Οι ενεργές εστίες αντιπαράθεσης και η ανάδειξη νέων, φέρνουν πιο κοντά μια γενικευμένη στρατιωτική σύγκρουση
Του Σπύρου Παναγιώτου
Η εποχή, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, κατά την οποία οι
νεοσυντηρητικοί των ΗΠΑ με επικεφαλής τον Ρόμπερτ Κάγκαν, συνέγραφαν το
μανιφέστο για τον «Νέο Αμερικανικό Αιώνα» υποστηρίζοντας την
αναγκαιότητα επιβολής και διατήρησης μιας «Παγκόσμιας Τάξης» υπό την
αιγίδα των ΗΠΑ, δεν φαίνεται να τελείωσε.
Παρά το γεγονός ότι ο συντάκτης του μανιφέστου υποστηρίζει πως η ήττα
της Χίλαρι Κλίντον αποτέλεσε πλήγμα για αυτούς τους σχεδιασμούς όλα
δείχνουν ότι οι πολεμικές προετοιμασίες επιταχύνονται, ενώ οι εστίες
θερμής αντιπαράθεσης συνεχίζουν να υπάρχουν και νέα μέτωπα ανοίγουν σε
όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη.
Παρά τη ρητορική Τραμπ για άμβλυνση της οξύτητας με τη Ρωσία
σημειώνεται σημαντική αύξηση των παγκόσμιων δαπανών για εξοπλιστικά
προγράμματα. Τον πρώτο κιόλας μήνα της προεδρικής του θητείας ανακοίνωσε
τεράστια αύξηση των στρατιωτικών δαπανών των ΗΠΑ στο 9% του ΑΕΠ,
επιβεβαιώνοντας έτσι ότι το «Πρώτα η Αμερική» δεν σημαίνει καθόλου
παραίτηση από τα οικονομικά και γεωπολιτικά της συμφέροντα ανά τον
κόσμο. Παράλληλα ο Αμερικανός πρόεδρος με δηλώσεις του αναγνωρίζει τη
στρατηγική σημασία του ΝΑΤΟ και καλεί τα μέλη του να αυξήσουν τις
δαπάνες συμμετοχής στον προϋπολογισμό του.
Η Ευρώπη στο επίκεντρο των θερμών μετώπων
Η πολιτική περικύκλωσης της Ρωσίας από τη Βαλτική και τη Μαύρη
Θάλασσα με αιχμή τις ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις, δεν έχει εγκαταλειφθεί μετά την
εγκατάσταση του Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής της Ατλαντικής Συμμαχίας που συγκλήθηκε
στα μέσα Φλεβάρη στις Βρυξέλλες, ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ,
ξεκαθάρισε ότι οι ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις βρίσκονται στη φάση ανάπτυξης 4
πολυεθνικών σχηματισμών μάχης στα σύνορα με τη Ρωσία. Στην ίδια σύνοδο,
υπήρξαν συναντήσεις με τους ιθύνοντες της Γεωργίας, με θέμα την ασφάλεια
σε Μαύρη Θάλασσα και Καύκασο και τις αναδιαρθρώσεις στις ένοπλες
δυνάμεις της χώρας «που θα τη φέρνουν πιο κοντά στο ΝΑΤΟ». Ο
Στόλτενμπεργκ επιβεβαίωσε ότι το ΝΑΤΟ «θα συνεχίσει να υποστηρίζει την
Ουκρανία», ενώ ταυτόχρονα έχει αυξήσει τη ναυτική του παρουσία στη Μαύρη
Θάλασσα με επίκεντρο τη Ρουμανία. Την ίδια στιγμή, η ανάπτυξη των
πυρηνικών όπλων της αντιπυραυλικής ασπίδας σε Πολωνία και Ρουμανία
προχωρά κανονικά
Από την πλευρά της η Ρωσία απαντά με τη διοργάνωση μεγάλων
στρατιωτικών γυμνασίων και κατηγορεί το ΝΑΤΟ ότι έχει αναπτύξει ισχυρές
χερσαίες δυνάμεις και οπλικά συστήματα στις τρεις χώρες της Βαλτικής,
την Πολωνία και τα ανατολικά Βαλκάνια, δείχνοντας έτσι και τη Γερμανία
που για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έχει αναπτύξει
στρατιώτες και άρματα μάχης που εγκαταστάθηκαν στη Λιθουανία.
Σε μια συγκυρία μεγάλων πολιτικών αναστατώσεων στην Ε.Ε με τις
συνέπειες του Brexit να παραμένουν άγνωστες, τον ευρωπαϊκό Νότο να
καταρρέει κοινωνικά και οικονομικά και σοβαρές εκλογικές αναμετρήσεις να
απειλούν με νέα επεισόδια τη συνοχή της, οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες αφήνουν
τη γηραιά ήπειρο, για άλλη μια φορά, να βρίσκεται στο επίκεντρο
πολεμικών συγκρούσεων.
Αλλαγή συμμαχιών στη Μ. Ανατολή και στοχοποίηση του Ιράν
Ο διεθνοποιημένος πόλεμος της Συρίας συνεχίζεται χωρίς ορατό τέλος,
ενώ νέες περιπλοκές καθιστούν εξαιρετικά δυσανάγνωστες και απρόβλεπτες
τις εξελίξεις. Η προεκλογική ρητορική Τραμπ προέβλεπε στενή συνεργασία
με τη Ρωσία και αποκλειστική προτεραιότητα τη συντριβή των δυνάμεων του
Χαλιφάτου στην περιοχή. Οι μετεκλογικές εξαγγελίες Τραμπ έθεσαν στο
στόχαστρο των αμερικανικών επιδιώξεων κυρίως την εξάλειψη του κινδύνου
που συνιστά το Ιράν, ένας στενός εταίρος της Ρωσίας και καθοριστικός
παράγοντας των εξελίξεων στα μέτωπα της Συρίας.
Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ επιχειρούν να αναθερμάνουν τη συνεργασία τους με
Ισραήλ και Σαουδική Αραβία, ως στοιχειώδη προϋπόθεση περιορισμού της
διείσδυσης και της δυναμικής της Ρωσίας στη Μ. Ανατολή. Σε εφαρμογή του
σχεδίου αυτού επιχειρείται η επαναπροσέγγιση Ερντογάν και η αποτροπή
της συνεργασίας Τουρκίας – Ρωσίας. Οι σχεδιασμοί αυτοί συναντούν ήδη
δυσκολίες. Ο σουλτάνος Ερντογάν πιέζει τις ΗΠΑ να εγκαταλείψουν το
σχέδιο συγκρότησης κουρδικού κρατιδίου στη Β. Συρία και απειλεί να
σταματήσει την παραχώρηση της στρατηγικής σημασίας βάσης του Ιντσιρλίκ
στις ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, ο Ερντογάν ανακοινώνει την πρόθεσή του να
αγοράσει πυραύλους S-400 και να δημιουργήσει μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου
με τη Ρωσία σε ένα συνεχές παιχνίδι εκβιασμών και ανατροπών.
Δεν είναι λίγες οι παράμετροι που καθιστούν το συριακό πρόβλημα άλυτο
γρίφο και απρόβλεπτες τις εξελίξεις. Πολλά θα κριθούν από την
αποσαφήνιση της νέας αμερικανικής πολιτικής σε ολόκληρη τη Μ. Ανατολή
και ιδιαίτερα από το πόσο θα στοχοποιηθεί το Ιράν. Ο βαθμός συσπείρωσης
ισχυρών περιφερειακών δυνάμεων Ισραήλ, Τουρκίας, Σαουδικής Αραβίας στους
αμερικανικούς σχεδιασμούς αποτελεί βασικό, αν και άγνωστο προς το
παρόν, παράγοντα των εξελίξεων. Από την άλλη πλευρά ο αποφασιστικός
ρόλος της Ρωσίας στη Συρία και οι βλέψεις της για ενίσχυση της παρουσίας
της σε όλη τη Μ. Ανατολή βεβαιώνουν τη μεγάλη αστάθεια ολόκληρης της
περιοχής και δυναμώνουν το ενδεχόμενο, τυχαία ή σχεδιασμένα, η περιοχή
που επιλέχθηκε για να εφαρμοσθεί στην πράξη η πολιτική Τραμπ για
«προσέγγιση και συνεργασία» ΗΠΑ – Ρωσίας να μετατραπεί αιφνιδίως σε ζώνη
μεγάλων πολεμικών αναμετρήσεων.
Η Ελλάδα στο επίκεντρο των γεωπολιτικών συγκρούσεων
Η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στο κέντρο των εξελίξεων και εμπλέκεται
άμεσα στις γεωπολιτικές συγκρούσεις της περιοχής. Η κλιμακούμενη ένταση
στον άξονα Θράκη – Αιγαίο – Κύπρος και η έξαρση της επιθετικής
ρητορικής από όλες τις πτέρυγες του τουρκικού κατεστημένου (Ερντογάν,
Γκρίζοι Λύκοι, Κεμαλιστές) πιστοποιούν ότι η ελληνοτουρκική κρίση δεν
έχει συγκυριακά χαρακτηριστικά αλλά σχετίζεται με τις γεωπολιτικές
επιδιώξεις της Τουρκίας τη στιγμή που επαναχαράσσεται ο χάρτης
ολόκληρης της περιοχής. Το συστημικό ελληνικό πολιτικό προσωπικό
βρίσκεται σε αυτή την κρίση χωρίς σχέδιο. Μοναδική καταφυγή η ολοένα και
πιο στενή σύνδεσή του με τα αμερικάνικα σχέδια, η συνέχιση των
εξοπλισμών αποκλειστικά με ΝΑΤΟϊκά όπλα και η συμμετοχή στα ΝΑΤΟϊκά
σχέδια στην περιοχή δεν υπηρετούν μια πολυδιάστατη πολιτική συμμαχιών
και άμυνας έναντι των υπαρκτών κινδύνων. Οι επιλογές αυτές οδηγούν τη
χώρα πιο κοντά στον κίνδυνο σύγκρουσης.
Όξυνση στη Νότια Σινική θάλασσα
Τελευταίο, αλλά όχι έσχατο, το ότι η Νότια Σινική θάλασσα αποτελεί
μια νέα εστία θερμής αντιπαράθεσης σε πλήρη εξέλιξη, καθώς η Κίνα,
οικονομικά και πολιτικά, αποτέλεσε δημόσια διακηρυγμένο στόχο της νέας
διοίκησης του Τραμπ. Οι εμπρηστικές δηλώσεις που αντάλλαξαν οι δύο
πλευρές (δες σχετικά στον Δρόμο, φύλλο 21/1/17 ) δίνουν τη θέση
τους σε μελέτες που βλέπουν Κίνα και Ρωσία σαν δύο «ανταγωνιστές» που
έχουν αυξήσει σημαντικά τις στρατιωτικές τους δυνατότητες και απειλούν
να διαταράξουν την παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ. Η αμερικανική πολιτική
εισάγει το όρο «άρνηση και τιμωρία» για να περιγράψει τη στάση της
έναντι της Κίνας στις ζώνες ζωτικού ενδιαφέροντος.
Υπάρχει ένα συμπέρασμα
Σημαντικά γεγονότα και δείκτες πιστοποιούν ότι η τάση για πόλεμο
συνεχώς δυναμώνει. Αν ο 20ός αιώνας χαρακτηρίσθηκε σαν ο αιώνας των
επαναστάσεων, αντεπαναστάσεων και πολέμων όλα δείχνουν ότι η ανθρωπότητα
τον 21ο αιώνα θα βρεθεί και πάλι αντιμέτωπη με μεγάλη και καταστροφική
πολεμική αναμέτρηση.
Το τι τελικά θα συμβεί εξαρτάται αποκλειστικά από τη στάση που θα κρατήσουν οι λαοί.
Πολύπλευρη η εμπλοκή της Ελλάδας στα θερμά μέτωπα
Αμείωτη συνεχίζεται η τουρκική επιθετικότητα με εμπρηστικές δηλώσεις
και επιχειρησιακά στρατιωτικά τετελεσμένα σε όλο τον άξονα των θαλάσσιων
συνόρων του Αιγαίου μέχρι την Κύπρο.
Την στιγμή που το ερευνητικό σκάφος Τσεσμέ κόβει βόλτες στα ανοικτά
της Θάσου, η τουρκική αεροπορία επιχειρεί χαμηλές πτήσεις πάνω από
κατοικημένα νησιά του Αιγαίου και το ναυτικό της πραγματοποιεί βολές
στις ακτές του Φαρμακονησιού οργιάζουν οι φήμες και οι αναλύσεις (δες
σχετικά εκτιμήσεις Ι. Μάζη) για προετοιμασία σκηνικού πολέμου στην
ευρύτερη περιοχή του Καστελόριζου. Δίπλα σε αυτά ο υπουργός Άμυνας με
χθεσινές (2/3) δηλώσεις στη Βουλή έκανε λόγο για σχεδιαζόμενο θερμό
επεισόδιο στην Κύπρο όταν τον Ιούνιο θα αρχίσουν οι εργασίες άντλησης
φυσικού αερίου σε οικόπεδο εντός των κυπριακών χωρικών υδάτων.
Ανεξάρτητα από τις προθέσεις του Π.Καμμένου και την κατηγορηματική
διάψευση από την κυπριακή κυβέρνηση, δημοσιεύματα εφημερίδων κάνουν λόγο
για μαζικές παραβιάσεις του εναέριου χώρου του νησιού από τουρκικά F-16
και δέσμευση μεγάλου μέρους του FIR Λευκωσίας για τη διεξαγωγή
αεροναυτικών ασκήσεων μέχρι τις 20 Μαρτίου.
Όλα αυτά, σε συνδυασμό με εμπρηστικές δηλώσεις του Ερντογάν και
κυβερνητικών παραγόντων αλλά και του αρχηγού των Γκρίζων Λύκων και της
κεμαλικής αντιπολίτευσης βεβαιώνουν ότι η γειτονική χώρα εντάσσει την
οξύτητα στο Αιγαίο ως μέρος ενός συνολικού γεωστρατηγικού της σχεδίου σε
ολόκληρη τη Μ. Ανατολή. Η Τουρκία φιλοδοξεί όχι μόνο να μην γίνει θύμα
της επαναχάραξης του χάρτη της περιοχής αλλά να διασφαλίσει για την ίδια
ισχυρό και αναβαθμισμένο διεθνή γεωπολιτικό ρόλο. Με αυτήν την έννοια ο
Ερντογάν ανοίγει όλα τα μέτωπα έχοντας πιθανά στο μυαλό του ότι οι
διεκδικήσεις στο Αιγαίο μπορούν να τον «καλύψουν» έναντι απωλειών στα
μέτωπα Συρίας και Ιράκ.
Επιθετικά
αμερικανικά ελικόπτερα εκφορτώνονται στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης με
σκοπό να λάβουν μέρος στη ΝΑΤΟϊκή επιχείρηση «Atlantic Resolve»
Απροετοίμαστη η χώρα εμπλέκεται στους σχεδιασμούς ΗΠΑ και ΝΑΤΟ
Αν και ο ελληνικός λαός, ιδιαίτερα στις παραμεθόριες περιοχές,
αντιλαμβάνεται τους κινδύνους που κρύβει η τουρκική επιθετικότητα ο
επίσημος ελληνικός κόσμος συνεχίζει χωρίς σχέδιο και στρατηγική να
αντιμετωπίζει την Τουρκία σύμφωνα με τις υποδείξεις των δυτικών της
εταίρων.
Έτσι τη στιγμή που το Αιγαίο «φλέγεται» η ελληνική κυβέρνηση
συναίνεσε στη συμμετοχή της χώρας σε ΝΑΤΟϊκές ασκήσεις σε Αιγαίο, Ανατ.
Μεσόγειο αλλά και Μαύρη Θάλασσα. Το σενάριο της άσκησης προβλέπει τον
αποκλεισμού της διόδου «Ανατολική Μεσόγειος-Αιγαίο – Στενά – Μαύρη
Θάλασσα» με στόχο τον έλεγχο της διεξόδου του ρωσικού στόλου της Μαύρης
θάλασσας στη Μεσόγειο. Στα πλαίσια της άσκησης το αμερικανικό ναυτικό
σκοπεύει να παρατείνει την παραμονή του στη Μαύρη Θάλασσα 4 μήνες
περισσότερο «σπάζοντας» διεθνείς συμφωνίες που το απαγορεύουν (Μοντρέ).
Την ίδια στιγμή, στις 25/2, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης αποβιβάστηκαν
οκτώ επιθετικά ελικόπτερα UH-60 Black Hawk καθώς και άλλος εξοπλισμός
σε κοντέινερς στο πλαίσιο της ΝΑΤΟϊκής επιχείρησης «Atlantic Resolve».
Σύμφωνα με αρμόδιες στρατιωτικές πηγές τα ελικόπτερα απογειώθηκαν με
τελικό προορισμό τους την Πολωνία, ενώ τα κοντέινερ φορτώθηκαν σε
φορτηγά και ακολούθησαν οδικώς. Πρόκειται για στρατιωτικό υλικό που θα
αναπτυχθεί σε χώρες της Ανατ. Ευρώπης στα πλαίσια των σχεδιασμών για
περικύκλωση της Ρωσίας.
Με αυτό τον τρόπο η Ελλάδα έχει ενεργό ανάμειξη στα ΝΑΤΟϊκά παιχνίδια πολέμου – παίζοντας με την τύχη της.
Αγορά αμερικανικών όπλων ύψους άνω των 3,5 δισ. ευρώ
Την ίδια στιγμή ο υπουργός. Άμυνας Π. Καμμένος εξήγγειλε και επίσημα
το ενδιαφέρον της χώρας για αγορά οπλικών συστημάτων από τις ΗΠΑ ύψους
πάνω από 3,5 δισ. ευρώ. Στη σχετική συζήτηση στη Βουλή η οξύτατη
αντιπαράθεση με τον Θ. Θεοχαρόπουλο βουλευτή της ΔΗΣΥ και πρόεδρο της
ΔΗΜΑΡ αφορούσε κυρίως τις μίζες από τα εξοπλιστικά προγράμματα του ΠΑΣΟΚ
και στον «απρόβλεπτο» ρόλο του Καμμένου στο Αιγαίο. Στην ουσία η
τοποθέτηση του κ. Θεοχαρόπουλου «συναντήθηκε» με τη στάση του Ν. Φίλη
που είχε αφήσει αιχμές για το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα την ώρα που,
όπως είπε, μειώνεται το αφορολόγητο των χαμηλόμισθων και των
χαμηλοσυνταξιούχων. Δεν φθάνει που ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ από κοινού
συνυπέγραψαν και καταδίκασαν τη χώρα στη μνημονιακή βαρβαρότητα, σήμερα
συναινούν στο η αποικία χρέους οφείλει να μείνει παντελώς απροετοίμαστη
απέναντι στην τουρκική απειλή. Το πρόβλημα δεν είναι βέβαια αν η χώρα
πρέπει ή όχι να αγοράσει όπλα. Το πρόβλημα είναι ότι αγοράζοντας
αποκλειστικά αμερικανικά όπλα εξοπλίζεται με οπλικά συστήματα που δεν
προσιδιάζουν στις δικές της ανάγκες αλλά αποκλειστικά στις προδιαγραφές
των αμερικανονατοϊκών σχεδίων. Και από αυτή την άποψη όχι μόνο
υπογράφεται ένα νέο συμβόλαιο μεγαλύτερης εξάρτησης της χώρας από τη
δυτική συμμαχία αλλά απεμπολείται το πλεονέκτημα μιας πολυδιάστατης
ανεξάρτητης και ουδέτερης πολιτικής ικανής να εξασφαλίσει και την άμυνα
της χώρας και την προάσπιση της ειρήνης.