 |
| EPA, SHAWN THEW |
Η πρόσφατη ανακοίνωση της Παγκόσμιας Τράπεζας μας προσγείωσε στην τραγική πραγματικότητα:
«Η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε τεχνική και οικονομική βοήθεια για να αντιμετωπίσει προκλήσεις όπως η μακροχρόνια ανεργία, η οικονομική ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη, καθώς και η κοινωνική προστασία».
Με αυτή την λιτή ανακοίνωση η Ελλάδα, που έπαψε να είναι τριτοκοσμική χώρα τον προηγούμενο αιώνα, επανήλθε, στον 21Ο αιώνα, στις τριτοκοσμικές χώρες! Ο λόγος είναι ότι η Παγκόσμια Τράπεζα είναι ο διεθνής οργανισμός του ΟΗΕ που χρηματοδοτεί προγράμματα, σχεδιάζει πολιτικές και παραδίδει έργα με στόχο τον τερματισμό της φτώχειας στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η Παγκόσμια Τράπεζα είχε αρχικά σχεδιαστεί για να βοηθήσει κράτη που χρειάζονταν βοήθεια για ανοικοδόμηση μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Σήμερα, ο οργανισμός βοηθά τα φτωχότερα κράτη να ανακουφισθούν από φυσικές καταστροφές, αναδιάρθρωση του χρέους, και άλλες οικονομικές ανάγκες.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα δημιουργήθηκαν σε μια διεθνή διάσκεψη που συγκλήθηκε στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στο Bretton Woods του New Hampshire, τον Ιούλιο του 1944. Ο στόχος της διάσκεψης ήταν να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο για την οικονομική συνεργασία και την ανάπτυξη που θα οδηγούσε σε μια πιο σταθερή και ευημερούσα παγκόσμια οικονομία. Ενώ ο στόχος αυτός παραμένει κεντρική επιδίωξη και των δύο θεσμικών οργάνων, το έργο τους εξελίσσεται συνεχώς ως απάντηση στις νέες οικονομικές εξελίξεις και προκλήσεις.
Το αρχηγείο της Παγκόσμιας Τράπεζας βρίσκεται στην Ουάσιγκτον από τον Μάρτιο του 1946, και απέχει μόνο ένα τετράγωνο από τον άλλον διάσημο διεθνή οργανισμό, το IMF ή ΔΝΤ, όπως είναι γνωστό στην Ελλάδα. To ΔΝΤ προωθεί τη νομισματική συνεργασία σε διεθνές επίπεδο και προσφέρει συμβουλές και βοήθεια για τη σταθεροποίηση και μεταρρύθμιση της οικονομίας μιας χώρας. Η Παγκόσμια Τράπεζα χρηματοδοτεί έργα υποδομών, όπως η κατασκευή κέντρων υγείας και σχολείων, εγγειοβελτιωτικα έργα ή η επέκταση των δικτύων ηλεκτρισμού και υδροδότησης.
Σήμερα η Παγκόσμια Τράπεζα έχει ως μέλη της 185 κράτη με παραρτήματα σε έξι περιοχές της γης, στην Λατινική Αμερική, στην Αφρική, στην Ανατολική Ασία, στην Ευρώπη, την Νότια Ασία και την Μέση Ανατολή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, που ήταν από τους πρωτεργάτες της δημιουργίας του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, είναι ο μεγαλύτερος και κυρίαρχος μέτοχος της Παγκόσμιας Τράπεζας και είναι το μοναδικό κράτος που διαθέτει βέτο στις αποφάσεις της.
Η τελευταία ετήσια έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας αναφέρει:
«Το έργο της Παγκόσμιας Τράπεζας είναι προσηλωμένο στους σκοπούς της: τον τερματισμό της ακραίας φτώχειας- μείωση του ποσοστού του παγκόσμιου πληθυσμού που ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας στο 3% μέχρι το έτος 2030 – και την προώθηση της κοινής ευημερίας – την αύξηση του εισοδήματος του κατώτερου 40 % του πληθυσμού. Και οι δύο από αυτούς τους στόχους πρέπει να πληρούνται κατά τρόπο βιώσιμο.»
Η Ελλάδα και η Παγκόσμια Τράπεζα
Η Ελλάδα έγινε μέλος της Παγκόσμιας Τράπεζας τον Δεκέμβριο του 1945 και ήταν ένα από τα πρώτα κράτη που δανείστηκε για να μπορέσει να ανοικοδομήσει την οικονομία της μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Ελλάδα ανήκει στην ομάδα των κρατών που περιλαμβάνει και την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Αλβανία, τον Άγιο Μαρίνο, το Τίμορ-Λέστε και την Μάλτα. Εκτελεστικός Διευθυντής είναι ο Ιταλός Πατρίζιο Παγκάνο και Αναπληρωτής Εκτελεστικός Διευθυντής ο Πορτογάλος Νούνο Μότα Πίντο. Η ομάδα αυτή έχει την ίδια σύνθεση στο ΔΝΤ. Ο Εκτελεστικός Διευθυντής είναι και εκεί Ιταλός αλλά την θέση του Αναπληρωτή κατέχει ένας Έλληνας , ο καθηγητής Μιχάλης Ψαλιδόπουλος.
Για την ιστορία μπορούμε να αναφέρουμε ότι όταν έγινε η αναδιοργάνωση και των δυο διεθνών οργανισμών την δεκαετία του 1970 αποφασίστηκε ότι ο Ιταλός εκπρόσωπος θα είναι ο Εκτελεστικός Διευθυντής και στους δυο οργανισμούς, αλλά ο Αναπληρωτής Εκτελεστικός Διευθυντής θα είναι Έλληνας στον έναν οργανισμό και Πορτογάλος στον άλλον. (Τότε ο εκπρόσωπος της Ελλάδας, Κώστας Καρανίκας, λες και γνώριζε τι θα συνέβαινε δεκαετίες αργότερα, διάλεξε τη θέση του Αναπληρωτή Εκτελεστικού Διευθυντή στο ΔΝΤ). Η Ελλάδα κατέχει το 0,09% των μετοχών της Παγκόσμιας Τράπεζας και το 0,11% των ψήφων. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Παγκόσμιας Τράπεζας αποτελείται συνήθως από τους Υπουργούς Οικονομικών ή Ανάπτυξης των κρατών-μελών.
Πρόσφατα, το περιοδικό Global Finance δημοσίευσε τον κατάλογο των πλουσιότερων κρατών του κόσμου. Στις αρχές του 21ου αιώνα η Ελλάδα κατατάσσονταν ανάμεσα στα 30 πλουσιότερα κράτη του κόσμου αλλά σήμερα βρίσκεται στην 58η θέση. Σε καλύτερη θέση από εμάς βρίσκονται Ισραήλ, Κύπρος, Τσεχία, Σλοβενία, Σλοβακία, Λιθουανία, Εσθονία, Πορτογαλία, Πολωνία και Ουγγαρία.
Η Ελλάδα για το 2017 καταλαμβάνει επίσης τη διόλου αξιοζήλευτη τέταρτη θέση παγκοσμίως στο «Δείκτη Μιζέριας» που συντάσσει το δίκτυο Bloomberg με βάση τις προοπτικές απασχόλησης και πληθωρισμού. Πρώτη στην κατάταξη βρίσκεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά – και με μεγάλη διαφορά από τη δεύτερη θέση – η Βενεζουέλα. Η πολύχρονη οικονομική κρίση στη χώρα αυτή έχει οδηγήσει σε ελλείψεις βασικών αγαθών και σε καλπάζοντα πληθωρισμό. Ακολουθεί η Νότιος Αφρική, η Αργεντινή και η Ελλάδα, με επιδείνωση του δείκτη σε σχέση με το 2016. Την πρώτη πεντάδα κλείνει η Τουρκία, η οποία ανέβηκε από την έβδομη θέση ,όπου βρισκόταν πέρυσι. Ακολουθούν η Ισπανία, η Ουκρανία, η Σερβία, η Βραζιλία και η Ουρουγουάη.
Όλοι γνωρίζουν πως φτάσαμε εδώ αλλά κανείς δεν γνωρίζει πως τελικά θα ξεφύγουμε. Ο χρόνος δεν περιμένει. Ο Γιώργος, χωρίς να ρωτήσει κανέναν προσκάλεσε το ΔΝΤ στην Αθήνα και τώρα ο Αλέξης, ζηλεύοντας τον Γιώργο και χωρίς να ρωτήσει κανέναν, προσκάλεσε την Παγκόσμια Τράπεζα που έχει σαν αποστολή να βάλει τέλος στην πιο ακραία μορφή φτώχειας στον πλανήτη Γη. Ο Αλέξης, βέβαια, δεν έμαθε ούτε άκουσε ποτέ στο Πολυτεχνείο για το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα.
Ένα πρόσφατο δημοσίευμα του περιοδικού Politico υποστηρίζει ότι η προσέγγιση που φαίνεται να επιχειρεί η Αθήνα στην Παγκόσμια Τράπεζα για οικονομική βοήθεια, απειλεί να περιπλέξει περαιτέρω το πρόγραμμα διάσωσης της χώρας. Έτσι ο οικονομολόγος Claus Vistesen της Pantheon Macroeconomics δήλωσε:
«Εάν η Ελλάδα όντως εξετάζει το ενδεχόμενο να υποβάλει αίτηση για δάνειο από την Παγκόσμια Τράπεζα, αυτό θα ήταν κυρίως σημάδι απελπισίας. Yπάρχει ένα μάλλον δυσάρεστο στίγμα γύρω από την προσφυγή στην Παγκόσμια Τράπεζα για μια θεωρητικά “ανεπτυγμένη” οικονομία. Δεν είμαι σίγουρος ότι θα βοηθήσει την Ελλάδα να αποκτήσει πιο γρήγορα πρόσβαση στις αγορές ομολόγων».
Επίλογος
Στις 24 Σεπτεμβρίου 1992 η Παγκόσμια Τράπεζα με το Ψήφισμα # 40 (Αναταξινόμηση Ελλάδας) του Διοικητικού Συμβουλίου της ανακοίνωσε ότι ο Πολυμερής Οργανισμός Εγγύησης Επενδύσεων (MIGA) αναταξινόμησε την Ελλάδα ως μέλος της Κατηγορίας Ένα, δηλαδή η Ελλάδα έπαψε να είναι αναπτυσσόμενη χώρα και προβιβάστηκε στις αναπτυγμένες χώρες. Εικοσιπέντε χρόνια αργότερα υποβιβάστηκε στην κατηγορία των αναπτυσσόμενων χωρών. Αυτό αποτελεί παγκόσμιο ρεκόρ.
Ξεκάθαρα ο κύριος ρόλος της Παγκόσμιας Τράπεζας είναι η βοήθεια προς τους απανταχού φτωχούς του πλανήτη Γη και τώρα μέσα σε αυτούς περιλαμβάνεται και η χώρα με την απαράμιλλη ιστορία ,που έφτασε να ζητιανεύει μαζί με την Βενεζουέλα. Τώρα, κατόπιν εορτής, θα ήταν ίσως καλύτερα να απευθυνόμασταν από την αρχή της κρίσης στην Παγκόσμια Τράπεζα αντί του ΔΝΤ. Αλλά ο οικονομολόγος που θα μπορούσε να μας δώσει την σωστή απάντηση απεβίωσε στις 23 Ιουνίου 1996.
Όπως έγραψε ο Αλέξης Παπαχελάς πρόσφατα στην Καθημερινή:
«Η Ελλάδα θα αλλάξει όταν στο κτίριο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου θα οργανωθεί μία «ημέρα καριέρας» από μικρές και μεγάλες εταιρείες χωρίς να ανοίξει μύτη! Απέχουμε πολύ από μια τέτοια ημέρα; Αναζητούνται οι γενναίοι που θα επωμισθούν αυτό το στοίχημα.»
‘Όταν πραγματοποιηθεί το όνειρο αυτό, τότε και μόνο τότε δεν θα έχουμε πλέον την ανάγκη ούτε του ΔΝΤ ούτε της Παγκόσμιας Τράπεζας.