Γράφει ο Πολυδεύκης
Ειδικός Συνεργάτης του Geopolitics and Daily News
Διαβάστε επίσης: Η αντικατάσταση του χρήσιμου ηλιθίου της γεωπολιτικής: Η αμερικανική δημιουργία του ανατολικού μετώπου
Η αντικατάσταση του χρήσιμου ηλιθίου της γεωπολιτικής: Η ιστορία και ανάλυση του πολωνικού δόγματος
Το Visegrad Group
Το Visegrad Group ή Visegrad 4 ή V4 αποτελεί ακριβώς το σύγχρονο αποτέλεσμα του προμηθεϊσμού, υπό την εποπτεία των ΗΠΑ. Η δημιουργία του ορίζεται από τη συνάντηση των πρωθυπουργών Πολωνίας, Ουγγαρίας και της τότε Τσεχοσλοβακίας (εξού και κάποιες φορές ονομάζεται το Τρίγωνο του Visegrad), από τις 15-02-1991, στην ουγγρική καστροπολιτεία του Visegrad, από όπου προέρχεται και η ονομασία. Δεν είναι τυχαίο ότι, δύο χρόνια μετά, η Τσεχοσλοβακία αποτέλεσε ένα μοναδικό ιστορικό φαινόμενο βελούδινου διαζυγίου με τις δύο ανεξάρτητες κρατικές οντότητες να συνεχίζουν την πολιτική του προκατόχου κράτους. Επίσης δεν είναι τυχαίο ότι και τα τέσσερα κράτη της ομάδας του Visegrad εισήλθαν στους κόλπους της Ε.Ε. την 1η Μαΐου του 2004.
Σκοπός της ομάδας είναι η ανάπτυξη των ενεργειακών οικονομικών και στρατιωτικών δεσμών μεταξύ των κρατών. Οι ιστορικοί δεσμοί των εν λόγω κρατών δεν είναι τυχαίοι αφού χρονολογούνται από το 1335, όταν στην ίδια πόλη είχαν συναντηθεί οι μονάρχες της Βοημίας, της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, προκειμένου να αναπτύξουν τους οικονομικούς τους δεσμούς. Έκτοτε οι τύχες των περιοχών αυτών εμφανίζονται κοινές, όπως μπορούμε να δούμε από την είσοδό τους στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας, αλλά και από τις επαναστάσεις που σημειώθηκαν εναντίον του σταλινικού συστήματος το 1956 σε Βουδαπέστη και Πόζναν και το 1968 στην Πράγα.
Αν αντιμετωπίσουμε το Visegrad Group ως ένα κράτος τότε αυτό θα ήταν η πέμπτη ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης και η δωδέκατη στον κόσμο. Θα διέθετε περίπου 64.000.000 πολίτες, όντας η 22η χώρα σε πληθυσμό παγκοσμίως και η τέταρτη στην Ευρώπη. Η Πολωνία αποτελεί έναν λαγό της οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρώπη με ποσοστά που ακόμα και εν μέσω κρίσης ξεπερνούν το 3%. Η βιομηχανία της χώρας αναπτύχθηκε κατά κύριο λόγο από τις ευρωπαϊκές επενδύσεις και τα κοινοτικά προγράμματα. Η Ουγγαρία διαθέτει το ένα τρίτο του συνόλου των ξένων επενδύσεων στην Αν. Ευρώπη με τις ΗΠΑ να αποτελούν τον κυριότερο επενδυτή. Επίσης δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι χώρες, πλην Πολωνίας, διαθέτουν πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με τη Βαρσοβία να αναζητεί την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας και στα εδάφη της.
Παρά την είσοδο στην Ε.Ε., μόνο η Σλοβακία ανήκει στο eurogroup, αφού οι υπόλοιπες χώρες έχουν διατηρήσει το εθνικό τους νόμισμα. Αν και προς το παρόν δεν υπάρχουν σχέδια περεταίρω προέκτασης της εν λόγω ομάδας, το 2015 ο Norbert Hofer, υποψήφιος για το προεδρικό χρίσμα στην Αυστρία, είχε εκφράσει την επιθυμία του να ενταχθεί η χώρα του στην ιδιότυπη ένωση, εφόσον κέρδιζε τις εκλογές.
Το Visegrad Group διαθέτει το δικό του ταμείο για τη χρηματοδότηση ερευνητικών πολιτιστικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων: το International Visegrád Fund (IVF). Η χρηματοδότησή του προέρχεται από ΜΚΟ και ιδιώτες που προέρχονται από τις τέσσερις χώρες, αλλά και τα Δυτικά Βαλκάνια. Επίσης διαθέτει ένα Working Group ειδικών επί ενεργειακών θεμάτων, οι οποίοι παρέχουν συμβουλές προς τις κυβερνήσεις του V4 για θέματα ενεργειακής πολιτικής, έρευνας και ανάπτυξης, βελτίωσης των υποδομών αποθήκευσης φυσικού αερίου, ανάπτυξης αγωγών, διασύνδεσης ηλεκτρικών δικτύων και κατασκευής τερματικών σταθμών LNG.
Το Viking Bloc
Η ειρήνη που επικρατούσε στην περιοχή της Βαλτικής είναι μία μακρά ανάμνηση από το 1991. Η επέκταση του ΝΑΤΟ στη λεκάνη της Βαλτικής αναστάτωσε την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ Πολωνίας και των πρώην σοβιετικών βαλτικών χωρών, όπως πιστοποιήθηκε το 1999 και το 2004.
Το εν λόγω bloc διαθέτει μείζονα στρατηγική σημασία για το ΝΑΤΟ, αφού αμφισβητεί τόσο τη δυνατότητα της Ρωσίας να κινηθεί βορείως της Ευρώπης, αλλά και το δικαίωμα αυτής επί της ΑΟΖ που κρύβεται κάτω από τους πάγους της Αρκτικής. Δεν είναι τυχαίο, πως η ίδρυση του Viking Bloc ουσιαστικά σηματοδοτείται από τις ανακοινώσεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας περί ύποπτων κινήσεων ρωσικών υποβρυχίων στα εθνικά τους ύδατα, οι οποίες ξεκίνησαν με το Νέο Ψυχρό Πόλεμο. Η Φινλανδία που στο παρελθόν είχε αφήσει ιστορία μέσω της «φινλανδοποίησης», δηλαδή της ουδέτερης παθητικής στάσης που εξυπηρετούσε τον ισχυρό αντίπαλο υπό τον φόβο να μην τον προκαλέσει, ανακοίνωνε, ελέω των φόβων του Νέου Ψυχρού Πολέμου, άσκηση επιστράτευσης περίπου 1.000.000 εφέδρων, δηλαδή του 1/5 του πληθυσμού της για την προετοιμασία του σε ενδεχόμενη κρίση.
Η πρόκληση Περιφερειακής Υστερίας
Οι Ψυχολογικές Επιχειρήσεις ξεκίνησαν ουσιαστικά με την ανακοίνωση της Σουηδίας ότι είχε πληροφορίες, πως ρωσικό υποβρύχιο κινείτο στα ΕΧΥ της. Αφού διατήρησε το θέμα για αρκετό χρονικό διάστημα και μετά από ένα διόλου ευκαταφρόνητο κόστος εκατομμυρίων, η Σουηδία δήλωνε πως είχε αποδείξεις για τη διέλευση του ρωσικού υποβρυχίου, χωρίς ωστόσο να τις παρουσιάσει ποτέ στο κοινό. Άλλωστε αυτού του είδους false flag τακτικής δεν είναι πρωτόγνωρη μεταξύ Σουηδίας και Ρωσίας, αφού με έναν παρόμοιο τρόπο ξεκίνησε και ο Ρωσο-σουηδικός πόλεμος του 1788.
Οι ψυχολογικές επιχειρήσεις δικαιολόγησαν στον σουηδικό λαό την αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού για την αγορά δύο υποβρυχίων και για την επαναλειτουργία της στρατιωτικής βάσης στο νησί Gottland της Βαλτικής. Η αλήθεια ήταν πως η ιστορία αποτελούσε μία υπερβολική μεγέθυνση ενός ασήμαντου συμβάντος με μία ρωσική ψαρότρατα, αλλά όπως και το 1788 ο βασιλιάς Gustav είχε δικαιολογήσει την στρατιωτικοποίηση της χώρας, εναντίον της Μόσχας, έτσι και τώρα η σουηδική κυβέρνηση πέτυχε στην προώθηση της νέας πολιτικής της.
Κατά την ίδια λογική κινήθηκε και η Φινλανδία, προκειμένου να δικαιολογήσει την υπογραφή της συμφωνίας φιλοξενίας νατοϊκών στρατευμάτων στην επικράτειά της, παρά το γεγονός ότι μέχρι πρότινος, οι Φινλανδοί είχαν επιλέξει την ουδετερότητα μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ. Ωστόσο, έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος προετοιμασίας της κοινής γνώμης, η οποία δε μπορούσε να κατανοήσει το λόγο για τον οποίο έπρεπε να ακολουθηθεί μία κίνηση, που δεν είχε εφαρμοστεί ούτε κατά την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης.
Τα Χαρακτηριστικά του Viking Bloc
Εστιάζοντας έτι περισσότερο στα χαρακτηριστικά του Viking Bloc, βλέπουμε πως τα μέλη του διαθέτουν την ιδιότητα της ναυτικής δύναμης. Αυτό το χαρακτηριστικό αποτελεί και το λόγο που είναι τόσο απαραίτητη η ύπαρξη αυτού του μπλοκ για το ΝΑΤΟ, αφού το τελευταίο φιλοδοξεί να χρησιμοποιήσει το Viking Bloc σε θαλάσσιες επιχειρήσεις στη Βαλτική, τη Βόρειο Θάλασσα και τον Αρκτικό, ως μία τεράστια ναυτική βάση. Η δημογραφική και οικονομική δύναμη της Σουηδίας μετατρέπει αυτή σε φυσικό ηγέτη του bloc, ενώ η πλούσια Νορβηγία μπορεί, μέσω του φυσικού της πλούτου, να συντηρήσει τη μηχανή της εν λόγω ένωσης. Η Δανία ελέγχει το πέρασμα για τη Βαλτική και μαζί με την αποικία της, Γροιλανδία, καθώς και τις Ισλανδία και Νορβηγία ελέγχουν τη Βόρειο Θάλασσα και τον Αρκτικό.
Επίσης είναι ιδιαιτέρως σημαντικό ότι αποτελούν μέλη του Αρκτικού Συμβουλίου, δημιουργώντας ένα ισχυρό μπλοκ μαζί με τη Β. Αμερική εναντίον της Ρωσίας. Άλλωστε η αμυντική συμφωνία του Απριλίου του 2015 επιβεβαίωσε τη de jour ίδρυση του μπλοκ μέσω της NORDEFCO, το οποίο αποτελεί περίπου την αναβίωση της Ένωσης Καλμάρ του 1430 μ.Χ..
Οι «Αμφίβιες Ψυχολογικές Επιχειρήσεις» της Φινλανδίας
Η άσκηση επιστράτευσης της Φινλανδίας αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα νατοϊκής διπλωματίας. Μέσω αυτής της άσκησης η Φινλανδία όχι μόνο κατάφερε να «ενημερώσει» ένα τεράστιο μέρος του πληθυσμού της, από ηλικίες 20 έως 60 ετών, το οποίο, εν συνεχεία, θα «ενημερώσει» και τους υπόλοιπους συμπολίτες, αλλά κατάφερε να επιφέρει σοκ και δέος στον πληθυσμό της και τις γειτονικές χώρες. Την ίδια στιγμή η ρητορική της Σουηδίας θωράκισε, έτι περισσότερο, τις υπόλοιπες χώρες του μπλοκ έναντι της ρωσικής πολιτικής, ενώ το κυριότερο ήταν η πρόκληση της Ρωσίας, ώστε να αντιδράσει σε αυτή την ευρεία άσκηση, μέσω ανταπάντησης με δικές της στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή, προκειμένου να εξαχθεί το μήνυμα των ψυχολογικών επιχειρήσεων σε ακόμα μεγαλύτερο εύρος.
Η αμφίβια διπλωματία της Φινλανδίας είναι μία πολύ απλή τακτική. Ουσιαστικά ξεκινά με τις όσο το δυνατόν περισσότερες αναφορές για αποκάλυψη ρωσικών υποβρυχίων στην περιοχή. Μετά ενισχύεται το αίσθημα κινδύνου μέσω ευρείας κλίμακας ασκήσεων, που δημιουργούν την αίσθηση πως ο εχθρός βρίσκεται προ των πυλών. Η παροχή αποδείξεων δεν απαιτείται για τα λεγόμενα, αφού η πολιτική ελίτ, μέσω της συνεχούς αναφοράς του θέματος στα mainstream μέσα, επιβεβαιώνει τους φόβους των πολιτών. Η διαρκής αίσθηση πολιορκίας της χώρας από τη Ρωσία επιφέρει τη στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας η οποία εν συνεχεία αδειοδοτεί την κυβέρνηση για ευρεία συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Σε αυτό συμβάλουν και άλλου είδους αναφορές, όπως οι κατηγορίες που εκτόξευσε η Σουηδία εναντίον του 1/3 των ρώσων διπλωματών για κατασκοπεία, θυμίζοντας, εν πολλοίς, στον κόσμο ένα ψυχροπολεμικό περιβάλλον.
Αυτή η υβριδική στρατομιντιακή τακτική που εφαρμόστηκε στη Φινλανδία ανησυχεί τη Ρωσία σε μεγάλο βαθμό, αφού μπορεί να εφαρμοστεί -και εφαρμόζεται- και σε άλλα σημεία του πλανήτη. Δεν είναι τυχαίο πως ο Ρώσος ΥΦΥΠΕΞ A. MESHKOV δήλωσε, στις αρχές Φεβρουαρίου, πως η Μόσχα παρακολουθεί στενά την κατάσταση στην Πολωνία και τη Βαλτική, όταν γερμανικά και νατοϊκά στρατεύματα αναπτύχθηκαν, στις εν λόγω χώρες. Δεν παρέλειψε να χαρακτηρίσει την ανάπτυξη αυτή, απειλή για την ασφάλεια της Ρωσίας, από τη στιγμή που κανένας δεν εξασφαλίζει ότι αυτή η κλιμάκωση θα σταματήσει εδώ. Για τη Ρωσία η ανάπτυξη γερμανικών στρατευμάτων στα σύνορά της, για πρώτη φορά μετά τη λήξη του Β΄ΠΠ, αποτελεί από μόνη της ένα συμβολισμό πρόκλησης, ενώ βρίσκεται αντιμέτωπη, για πρώτη φορά, με μία γεωπολιτική πραγματικότητα: την ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων σε Πολωνία, Λιθουανία, Βαλτική και ΝΑ Ευρώπη!
Ήδη το Κρεμλίνο απομακρύνεται από το ενδεχόμενο οποιασδήποτε συμφωνίας με τις ΗΠΑ για το ουκρανικό ζήτημα, ενώ είναι σαφής η δήλωση του εκπρόσωπου τύπου του Κρεμλίνου σχετικά με μία επικείμενη συνάντηση του V. PUTIN και του D. TRUMP: «Επί του παρόντος δεν είναι σαφές για ποιο πράγμα προετοιμαζόμαστε». Άλλωστε και η Ρουμανία μέσω της διάθεσης των εδαφών της για τη φιλοξενία της αντιπυραυλικής ασπίδας του ΝΑΤΟ έχει χαρακτηριστεί από τη Μόσχα ως προπύργιο της ευρατλαντικής συμμαχίας.