ΚΟΥΡΤΑΛΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Σιγή ιχθύος τηρεί η κυβέρνηση εδώ και πολύ καιρό σχετικά με τα capital controls. Αυτά που είχαν υποσχεθεί-δεσμευθεί ότι θα αρθούν το αργότερο ως τα μέσα του… 2016. Ακόμη και ο Πρωθυπουργός έχει λάβει ενεργότατο μέρος σε αυτή την εκστρατεία παραμυθιάσματος της κοινωνίας. Κι όμως είναι ακόμα εδώ ( και τα capital controls, και… ο ίδιος). Και η πλήρη άρση τους να αναμένεται στο… άγνωστο, ενώ η αυστηροποίησή τους μοιάζει πιο πιθανή από ποτέ. Το σίγουρο είναι πως η κυβέρνηση αποφεύγει να κάνει οποιαδήποτε αναφορά πλέον, καθώς έχουν γίνει ρουτίνα.
Το εντυπωσιακό είναι ότι τα capital controls δεν κατάφεραν να ανατρέψουν την κατάσταση στις ελληνικές τράπεζες. Δεν έφεραν την αύξηση των καταθέσεων που ήλπιζε η κυβέρνηση. Αν και αναγκαστικά περιορίστηκαν οι εκροές, ωστόσο δεν σταμάτησαν. Μάλιστα στο πρώτο δίμηνο του έτους καταγράφηκε εκροή 2,5 δις ευρώ με τις καταθέσεις να αγγίζουν τα επίπεδα προ ευρώ. Τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μόνο τον Ιανουάριο ανήλθαν σε 1 δις. ευρώ με την τάση αυτή να συνεχίζεται και τον Φεβρουάριο, ενώ ο πλήρης αντίκτυπος των καθυστερήσεων της αξιολόγησης θα φανεί τον Μάρτιο.
Τα νέα στοιχεία για τον ELA, επιβεβαιώνουν επίσης την έκτακτη κατάσταση στην οποία αρχίζουν και μπαίνουν οι τράπεζες και δικαιολογούν την συνέχιση ή και την ενίσχυση των κεφαλαιακών ελέγχων. Πιο αναλυτικά, η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών από το μηχανισμό έκτακτης ρευστότητας ( η οποία είναι πολύ πιο ακριβή από την χρηματοδότηση από την ΕΚΤ) αυξήθηκε κατά 300 εκατ. ευρώ μηνιαίως το Φεβρουάριο και στα 43,1 δισ. ευρώ από 42,8 δισ. ευρώ στο τέλος Ιανουαρίου. Αξίζει να σημειωθεί πως στα τέλη Ιανουαρίου οι τράπεζες είχαν καταφέρει να περιορίσουν την έκθεσή τους στον ELA κατά 900 εκατ. ευρώ από τον Δεκέμβριο ή κατά 2%.
Την περασμένη εβδομάδα η Moodys είχε προειδοποιήσει σε έκθεσή της ότι στην περίπτωση που υπάρξει αύξηση του ELA για να αντισταθμιστεί η εκροή καταθέσεων, αυτό θα αυξήσει τα κόστη χρηματοδότησης των τραπεζών και θα μειώσει την κερδοφορία, ενώ θα είναι καταστροφική σε ό,τι αφορά στη βελτίωση της εμπιστοσύνης των καταθετών και την περαιτέρω χαλάρωση των capital controls.
Σύμφωνα με τη Moody’s, η μείωση των καταθέσεων αποδίδεται κυρίως στην καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης, που μείωσε την εμπιστοσύνη των καταθετών.
Αυτή η λέξη-κλειδί, η «εμπιστοσύνη» είναι κάτι που δεν κουβαλάει μαζί της, δυστυχώς, η ελληνική κυβέρνση. Για αυτό ούτε κι οι καταθέσεις αλλά ούτε και οι επενδύσεις αναμένεται να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Είχαμε ακούσει από την κυβέρνηση και το εξής φοβερό, βεβαίως, βεβαίως: «τα capital controls θα αρθούν όταν επιστρέψουν οι καταθέσεις»…! Γι αυτό λοιπόν εμείς προχωρούμε στην... ασφαλή πρόβλεψη ότι οι έλεγχοι κεφαλαίων δεν θα αρθούν ποτέ, και μετά και από την επιδείνωση της κατάστασης των τραπεζών, το πιο πιθανό είναι πως θα ενισχυθούν κι άλλο…
Το θέμα των capital controls το θυμίζει (όχι ότι ξεχνιέται) η ιστορική στιγμή που θα ζήσει αυτή την εβδομάδα η Ισλανδία. Μετά από σχεδόν εννέα χρόνια επιβολής των capital controls, η χώρα ανακοινώνει την πλήρη άρση τους. Η Ισλανδία κατέφυγε στους ελέγχους κεφαλαίων μετά από την κατάρρευση των τριών μεγαλύτερων τραπεζών της και την βύθιση άνω του 30% της κορώνας το 2008. Αυτό είχε παγιδεύσει πολλούς ξένους επενδυτές, οι οποίοι είχαν τοποθετηθεί μαζικά στην Ισλανδία, λόγω των υψηλών αποδόσεων των ισλανδικών assets. Σύμφωνα με τους αναλυτές η άρση των έλεγχων στη ροή των κεφαλαίων θα προσελκύσει περισσότερα χρήματα στις ισλανδικές αγορές, όπου οι αποδόσεις των 5ετών ομολόγων αγγίζουν το 5% και τα πρόσφατα στοιχεία έδειξαν ότι η οικονομία αναπτύσσεται πάνω από 11%, τον ταχύτερο ρυθμό εδώ και 10 χρόνια.
Όπως σχολιάζει η Citi, η άρση των ελέγχων κεφαλαίου θα παρέχει περαιτέρω «καύσιμα» στην ήδη δυναμική εγχώρια οικονομία και θα επιτρέψει στους επενδυτές να διαφοροποιήσουν τα assetsτους. Μάλιστα, όπως τονίζει, η ισλανδική εμπειρία σχετικά με τα capital controls θα μπορούσε επίσης να θεωρηθεί ως ένα πρότυπο για ορισμένες χώρες της ευρωζώνης, όπως η Ελλάδα.
Να σχολιάσω εγώ πως η Ισλανδία και με αυτούς τους ρυθμούς ανάπτυξης (11%, επαναλαμβάνω), χρειάστηκε εννέα σχεδόν χρόνια για να επιτρέψει την πλήρη άρση των ελέγχων. Στην Ελλάδα, όπου η ελληνική κυβέρνηση αρνείται να παραδεχτεί πως μετά την μηδενική ανάπτυξη του 2016 και το δ’ τρίμηνο ύφεσης-σοκ, οι περήφανοι στόχο για το +2,7% (οι οποίοι έγιναν κρυφά +2,5%) είναι απολύτως μη ρεαλιστικοί, με την λιτότητα που συνεχίζεται, με τους διώκτες των επενδύσεων που συνεχίζουν να μας κυβερνούν, και με την συνεχή εποπτεία και τα μέτρα που θα πρέπει να παίρνουμε για την επίτευξη του στόχου του 3,5% για το πλεόνασμα έως το… άγνωστο προς το παρόν, για ποιο τέλος των capital controls μπορούμε να μιλάμε;
Και ας μην ξεχνάμε και τον άλλον σημαντικό παράγοντα. Δεν συμφέρει με τίποτα την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να αρθούν οι έλεγχοι κεφαλαίων. Το τραπεζικό κραχ και ο πανικός στα γκισέ από τον κόσμο που θα ήθελε να σηκώσει τα λεφτά του, θα σήμανε και την κατάρρευση της κυβέρνησής τους σε χρόνο dt.