκες θα χειροτερέψουν, ανεξάρτητα από το έγκαιρο κλείσιμο της αξιολόγησης. «Δεν ξέρω αν υπάρχει ο χρόνος για να ανατραπεί το κλίμα. Δυστυχώς στην εποχή μας δεν γίνονται θαύματα», υπογραμμίζει εμφανώς απογοητευμένος ο κ. Καββαθάς. Παρόμοια αίσθηση έχει ο επικεφαλής του ΣΕΒΓΑΠ (Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλ/κων Προϊόντων), Χρήστος Αποστολόπουλος, ο οποίος εκφράζει τον φόβο πως δεν έχουμε δει ακόμη τα χειρότερα. «Περιμένουμε πως το 2017 θα είναι ακόμη πιο δύσκολη χρονιά απ' ό,τι το 2016. Δεν είναι ενθαρρυντικά τα στοιχεία που έχουμε. Πολλές εταιρείες είναι στο "κόκκινο" και αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα δανεισμού», υπογραμμίζει. Ανάλογη εικόνα έχει ο πρόεδρος του ΣΒΒΕ (Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδας), Αθ. Σαββάκης, ο οποίος δηλώνει σχεδόν βέβαιος ότι και το 2017 θα είναι έτος οπισθοδρόμησης και μάλλον αναστολής της λειτουργίας πολλών μεταποιητικών επιχειρήσεων που σήμερα επιβιώνουν οριακά, εάν δεν γίνουν πράξη οι προτάσεις των φορέων υποστήριξης της επιχειρηματικότητας της χώρας για την ανάπτυξη και τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Σε κίνδυνο η χώρα...
 

Ανάγκη για στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης

Στροφή 180 μοιρών και αλλαγή στο αναπτυξιακό πρότυπο ζητούν εδώ και τώρα οι παραγωγικοί φορείς. Όπως λένε χαρακτηριστικά, η χώρα δεν μπορεί να βασίζεται άλλο στο υπάρχον μοντέλο, το οποίο αποδείχθηκε ευάλωτο στην κρίση και ανήμπορο να κρατήσει όρθια τη χώρα τις δύσκολες στιγμές της κρίσης. Αντίθετα, θεωρείται επιτακτική ανάγκη να προχωρήσει άμεσα η παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας, η οποία παραμένει στα «χαρτιά» εδώ και πάρα πολλά χρόνια παρά τις πομπώδεις προεκλογικές εξαγγελίες των κομμάτων που βρέθηκαν στην εξουσία τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τον κ. Καββαθά της ΓΣΕΒΒΕ, η χώρα ανεξάρτητα από το κόμμα που κυβερνά χρειάζεται εθνική στρατηγική για την ανάπτυξη, η οποία θα βασίζεται στον πρωτογενή τομέα που σήμερα πνέει τα λοίσθια. «Πρέπει», όπως λέει ο ίδιος, να αρχίσει να παράγει και να σταματήσει να εξαρτάται τόσο πολύ από τις εισαγωγές. «Η χώρα κινδυνεύει. Και αυτό πρέπει να το καταλάβουν πρώτα τα πολιτικά κόμματα», σημειώνει με έμφαση ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΒΕ. Παραγωγή και εξωστρέφεια είναι και για τον κ. Αποστολόπουλο του ΣΕΒΓΑΠ, ο μοναδικός τρόπος για να βγει από το σημερινό αδιέξοδο η ελληνική οικονομία. «Το εξωτερικό είναι η διέξοδος που αναζητά η χώρα για να επιστρέψει στην ανάπτυξη. Πρέπει να εκμεταλλευθούμε τις ευκαιρίες που έχουμε - εάν κλείσουμε τις πόρτες στις διεθνείς αγορές, υπονομεύουμε το μέλλον μας. Ο λόγος που δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των Μνημονίων, είναι γιατί δεν έχουμε ανάπτυξη», σημειώνει χαρακτηριστικά.

«Ολο και πιο επιφυλακτικοί οι καταναλωτές»
Γράφει ο Γιώργος Καββαθάς ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΓΣΕΒΕΕ

«Εχει κυριολεκτικά νεκρώσει η αγορά το πρώτο δίμηνο του έτους. Η πτωτική τάση ξεκίνησε από τον Νοέμβριο της προηγούμενης χρονιάς και κορυφώθηκε το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου του 2017. Το γεγονός πως η αξιολόγηση δεν έχει κλείσει σε συνδυασμό με την επανεμφάνιση σεναρίων περί Grexit επιδεινώνει το κλίμα, καθιστώντας τους καταναλωτές πολύ πιο επιφυλακτικούς στα χρήματα που ξοδεύουν. Για τη νέα χρονιά δεν είμαι αισιόδοξος. Δεν ξέρω αν υπάρχει χρόνος για να αναστραφεί το αρνητικό κλίμα. Δυστυχώς στην εποχή μας δεν γίνονται θαύματα.

«Η ανασφάλεια έχει πλέον κυριεύσει την αγορά»
Γράφει ο Αντώνης Μακρής ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΕΛΠΕ

«Υπάρχει αρκετή ανασφάλεια στην αγορά. Οι επιχειρήσεις είναι συγκρατημένες καθώς η κατανάλωση εξακολουθεί να κινείται πτωτικά τους δυο πρώτους μήνες του 2017 και η τάση δείχνει ότι η κατανάλωση θα συνεχίσει να υποχωρεί φέτος, με αρκετά σκαμπανεβάσματα όπως πέρυσι. Τελευταία αρχίζει να παρατηρείται το εξής φαινόμενο: εξαιτίας του φόβου που υπάρχει και της ανασφάλειας που πλανάται στο περιβάλλον, ο καταναλωτής αγοράζει ακριβά προϊόντα, τα οποία θεωρεί πως δεν θα υπάρχουν στο μέλλον ή θα είναι πολύ ακριβά για το διατιθέμενο εισόδημά του. Όσο συντηρούνται τέτοιες φήμες, θα δούμε προεξόφληση μελλοντικών αγορών. Τα πράγματα θα διαφοροποιηθούν αρκετά όταν κλείσει η αξιολόγηση και αποκατασταθεί η σταθερότητα και επανέλθει η ηρεμία στη χώρα και κατ’ επέκταση στην αγορά».

«Πιο δύσκολα φέτος από πέρυσι»
Γράφει ο Χρήστος Αποστολόπουλος ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒΓΑΠ

«Αν και πιστέψαμε πως μετά τις διαδοχικές χρονιές ύφεσης δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια μείωσης, προς μεγάλη μας έκπληξη είδαμε τις πωλήσεις γαλακτοκομικών να υποχωρούν περαιτέρω το 2016 με ρυθμούς της τάξης του 8,5% ενώ αρνητικά είναι τα πρώτα μηνύματα που έρχονται από τη φετινή χρονιά. Πολλές γαλακτοβιομηχανίες είναι στο κόκκινο και να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Πολύ φοβούμαστε ότι δεν έχουμε δει ακόμη τα χειρότερα. Περιμένουμε πως φέτος θα είναι πιο δύσκολη χρονιά απ’ ό,τι η περσινή. Το πρόβλημα δεν είναι τα Μνημόνια, αλλά ότι δεν έχουμε ανάπτυξη. Και ανάπτυξη μπορεί να έρθει μέσα από τις εξαγωγές και στις ευκαιρίες που υπάρχουν για τα ελληνικά προϊόντα στις διεθνείς αγορές. Αυτές τις ευκαιρίες πρέπει να εκμεταλλευθούμε».

«Επείγει η άμεση ολοκλήρωση της αξιολόγησης»
Γράφει ο Αθανάσιος Σαββάκης ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΒΒΕ

Η διαρκής μετάθεση στο μέλλον του κλεισίματος της αξιολόγησης, δημιουργεί συνθήκες αβεβαιότητας για την εγχώρια επιχειρηματικότητα και ειδικά για τη μεταποίηση. Η Ελλάδα, η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που αδυνατεί να υποστηρίξει έμπρακτα τη βιομηχανία, καλείται να πράξει το προφανές και συνάμα αυτονόητο, που είναι η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, στο επίκεντρο του οποίου θα βρίσκεται η βιομηχανία. Χωρίς την ολοκλήρωση της αξιολόγησης δεν θα δούμε ούτε εγχώριες, ούτε, πολύ περισσότερο, ξένες επενδύσεις να υλοποιούνται στη χώρα και να δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας που έχει ανάγκη η κοινωνία. Για αυτό πρέπει να ολοκληρωθεί η σχετική διαδικασία το ταχύτερο δυνατό, για ν΄ ανακτηθεί μέρος της διεθνούς αξιοπιστίας της χώρας μας και να ξεκινήσει ουσιαστικά η επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας.