Το πολίτευμα
της Ελλάδας είναι, ως γνωστόν, Προεδρευόμενη
Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και αυτό
υπήρξε και κατά το διάστημα των τελευταίων
σαράντα τριών ετών – δηλαδή μετά
την πτώση της δικτατορίας – που
συνηθίζουμε να το αποκαλούμε «μεταπολίτευση». Επειδή ο χώρος αυτός είναι περιορισμένος,
θα ασχοληθώ μόνον με όσα συνέβησαν καθ’
όλο αυτό το τελευταίο διάστημα, σε ό,τι
αφορά την εφαρμογή του πολιτεύματος.
Αιμίλιος Κομίνης
Διπλωματούχος ηλεκτρολόγος μηχανικός
Στο πολίτευμα
αυτό, έχει καθιερωθεί να εκλέγουν οι
πολίτες τους αντιπροσώπους τους στο
κοινοβούλιο, όχι απ’ ευθείας, αλλά μέσω
των πολιτικών κομμάτων. Όλα αυτά τα
κόμματα, με τα οποία εκφράζεται η
Δημοκρατία στη χώρα μας, διατείνονται
ότι είναι δημοκρατικά, τουλάχιστον
εκείνα που έχουν περιληφθεί αυτοβούλως
στο λεγόμενο «συνταγματικό τόξο». Ας
δούμε λοιπόν τώρα, πόσο δημοκρατικά
ήσαν τα κόμματα που κυβέρνησαν τη χώρα
μας στο διάστημα αυτό, μέχρι σήμερα, όχι
μόνο σε ό,τι αφορά την τήρηση των αρχών
της Δημοκρατίας στη διακυβέρνηση της
χώρας, όσο βρίσκονταν στην εξουσία, αλλά
και ως προς την εφαρμογή δημοκρατικών
διαδικασιών στην εσωτερική διοίκηση
του κόμματος.
Τα γνωρίσματα
της Δημοκρατίας, δηλαδή οι βασικές αρχές
οι οποίες την διέπουν, είναι: Η λαϊκή
κυριαρχία και ελεύθερη βούληση, η αρχή
της πλειοψηφίας, η ατομική ελευθερία,
η ελευθερία έκφρασης και διακίνησης
ιδεών, η ισότητα των δικαιωμάτων και
των υποχρεώσεων των πολιτών, η ισονομία,
η ισοπολιτεία, η αξιοκρατία και η
ανεξαρτησία της δικαιοσύνης . Όλα αυτά
βέβαια περιλαμβάνονται στο ελληνικό
Σύνταγμα.
Είναι γνωστό
ότι, κατά το μεγαλύτερο διάστημα αυτής
της περιόδου, αλληλοδιαδέχονταν στην
εξουσία, τα δύο αστικά κόμματα, το ΠΑΣΟΚ
και η Ν.Δ, μέχρι τον Ιούνιο του 2012, οπότε
συγκυβέρνησαν, μέχρι το τέλος Ιανουαρίου
του 2015. Ανεξάρτητα όμως από τις ιδεολογικές
διαφορές τους - αν δεχθούμε ότι υπάρχουν
– και τα δύο αυτά κόμματα, κατά τα
διαστήματα που κυβέρνησαν την χώρα μας,
δεν μπορούμε να πούμε ότι σεβάστηκαν
όλες τις αρχές του δημοκρατικού μας
πολιτεύματος.
Και πιο αναλυτικά:
Δεν τήρησαν την
αρχή της ισονομίας και αυτό νομίζω ότι
δεν θα πρέπει κανείς να αμφισβητήσει,
αφού όλοι οι βουλευτές έχουν εξασφαλίσει,
με την βουλευτική τους ασυλία, το
απυρόβλητο έναντι των νόμων της Πολιτείας
. Επιπροσθέτως το ΠΑΣΟΚ, το 2003, ψήφισε
και τον νόμο περί “ευθύνης” υπουργών,
για να ενισχύσει ακόμη περισσότερο αυτό
το ευφυέστατο προνόμιο. Αλλά μήπως
εφάρμοσαν την ισονομία μεταξύ των πολλών
ανωνύμων και των ολίγων “εκλεκτών”
επωνύμων πολιτών ; Σε ό,τι
αφορά την αρχή της ισότητας των δικαιωμάτων
και των υποχρεώσεων, δεν
νομίζω ότι την
εφάρμοσαν ποτέ, διότι για τα πρώτα θα
έπρεπε να εφαρμόζεται η αξιοκρατία, μια
λέξη άγνωστη στους πολιτικούς μας
ηγέτες, αφού έχει αντικατασταθεί από
τις γνωστές πελατειακές σχέσεις.
Όσο για τις
υποχρεώσεις, δεν ήσαν ποτέ ίδιες για
όλους τους πολίτες, γιατί τους φόρους
τους πλήρωναν πάντα οι οικονομικώς
ασθενέστεροι, ενώ οι ισχυρότεροι είχαν
την δυνατότητα, με μεγάλη άνεση, να τους
αποφεύγουν . Αλλά μήπως υπήρξε ποτέ
ισοπολιτεία, που σημαίνει ίση πρόσβαση
και συμμετοχή όλων των πολιτών στα
δημόσια αξιώματα και τις αρχές, αφού η
πρόσβαση αυτή ήταν εφικτή μόνο στους
“ημετέρους” του εκάστοτε κυβερνώντος
κόμματος;
Για την ανεξαρτησία
της δικαιοσύνης, τι θα μπορούσε να πει
κανείς. Ήταν ποτέ ανεξάρτητη η δικαστική
από την εκτελεστική εξουσία ; Αλλά ας
τ’ αφήσουμε αυτό να το κρίνουν καλύτερα
οι νομικοί μας.
Όμως, δεν μπορούμε
να αγνοήσουμε ότι και τα δύο αυτά κόμματα,
όσο και αν αλλοίωσαν τα βασικά αυτά
χαρακτηριστικά της Δημοκρατίας, άφησαν
και ορισμένα σχετικώς άθικτα . Ας δούμε
λοιπόν τώρα ποια είναι αυτά:
Η αρχή της
πλειοψηφίας ίσχυσε πάντοτε, ανεξάρτητα
από τα διάφορα παράλογα εκλογικά
συστήματα που εφαρμόστηκαν στις εκλογές.
Η ελεύθερη
βούληση εφαρμόστηκε πάντοτε σε όλους
τους πολίτες, όχι όμως στους βουλευτές,
γιατί είναι γνωστό ότι οι βουλευτές
συνήθως δεν ψηφίζουν κατά συνείδηση,
αλλά κατ’ επιθυμία του αρχηγού του
κόμματός τους, ακολουθώντας την λεγόμενη
“κομματική γραμμή”.
Το ίδιο μπορούμε
να πούμε και για την ατομική ελευθερία
και την ελευθερία έκφρασης και διακίνησης
των ιδεών, αν και σε ό,τι αφορά την ατομική
ελευθερία, δεν νομίζω ότι η απόλυτη
ελευθερία που έχει δοθεί στους πολίτες
να έχουν το δικαίωμα, για παράδειγμα,
οι μαθητές και οι φοιτητές να κλειδώνουν
τους καθηγητές τους στα γραφεία τους
και οι αγρότες να καταλαμβάνουν, με τα
τρακτέρ τους, τις οδικές αρτηρίες της
χώρας, εκφράζει ένα δημοκρατικό καθεστώς.
Σε ό,τι αφορά τη
λαϊκή κυριαρχία, θα χρειαστεί περισσότερη
ανάλυση για να κατανοήσουμε αν εφαρμόστηκε
ποτέ η έννοιά της , ή ήταν μία ψευδαίσθηση
του ελληνικού λαού. Με λίγα λόγια θα
μπορούσε κανείς να σκεφθεί : Αφού ο λαός
εκλέγει τους αντιπροσώπους του στη
Βουλή, κυβερνά αυτός τη χώρα μέσω των
αντιπροσώπων του . Όμως, όταν ο λαός
εκλέγει το κόμμα που επιθυμεί να
κυβερνήσει τη χώρα, με βάση τις προεκλογικές
υποσχέσεις του αρχηγού του, τις οποίες
όχι μόνο δεν υλοποιεί, αλλά συνήθως η
κυβέρνηση λαμβάνει και αποφάσεις, πολλές φορές σε
βάρος του, χωρίς να ερωτηθεί ο λαός, πώς
είναι δυνατόν να πιστέψει κανείς ότι
εφαρμόζεται η λαϊκή κυριαρχία;
Αλλά δυστυχώς,
το ίδιο ακριβώς πολιτικό σύστημα, χωρίς
καμία απολύτως βελτίωση, εξακολουθούν
να εφαρμόζουν και τα δύο νεότερα
“ετερόδοξα” κόμματα, τα οποία συμμετέχουν
στην διακυβέρνηση της χώρας, τα τελευταία
δύο χρόνια.
Μετά απ’ αυτές
τις σκέψεις και διαπιστώσεις, ας κρίνουν
τελικά οι αναγνώστες, αν υπήρξε κατά
την περίοδο αυτή μια γνήσια Δημοκρατία,
ή την διαστρέβλωσαν τα κυβερνώντα
κόμματα, μεταβάλλοντάς την σε μία απόλυτη
Κομματοκρατία.