Περιοχή πολύπαθη και επιρρεπής στις εθνοτικές εντάσεις, τα Βαλκάνια δείχνουν πλέον να επιστρέφουν σε τροχιά αλληλοσπαραγμού, με τα σημάδια της ανάφλεξης να φαντάζουν σήμερα πιο ανησυχητικά από ό,τι κάθε άλλη φορά τα τελευταία περίπου 16 χρόνια, από το 2001 δηλαδή και μετά (με εξαίρεση ίσως το επίσης επεισοδιακό, λόγω Κοσόβου, 2008).
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
Πηγή πρόσθετης ανησυχίας σήμερα, η διάθεση που εμφανίζουν οι πρωταγωνιστές των εξελίξεων όχι να ρίξουν τους τόνους, αλλά να τραβήξουν το σκοινί στα άκρα, ρισκάροντας συγκρούσεις με αβέβαιη έκβαση. Οι αλβανικές ηγεσίες σε Τίρανα και Πρίστινα (Κόσοβο) επιχειρούν «ανοίγματα» σε ξένα «χωράφια», στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ αλλά και της Σερβίας, προκαλώντας την έντονη αντίδραση Σλάβων και Σέρβων (αλλά και Ρώσων), που σπεύδουν από την πλευρά τους να ανταποδώσουν με το ίδιο νόμισμα. Οι μεν Σέρβοι καταγγέλλουν σχέδια περί «Μεγάλης Αλβανίας». Οι δε Αλβανοί σχέδια περί «Μεγάλης Σερβίας». Μεταξύ τους, το χάσμα δείχνει να μεγαλώνει.
Η «αλβανική» κυβέρνηση του Κοσόβου προωθεί εδώ και λίγα 24ωρα νομοσχέδιο για τη μετατροπή των δυνάμεων ασφαλείας της χώρας (των καλούμενων Kosovo Security Forces/KSF, που αριθμούν σήμερα περίπου 2.500 ελαφρά οπλισμένους άνδρες) σε κανονικό εθνικό στρατό με βαρύ οπλισμό και 8.000 άνδρες (5.000 ενεργούς συν 3.000 εφέδρους). Κι αυτό, χωρίς φυσικά τη σύμφωνη γνώμη της σερβικής μειοψηφίας (που αριθμεί 11 βουλευτές σε σύνολο 120), όπως επιτάσσει το Σύνταγμα. Η ίδια η Σερβία, το ΝΑΤΟ αλλά και η Ουάσιγκτον έσπευσαν να εκφράσουν την αντίθεσή τους σε τέτοιου τύπου μονομερείς κινήσεις, και μάλιστα σε έντονο ύφος. Η διάθεση, ωστόσο, παραμένει.
Μόλις λίγα 24ωρα νωρίτερα, ο πρόεδρος της Αλβανίας Μπουγιάρ Νισάνι είχε πραγματοποιήσει επίσκεψη στη Ν. Σερβία, στους δήμους του Μπουγιάνοβατς και του Πρέσεβο, όπου ζουν αλβανόφωνοι, την πρώτη επίσκεψη Αλβανού προέδρου στην περιοχή μετά το 1948 και... τον Χότζα. Το αλβανικό στοιχείο στην κοιλάδα του Πρέσεβο διεκδικεί μεγαλύτερη αυτονομία από τη Σερβία, ανεβάζοντας μάλιστα τους τόνους. Ανάλογες διαθέσεις εκδηλώνουν και οι Αλβανοί του Μαυροβουνίου, το οποίο διανύει περίοδο βαθιάς κρίσης μετά τις επεισοδιακές εκλογές του Οκτωβρίου. Η πολιτική κρίση ωστόσο δεν είναι πουθενά αλλού τόσο έντονη όσο στην ΠΓΔΜ. Είναι, μάλιστα, με πεδίο πλέον τα Σκόπια, που η κόντρα μεταξύ Αλβανών και Σλάβων-Σέρβων οξύνεται αποκτώντας νέες διευρυμένες διαστάσεις. Οι Σλάβοι της ΠΓΔΜ (Ιβάνοφ, Γκρούεφσκι) καταγγέλλουν αλβανική ανάμειξη στα εσωτερικά της χώρας, βάζοντας στο στόχαστρο τα Τίρανα και την Πρίστινα. Ρωσία και Σερβία σπεύδουν να τους στηρίξουν. Οι Αλβανοί της ΠΓΔΜ από την άλλη κατηγορούν το σλαβικό κατεστημένο για πραξικόπημα. Και το χάος διαιωνίζεται...
Στο «κόκκινο» και η Σερβία με τους γείτονές της
Παρά την εσωτερική της σταθερότητα, η Σερβία βλέπει τις σχέσεις της με τους γείτονες να επιδεινώνονται δραματικά. Σερβικό τρένο με την επιγραφή «Το Κόσοβο είναι σερβικό» επιχείρησε να περάσει τον περασμένο Ιανουάριο στα εδάφη της σερβικής μειονότητας στο Β. Κόσοβο, ανεβάζοντας την ένταση μεταξύ των δύο χωρών στο «κόκκινο». Τάσεις αυτονόμησης εκδηλώνουν ωστόσο και οι Σέρβοι της Βοσνίας.