Του Απόλλωνα Λεονταρίτη
Πρόκειται για μια κατάσταση που ελάχιστα απέχει από έναν πραγματικό πόλεμο. Η Ελλάδα έχει το θλιβερό προνόμιο να είναι η μοναδική χώρα του ΝΑΤΟ που αντιμετωπίζει επί 30 συναπτά έτη μια διαρκή και συνεχώς εξελισσόμενη απειλή στα ανατολικά σύνορα, με αποτέλεσμα να είναι αναγκασμένη να καταβάλει υψηλό τίμημα. Τόσο σε κόστος για την Άμυνα της όσο και σε ανθρώπινες ζωές αεροπόρων που έχουν θυσιάσει ακόμα και το υπέρτατο αγαθό στο βωμό της προάσπισης της Εθνικής κυριαρχίας.
Την περίοδο που διανύουμε η Άγκυρα έχει συστηματικά κλιμακώσει την ένταση συνεχίζοντας τόσο σε ρητορική όσο και σε προκλήσεις. Το παραλήρημα δια των ΜΜΕ μάλιστα είναι ηλίου φαεινότερο πως γίνεται κατόπιν εντολών - κυρίως μετά την είδηση για την πτήση που έγινε πτώση του ελικοπτέρου αλλά και τόσα άλλα που έχουν γραφεί το τελευταίο 20ημερο.
Σε ότι αφορά τις παραβιάσεις εκτελούνται σε σχεδόν καθημερινή βάση, παρά το γεγονός ότι η τουρκική αεροπορία αντιμετωπίζει πρόβλημα επάνδρωσης έμπειρων χειριστών σε Μοίρες μαχητικών.
Επιπλέον αυτό φαίνεται τόσο από τους μικρούς αριθμούς που στέλνει η Τουρκία σε σχέση με πριν το πραξικόπημα, όσο και από το γεγονός ότι παρατηρείται μια τάση, οι παραβιάσεις να γίνονται πλέον μόνο σε μεγάλα ύψη (κάτι που υποδηλώνει έλλειμμα εκπαίδευσης εξ αιτίας της αβεβαιότητας των χειριστών να κατέβουν χαμηλότερα).
Εκείνο που τονίζουν πηγές στο ΥΕΘΑ είναι πως με τον τρόπο που αντιμετωπίζει τα πράγματα η Τουρκία και με τη συμπεριφορά που έχει, θα παίρνει αυτές τις απαντήσεις που της αρμόζουν σε κάθε επίπεδο.
Η κλιμάκωση της απειλής
Αυτό που είναι απόλυτα ξεκάθαρο είναι ότι έχουμε μια «ποιοτική» αναβάθμιση της Τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο μέσα στα τελευταία 30 χρόνια.
Αν δούμε τα επίσημα στοιχεία θα διαπιστώσουμε ότι η τουρκική προκλητικότητα κορυφώνεται σταδιακά μέχρι που φτάσαμε κατά μέσο όρο σε πάνω από 1000 αεροσκάφη που εισέρχονταν παράνομα στο ελληνικό FIR σε ετήσια βάση, χωρίς να έχουν υποβάλλει σχέδια πτήσης.
Το 1987 ήταν η χρονιά όπου οι Τούρκοι προκάλεσαν περισσότερο. Ήταν τότε που για πρώτη φορά βγήκε έξω ο στόλος για το θέμα της υφαλοκρηπίδας και του γνωστού Σισμίκ. Τότε που ουσιαστικά σε διπλωματικό και στρατιωτικό επίπεδο η Αθήνα δήλωσε προς την Άγκυρα το «Ως εδώ» .
Στον αέρα τότε θα δούμε πως οι παραβάσεις των Κανόνων εναέριας κυκλοφορίας από τους Τούρκους πιλότους είχαν φτάσει τις 682. Οι παραβιάσεις του Εθνικού Εναέριου Χώρου (ΕΕΧ) τις 461. Αυτά είχαν γίνει από 39 σχηματισμούς μαχητικών αεροσκαφών της Τουρκίας ενώ είχαν ακολουθήσει 78 εμπλοκές.
Οι υπερπτήσεις πάνω από Ελληνικό έδαφος είχαν φτάσει τις 43 ενώ το σύνολο των Τουρκικών αεροσκαφών που πέρασαν τη γραμμή του FIR Αθηνών ήταν 1216.
Χαρακτηριστικό δείγμα από τη δεκαετία του 90, ήταν φυσικά η χρονιά της κρίσης των Ιμίων (1996). Τότε σημειώθηκαν 965 παραβάσεις, 1600 οι παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου από 431 σχηματισμούς τουρκικών μαχητικών. Οι σκληρές εμπλοκές πάνω από το Αιγαίο εκτοξεύτηκαν στις 459 ενώ ρεκόρ αξεπέραστο έως σήμερα αποτελούν οι υπερπτήσεις που έφτασαν τις 538 από ένα σύνολο αεροσκαφών που είχε φτάσει- κι αυτό αξεπέραστο μέχρι τώρα- τα 1789.
Το 2003 ήταν η χρονιά που συνδέεται με την έναρξη των πιέσεων για την επίλυση του Κυπριακού και μόλις έναν χρόνο μετά την ανάληψη των καθηκόντων από τον Ταγιπ Ερτογάν.Όμως είναι χρονιά αυξημένης Τουρκικής προκλητικότητας με το «Πιρι Ρέις» να κόβει βόλτες στο κεντρικό Αιγαίο. Είναι η χρονιά που προηγούμενη και επόμενη δεν έχει υπάρξει… Παραβάσεις εναέριας κυκλοφορίας 1891, παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου 3938.
Οι οπλισμένοι σχηματισμοί από τουρκικά μαχητικά είχαν φτάσει τους 970 ενώ οι εμπλοκές με Ελληνικά αεροσκάφη ξεπέρασαν τις 1032. Οι υπερπτήσεις πάνω από Ελληνικά νησιά έφτασαν τις 88 ενώ το σύνολο των τουρκικών αεροσκαφών ήταν 4453….
Εξαίρεση αποτέλεσε το 2013 όπου καταγράφτηκαν μηδενικές εμπλοκές.
Όμως το 2016 μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια από τις χρονιές που η Άγκυρα προκάλεσε αρκετά . Συνολικά 902 οι παραβάσεις, 1671 οι παραβιάσεις του FIR Αθηνών από 86 οπλισμένους σχηματισμούς, 68 οι αερομαχίες, 57 οι υπερπτήσεις και το σύνολο των μαχητικών της Τουρκίας που πέρασε προς την Ελλάδα ήταν 1016…..
Οι επιπτώσεις των Readiness
Πολλά έχουν ειπωθεί και για τις θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις που επιφέρουν οι συνεχιζόμενες τουρκικές προκλήσεις για το συνολικό επίπεδο εκπαίδευσης και ετοιμότητας των Ελλήνων χειριστών. Οι παραβιάσεις κοστίζουν σε χρόνο εκπαίδευσης, χρήμα και κόπωση τόσο των αεροσκαφών όσο και των ίδιων των χειριστών που ζουν σε καθεστώς μιας συνεχούς ετοιμότητας.
Το ζήτημα της εκπαίδευσης έχει και αυτό δύο όψεις καθώς η συνεχής εμπλοκή σε καθήκοντα Readiness επιβάλει την εφαρμογή συγκεκριμένων διαδικασιών αναχαίτισης (αντίθετα με πτήσεις εκπαίδευσης όπου οι πιλότου έχουν την δυνατότητα να εφαρμόσουν πιο πολύπλοκα τακτικά σενάρια).
Από την άλλη η εμπειρία που αποκομίζεται με αυτόν τον τρόπο είναι πολύτιμη καθώς συσσωρεύεται μέσα από πραγματικές συνθήκες πάνω από το Αιγαίο εναντίον πραγματικών αντιπάλων. Κάτι που σε άλλες αεροπορίες θεωρείται αδύνατο να επιτευχθεί σε ειρηνική περίοδο.
Αυτός άλλωστε είναι και ένας από τους λόγους που οι πιλότοι της ΠΑ θεωρούνται από τους πλέον ικανούς και ετοιμοπόλεμους χειριστές στον κόσμο. Κατι που διαπιστώνεται κατ επανάληψη εδώ και πάρα πολλά χρόνια στη πράξη, σε διεθνείς ασκησεις στο ΝΑΤΟ και συνεκπαιδεύσεις της ΠΑ με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ..