Πτυχές του F-35 που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστές στην Ελλάδα, φέρνει στη δημοσιότητα αναλυτής και ανοίγει μια συζήτηση που ποτέ δεν έγινε πριν το αίτημα στις ΗΠΑ
Του Κωνσταντίνου Λεντάκη*
Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας εξήγγειλε ένα πολύ φιλόδοξο εξοπλιστικό πρόγραμμα, που παρότι δεν το δηλώνει ξεκάθαρα, μάλλον στοχεύει στην επίτευξη της Ελληνικής αεροπορικής υπεροχής στο Αιγαίο Πέλαγος.
Ανακοινώθηκε η πλήρης αναβάθμιση του ελληνικού στόλου F-16 στο τελευταίο μοντέλο Viper, η ανάθεση της συντήρησης και υποστήριξης των S-300 και η αγορά ενός μικρού αριθμού του πέμπτης γενιάς πολεμικού αεροσκάφους F-35, το τελευταίο μάλιστα χωρίς να έχει προηγηθεί διαγωνισμός που να εξασφαλίζει με διαφάνεια αυτή την επιλογή.
Το συνολικό κόστος του νέου εξοπλιστικού προγράμματος φτάνει το εξωφρενικό ποσό για τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας των πέντε δισεκατομμυρίων ευρώ. Σημειωτέον, ότι το F-35 είναι το πιο ακριβό πολεμικό αεροσκάφος που εξάγουν οι ΗΠΑ με την τιμή του να κυμαίνεται μεταξύ 80 και 130 εκατομμυρίων δολλαρίων.
Το να ξοδέψει η Ελληνική κυβέρνηση τα δανεικά των Ευρωπαίων εταίρων στην αναβάθμιση και αγορά Αμερικανικών οπλικών συστημάτων θα αποδειχτεί δύσκολο και θα την κάνει να ανακαλέσει την εξαγγελία πριν ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση. Αξίζει όμως να εξετάσουμε το σκεπτικό της ηγεσίας της Πολεμικής Αεροπορίας να αποκτήσει πολεμικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς και να αξιολογήσουμε αυτή την επιλογή.
Ο λόγος πίσω από αυτή την φαραονικού μεγέθους επένδυση στην Πολεμική Αεροπορία φαίνεται να είναι η επικείμενη αγορά εκατό F-35A από την Τουρκία. Αναμφισβήτητα, η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία θα αναβαθμιστεί με την απόκτηση ενός πολεμικού αεροσκάφους πέμπτης γενιάς σε τέτοιους αριθμούς, αλλά αυτή η αγορά δεν εξασφαλίζει την αεροπορική υπεροχή της Τουρκίας στο Αιγαίο. Είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς την προμήθεια τόσων αεροσκαφών πέμπτης γενιάς από την Τουρκική Πολεμική Αεροπορία την ίδια στιγμή που έχουν τεθεί υπό διαθεσιμότητα 274 ενεργοί πιλότοι Τουρκικών μαχητικών και έχουν καθηλωθεί στο έδαφος πάνω από εκατό F-16.
Το F-35 ειδικεύεται στην καταστροφή επίγειων στόχων και όχι στην κατάρριψη αντίπαλων αεροσκαφών. Με την αγορά των F-35A η Τουρκία μάλλον στοχεύει στο να εξακολουθεί να παραβιάζει η αεροπορία της τα σύνορα άλλων κρατών, χωρίς να κινδυνεύουν τα αεροσκάφη της να καταρριφθούν από επίγειες δυνάμεις.
Στις αρχές του εμφύλιου πολέμου στην Συρία το 2012 ο Συριακός Στρατός κατέρριψε ένα Τουρκικό F-4E που εκτελούσε αναγνωριστική αποστολή, σκοτώντας και τους δυο πιλότους, αφού αυτό παραβίασε τον Συριακό εναέριο χώρο.
Η κατάσταση για την Τουρκική Αεροπορία σε αυτή την περιοχή επιδεινώθηκε όταν άρχισαν να επιχειρούν Ρωσικά στρατεύματα, που χρησιμοποιούν προηγμένης τεχνολογίας αντιαεροπορικά συστήματα και χωρίς την έγκριση της Ρωσικής κυβέρνησης δεν θα μπορούσε σήμερα να εκτελεί αποστολές στην Βόρεια Συρία.
Τα stealth χαρακτηριστικά των F-35, δηλαδή να μην εντοπίζονται εύκολα από ραντάρ υψηλών συχνοτήτων, θα αποτρέψουν την κατάρριψη τους από τις ένοπλες δυνάμεις των χωρών που ανταγωνίζεται η Τουρκία.
Με απλά λόγια η Τουρκική αγορά των εκατό F-35A έχει ως στρατηγικό στόχο την χρήση αεροπορικής ισχύος στα ανατολικά της σύνορα, χωρίς να κινδυνεύει από αντιαεροπορικές δυνάμεις και όχι την απόκτηση υπεροχής έναντι της Πολεμικής Αεροπορίας στην περιοχή του Αιγαίου.
Αν το ΥΠΕΘΑ επιθυμεί την διασφάλιση της ισορροπίας μεταξύ των δυο αεροπορικών δυνάμεων θα όφειλε να επενδύσει σε ένα αεροσκάφος, που εξασφαλίζει την αεροπορική υπεροχή έναντι αντίπαλων αεροσκαφών, όχι σε κάποιο που ειδικεύεται στην καταστροφή επίγειων στόχων.
Αν προχωρήσει σε διαγωνισμό για την απόκτηση αεροσκάφους επόμενης γενιάς, θα διαπιστώσει πολύ γρήγορα τα τρομακτικά πλεονεκτήματα που έχουν αεροσκάφη προορισμένα για καταστροφή εναέριων στόχων έναντι του F-35.
Μάλιστα έχει διαρρεύσει αναφορά δοκιμαστικής πτήσης που ξεκαθαρίζει ότι σε συνθήκες αερομαχίας έχει αποδειχτεί, ότι το υπερσύγχρονο F-35 αδυνατεί τελείως να ανταγωνιστεί ακόμη και το F-16 που κυκλοφόρησε το 1978.
Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό των F-35 είναι η τεχνολογία stealth, που το κάνει δύσκολο να εντοπιστεί από εχθρικά ραντάρ. Αυτό που φαίνεται να μην είναι τόσο γνωστό στην Ελλάδα, είναι ότι πλέον η Ρωσία και η Κίνα, μεταξύ άλλων, παράγουν και εξάγουν ραντάρ που ακυρώνουν αυτή την τεχνολογία.
Αεροσκάφη με χαρακτηριστικά stealth είναι δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο, να εντοπιστούν από ραντάρ υψηλών συχνοτήτων (ζώνες C, X, Ku και εν μέρει S), τα οποία χρησιμεύουν στην καθοδήγηση αντιαεροπορικών βλημάτων, όμως εντοπίζονται εύκολα από ραντάρ χαμηλών συχνοτήτων (ζώνες VHF και UHF).
Κατά την διάρκεια του Πολέμου του Κοσόβου οι Γιουγκοσλαβικές ένοπλες δυνάμεις κατέρριψαν ένα stealth F-117 χρησιμοποιώντας ένα VHF ραντάρ και ένα αντιαεροπορικό σύστημα τα οποία ήταν τελείως απαρχαιωμένα, εφόσον τα είχαν προμηθευτεί από τη Σοβιετική Ένωση το 1970 και το 1961 αντίστοιχα.
Το F-35, πέραν του ότι είναι ανιχνεύσιμο από τα ραντάρ χαμηλών συχνοτήτων διαθέτει κάποια χαρακτηριστικά που υπονομεύουν την stealth ιδιότητα του. Η χρήση του ραντάρ του F-35 το κάνει ανιχνεύσιμο σε οπλικά συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου.
Οι εταιρείες Lockheed Martin και BAE Systems, που παράγουν το αεροσκάφος και σχεδιάζουν τον παρεμβολέα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (jammer) του αντίστοιχα, απαντούν ότι το F-35 μπορεί να αντιμετωπίσει με επιτυχία τα πιο προηγμένα Ρωσικά αντιεροπορικά συστήματα σαν το S-400, αυτό όμως μένει να αποδειχτεί.
Η δυνατότητα του F-35 να πετάει με ταχύτητες ανώτερες του 1 Mach το κάνει να παράγει ωστικά κύματα (supersonic shockwaves) τα οποία εντοπίζονται.
Τα F-35 διαφημίζονται για τον πανίσχυρο κινητήρα τους που μπορεί να παράγει έως 43.000 λίβρες ώσης, με αποτέλεσμα να είναι και ο πιο θερμός κινητήρας πολεμικού αεροσκάφους στην ιστορία της Αμερικανικής αεροπλοΐας, που παρέχει έναν εύκολο στόχο στα οπλικά συστήματα που βασίζονται σε ανιχνευτές θερμότητας.
Το F-35 είναι μια αμφιλεγόμενη επιλογή για την Ελλάδα και για μια σειρά άλλων λόγων. Πέραν του υψηλού κόστους αγοράς, ως stealth αεροσκάφος το F-35 έχει υπερβολικά υψηλό κόστος πτήσης ανά ώρα και αν αρχίσει η Πολεμική Αεροπορία να το χρησιμοποιεί για την αντιμετώπιση της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας θα δούμε το κόστος των αμυντικών δαπανών να εκτοξεύεται.
Σύμφωνα με τον πατέρα του stealth William F. Bahret, η συγκεκριμένη τεχνολογία βασίζεται κατά 90% στο σχήμα του αεροσκάφους.
Αυτό περιορίζει το F-35 να υποστεί αναβαθμίσεις, επειδή δεν επιδέχεται καθόλου αλλαγές η δομή του αεροσκάφους (airframe) χωρίς να χαθεί η δυνατότητα του να διαφεύγει των ραντάρ υψηλών συχνοτήτων. Αν η Ελλάδα επενδύσει στα F-35 θα βρεθεί με ένα αεροσκάφος του οποίου η απόδοση θα μείνει στάσιμη.
Η τεχνολογία προοδεύει με ρυθμούς που καθιστά οποιοδήποτε οπλικό σύστημα παρωχημένο στην ίδια δεκαετία κυκλοφορίας του και αν δεν υπάρχει η δυνατότητα αλλαγών θα γίνει άχρηστο σε χρόνο μηδέν.
Αν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις χρειάζονται οπωσδήποτε μια άμεση απάντηση στην Τουρκική απόκτηση των F-35A, η πιο φτηνή λύση θα ήταν η προμήθεια ραντάρ χαμηλών συχνοτήτων.
Τα ραντάρ εναέριου ελέγχου των Αμερικανικών πολιτικών αεροδρομίων, επειδή βασίζονται σε ζώνες χαμηλών συχνοτήτων, σπάνε ρεκόρ στον εντοπισμό των stealth αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η τεχνολογία των ραντάρ VHF και UHF υπάρχει από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και είναι δυνατό να τα προμηθευτούν οι ένοπλες δυνάμεις από ελληνικές εταιρείες που ειδικεύονται στον χώρο.
Τα F-35 ούτως ή άλλως δεν είναι σχεδιασμένα για να εντοπίζουν και να καταστρέφουν άλλα F-35, οπότε σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσαν να είναι η σωστή απάντηση στην απόκτηση τους από την Τουρκία.
Θα ήταν προτιμότερο οι ένοπλες δυνάμεις να εστιάσουν περισσότερο στην εξασφάλιση της τακτικής υπεροχής και λιγότερο στην απόκτηση υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων.
Κατά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το Ισραήλ χρησιμοποιώντας Αμερικάνικα άρματα Sherman από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο επικράτησε σε όλες τις μάχες εναντίον των Αραβικών δυνάμεων, που διέθεταν συντριπτικούς αριθμούς των τελευταίας τεχνολογίας αρμάτων μάχης T-62 έναντι του αντιπάλου τους.
Τα Αραβικά κράτη αρκέστηκαν στον μεγάλο αριθμό οπλικών συστημάτων τελευταίας τεχνολογίας, ενώ το Ισραήλ επένδυσε τις ελπίδες του για επιβίωση στην χρήση καλύτερων τακτικών, παρά τον κατώτερο τεχνικό του εξοπλισμό. Σε αυτή την προσέγγιση οφείλεται η επιβίωση της μικροσκοπικής Μεσανατολικής δημοκρατίας από πολύ ισχυρότερους αντιπάλους.
Θα ήταν χρήσιμο να αρχίσει να μιμείται το Ισραηλινό παράδειγμα η ηγεσία των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων και να παύσει να απαντά στην Τουρκική προκλητικότητα με πανάκριβα εξοπλιστικά προγράμματα, τα οποία πλέον η Ελληνική κοινωνία ούτως ή άλλως δεν μπορεί να στηρίξει.
Αυτή την περίοδο, λόγω του ανελέητου κυνηγητού μαγισσών που διεξάγει η κυβέρνηση Ερντογάν εις βάρος των στελεχών των Τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις έχουν την δυνατότητα να εστιάσουν ανενόχλητες σε μια τακτική προσέγγιση για να εξασφαλίσουν την υπεροχή τους σε συμβατικές συγκρούσεις και καλό θα ήταν να σταματήσει να προβαίνει σε κινήσεις πανικού η στρατιωτική ηγεσία, όποτε ανακοινώνει ένα φιλόδοξο εξοπλιστικό πρόγραμμα η γείτονα χώρα.
* Ο Κωνσταντίνος Λεντάκης σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στις κλασσικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Σήμερα είναι υπ. διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου και το 2014 διετέλεσε ειδικός σύμβουλος των υπουργών Αβραμόπουλου και Δένδια στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.