ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΜΒΟΥΚΑΣ
Όσες χώρες της υφηλίου επιτυγχάνουν ικανοποιητικούς αναπτυξιακούς ρυθμούς, παρατηρείται η ταυτόχρονη ανοδική πορεία των τραπεζικών καταθέσεων. Αν για παράδειγμα, μια χώρα αναπτύσσεται με μέσους ετήσιους αναπτυξιακούς ρυθμούς της τάξης του 3%, διαπιστούται η ταυτόχρονη αύξηση τόσο του διαθεσίμου εισοδήματος των νοικοκυριών, όσο και των ιδιωτικών καταθέσεών στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Η αύξηση κάθε μορφής εισοδήματος, όπως μισθοί, κέρδη επιχειρήσεων, συντάξεις, πρόσοδοι ενοικίων, μερίσματα μετοχών, κ.λπ., συντελεί στην άνοδο των αποταμιευτικών- καταθετικών πόρων στις εγχώριες τράπεζες. Επίσης, όταν οι προσδοκίες για τις βραχυμεσοπρόθεσμες αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας είναι θετικές, παρατηρούνται μεγαλύτερες εισροές ξένων επενδυτικών κεφαλαίων. Τα ξένα κεφάλαια που εισρέουν στην οικονομία για άμεσες επενδύσεις, τοποθετούνται σε διάφορες τράπεζες συντελώντας έτσι στην αύξηση των εγχώριων καταθέσεων. Αντίθετα, όταν η οικονομία της χώρας διέρχεται φάση παρατεταμένης ύφεσης, τα πραγματικά εισοδήματα των πολιτών μειώνονται, οι ζημιές των επιχειρήσεων διογκώνονται και οι εισροές ξένων κεφαλαίων-εισοδημάτων συρρικνώνονται, επιφέροντας έτσι την πτωτική τάση των εγχώριων τραπεζικών καταθέσεων.
Παρατηρήσεις: Πηγή των στοιχείων είναι η Τράπεζα της Ελλάδος. Οι ιδιωτικές καταθέσεις αναφέρονται στο μήνα Δεκέμβριο εκάστου έτους. Τα στοιχεία του 2017 αφορούν εκτιμήσεις του μηνός Φεβρουαρίου. Τα στοιχεία του πίνακα δεν περιλαμβάνουν τις καταθέσεις στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα των διαφόρων φορέων της γενικής κυβέρνησης.
Τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στον πίνακα, αφορούν την εξέλιξη των ιδιωτικών καταθέσεων στις εγχώριες ελληνικές τράπεζες κατά την περίοδο Δεκέμβριος 1994-Φεβρουάριος 2017. Δύο είναι τα καίρια συμπεράσματα που εξάγονται από τα στοιχεία του πίνακα. Το πρώτο ουσιώδες συμπέρασμα είναι ότι την περίοδο 1994-2008, που η ελληνική οικονομία αναπτυσσόταν κατά μέσο όρο με 3,6% κάθε χρόνο, βλέπουμε ότι το σύνολο των τραπεζικών καταθέσεων από 47,2 εκτοξεύτηκε σε 272,1 δις ευρώ (€). Δηλαδή, σε συνθήκες αξιόλογων αναπτυξιακών επιδόσεων της εθνικής μας οικονομίας κατά την περίοδο 1994-2008, οι ιδιωτικές καταθέσεις σημείωσαν επιπρόσθετη αύξηση 224,9 δις € ή 16,1 δις € κάθε χρόνο (272,1-47,2=224,9/14=16,06). Η δεύτερη σημαντική στατιστική παρατήρηση, είναι ότι την περίοδο 2008-2016 που η οικονομία του τόπου ήταν καθηλωμένη στο τούνελ της ύφεσης, το σύνολο των τραπεζικών καταθέσεων από 272,1 συρρικνώθηκαν σε 131,3 δις €. Την περίοδο αυτή που η μέση ετήσια πτώση του πραγματικού ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) ανήλθε σε -3,5%, παρατηρούμε ότι οι ιδιωτικές καταθέσεις στις εγχώριες τράπεζες μειώνονταν κατά μέσο όρο 17,6 δις € κάθε χρόνο (272,1-131,3=140,8/8=17,6).
Τις ανωτέρω βασικές στατιστικές παρατηρήσεις, θα πρέπει να τις έχουν κατά νου η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και το κουαρτέτο, που προσβλέπουν σε μέσο ετήσιο αναπτυξιακό ρυθμό της ελληνικής οικονομίας γύρω στο 3% κατά την περίοδο 2016-2028. Μέσος ετήσιος αναπτυξιακός ρυθμός της τάξης του 3%, συνεπάγεται την άνοδο των τραπεζικών καταθέσεων τουλάχιστον κατά 12 δις ευρώ κάθε χρόνο. Αυτό θα σήμαινε ότι την περίοδο 2016-2028, το σύνολο των ιδιωτικών καταθέσεων από 131,3 θα αυξανόταν σε 275,3 δις €. Εντούτοις, η αυγή του 2017 δεν φαίνεται και τόσο ρόδινη. Σύμφωνα με τραπεζικούς κύκλους, το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2017 οι εγχώριες τραπεζικές καταθέσεις εκτιμάται ότι μειώθηκαν περίπου 3 δις €. Δηλαδή, το σύνολο των ιδιωτικών καταθέσεων στις εγχώριες τράπεζες από 131,3 δις € τον Δεκέμβριο του 2016, εκτιμάται ότι ελαττώθηκε στα 128,2 δις € το Φεβρουάριο του 2017. Λέτε η δραματική μείωση των ιδιωτικών καταθέσεων της περιόδου 2008-2016, να συνεχιστεί και κατά τη διάρκεια του 2017, που η κυβέρνηση προσδοκά σε αναπτυξιακό ρυθμό της εθνικής οικονομίας 2,7%; Σε αβέβαιες και απρόβλεπτες πολιτικοοικονομικές συνθήκες, το πιο ακραίο ενδεχόμενο είναι πολύ πιθανό να συμβεί.