Του Γ. Αγγέλη
"Είχαμε προειδοποιήσει από τον περασμένο Σεπτέμβριο την ελληνική κυβέρνηση ότι αν δεν κλείσει έγκαιρα η δεύτερη αξιολόγηση μέχρι τον Δεκέμβριο, τα πράγματα θα γίνουν δύσκολα για όλους και κυρίως για την ίδια την Ελλάδα...".
Με το σχόλιο αυτό απάντησε αρμόδιος κοινοτικός αξιωματούχος στον οποίο απευθύνθηκε το "Κ" προκειμένου να αξιολογήσει τα αποτελέσματα της συμφωνίας στο τελευταίο Eurogroup και στη συνάντηση Μέρκελ - Λαγκάρντ.
Σύμφωνα με τον ίδιο, στο Εurοgroup τη Δευτέρα η ελληνική κυβέρνηση "ευτυχώς επαναβεβαίωσε τη συμφωνία της με τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει τον Μάιο του 2016", όσον αφορά τα πρωτογενή πλεονάσματα, όπως επίσης και το "πώς θα πιάσει τους στόχους αυτούς" με παρεμβάσεις στους φόρους και στο συνταξιοδοτικό σύστημα.
Η προσδοκία της Αθήνας να συνδέσει την επίτευξη των στόχων με μία ρήτρα που θα δρομολογεί τα μέτρα μόνο στην περίπτωση που αποκλίνει των στόχων, έχει ανατραπεί. Και τα μέτρα, κατ' απαίτηση του ΔΝΤ, με τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωζώνης αποτελούν πλέον την προϋπόθεση για να προχωρήσει ένας πειστικός "road map" που θα επιτρέψει την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης.
Αυτό σημαίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση μετά το τέλος του προγράμματος το 2018, με την εφαρμογή των μέτρων σε φόρους και συντάξεις, θα επιχειρήσει να πιάσει τους στόχους της συμφωνίας και μόνο το υπερβάλλον ποσοστό αυτών των στόχων θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ελάφρυνση των μέτρων σε ειδικές ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.
Στο μεσοδιάστημα και μέχρι τότε, κάποια στιγμή που η ΕΚΤ θα εκτιμήσει ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις, θα πρέπει να αποφασίσει αν και πώς θα εντάξει τα ελληνικά ομόλογα, ή ορισμένα από αυτά, στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Αυτή η συμφωνία της Δευτέρας φέρνει την κυβέρνηση αντιμέτωπη με τη νομιμοποίηση (των μετά το 2018 μέτρων) στη Βουλή δοκιμάζοντας τις πολιτικές αντοχές της κυβερνητικής συμμαχίας, αλλά και τη συνοχή των κοινοβουλευτικών ομάδων τους, καθώς χωρίς την ψήφισή τους από την Βουλή δεν πρόκειται να υπάρξουν εκταμιεύσεις δόσεων ή υποδόσεων από τον ESM.
H επιστροφή των "θεσμών" στην Αθήνα την επόμενη εβδομάδα θα διασφαλίζει για λογαριασμό του ΔΝΤ και της Ευρωζώνης την επάρκεια των μέτρων που έχουν συμφωνηθεί σε φόρους, συντάξεις και εργασιακό...
Ο ρόλος του ΔΝΤ
Αξιοσημείωτο, πάντως, είναι ότι παρά την άμεση εμπλοκή του Ταμείου στις πρόσφατες αποφάσεις, τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στο Βερολίνο συμφωνούν οτι "η Ευρωζώνη δεν χρειάζεται πλέον το ΔΝΤ".
Βέβαια, λόγω της πολιτικής συγκυρίας "είναι αδύνατο προς το παρόν να γίνει οποιαδήποτε αλλαγή στον τρόπο παρουσίας του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα" μέχρι να ολοκληρωθεί ο πολιτικός κύκλος της Ευρώπης με τις γερμανικές εκλογές.
Με άλλα λόγια, τόσο η Ευρωζώνη όσο και η Ελλάδα είναι υποχρεωμένοι να δουλέψουν μέχρι τότε στη βάση της συμφωνίας του περασμένου Μαΐου με την παρουσία και συμμετοχή του ΔΝΤ και τους όρους του.
Μια συμφωνία που εμπεριέχει ως αναγκαία τη λήψη μέτρων για τη μετά το 2018 περίοδο, ενώ ταυτόχρονα συναρτά την προώθηση των επιπλέον μέτρων για το χρέος (τα μεσοπρόθεσμα) με την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τους στη βιωσιμότητα του χρέους από το ΔΝΤ. Με άλλα λόγια, μεταθέτει και την περαιτέρω παρέμβαση στο χρέος για μετά τις γερμανικές εκλογές.
Από την πλευρά του ESM υπάρχει βεβαιότητα ότι ο Οργανισμός είναι πλέον απολύτως έτοιμος να αντικαταστήσει το ΔΝΤ στην Ευρώπη, αλλά "αυτό είναι ακόμα πρόωρο λόγω της εκλογικής συγκυρίας στις δύο μεγάλες χώρες της Ευρωζώνης...".
Η βεβαιότητα αυτή των στελεχών στο επιτελείο του ESM είναι κάτι που έχει τη βάση του στο Βερολίνο και στην εκτίμηση Σόιμπλε ότι η κεφαλαιακή επάρκειά του, η εμπιστοσύνη των αγορών που επιβεβαιώνεται σε κάθε έκδοση ομολόγων και η συσσωρευμένη πλέον εμπειρία του μπορούν να αντικαταστήσουν την παρουσία του ΔΝΤ στην Ευρώπη.
Όχι όμως πριν ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο στη Γαλλία και ειδικά στη Γερμανία, η οποία ήδη ετοιμάζεται ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος να προωθήσει μέτρα μεγαλύτερης σύγκλισης στην Ευρωζώνη στο τέλος του έτους.
Μέρκελ – Λαγκάρντ και Τραμπ
Στη συνάντηση Μέρκελ - Λαγκάρντ, σύμφωνα με τα όσα είπε δημόσια η επικεφαλής του ΔΝΤ, αλλά κυρίως από όλα όσα προκύπτουν από τις "διαρροές" της γερμανικής καγκελαρίας, συζητήθηκαν τα καυτά θέματα στις σχέσεις Ευρωζώνης - ΗΠΑ στο εσωτερικό του Ταμείου.
Και από εκεί προκύπτει ότι ήδη η νέα διοίκηση της Ουάσινγκτον έχει θέσει θέμα ηγεσίας στο ΔΝΤ. Σύμφωνα με τις πληροφορίες αυτές, ο κ. Μνιούτσιν, νέος υπ. Οικονομικών στην κυβέρνηση Τραμπ, έχει καταθέσει τον προβληματισμό του όσον αφορά το γιατί οι ΗΠΑ ως μεγαλύτερος μέτοχος στο ΔΝΤ δεν έχουν τη θέση του γενικού διευθυντή στο δ.σ. του Ταμείου.
Παρ' όλα αυτά, όσον αφορά τη στάση του ΔΝΤ στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από την κυρία Λαγκάρντ, δεν πρόκειται να υπάρξουν αλλαγές για όσο το Ταμείο παραμένει να παρακολουθεί το ελληνικό πρόγραμμα.
Για πόσο ακόμα; Στο ερώτημα αυτό η απάντηση επιμένει για παρουσία του Ταμείου τουλάχιστον μέχρι τις γερμανικές εκλογές τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Και όλα αυτά, βέβαια, με την προϋπόθεση ότι στη Γαλλία δεν θα εκλεγεί η Μαρί Λεπέν.
Το ενδεχόμενο απόσυρσης του Ταμείου πριν κλείσει ο πολιτικός κύκλος στην Ευρώπη αποκλείεται, όπως φαίνεται, επίσης, να αποκλείεται και η διατήρηση της παρουσίας του ύστερα από αυτό.
Η ετοιμότητα του ESM να τον διαδεχθεί δεν σημαίνει πιο χαλαρή εποπτεία, το αντίθετο. Σημαίνει όμως, όπως υποστηρίζεται αρμοδίως από κοινοτικούς αξιωματούχους, μεγαλύτερη "δυνατότητα πολιτικής διαχείρισης προβλημάτων που σήμερα δεν είναι δυνατό να αντιμετωπισθούν με την παρουσία του ΔΝΤ", όπως, π.χ., το μεγάλο θέμα της βιωσιμότητας ή μη του ελληνικού χρέους.
Μέχρι τότε όμως η διαπραγμάτευση και το ελληνικό πρόγραμμα θα συνεχίζει να βαδίζει σε τεντωμένο σχοινί, με απρόβλεπτες συνέπειες...