ΚΑΣΣΑΝΔΡΟΣ
Ο Καγκελάριος Μπίσμαρκ όταν ερωτήθηκε προς τα τέλη του 19ου Αιώνα αν κάτι μπορούσε να ανατρέψει την μακροχρόνια περίοδο ειρήνης στην Ευρώπη, απήντησε: “Τίποτε, εκτός από κάποια ανοησία στα Βαλκάνια”.
Η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται αλλά ανακυκλώνεται. Οι ίδιες σταθερές όταν εμφανίζονται οι ίδιες συνθήκες εμφανίζουν παρόμοια αποτελέσματα.
Αυτό συμβαίνει τώρα στα Βαλκάνια, όπου άλλα, δραματικότερα γεγονότα στην Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία μας αποσπούν την προσοχή και δεν αισθανόμαστε όσο πρέπει, τις εξελισσόμενες και επικείμενες αναταράξεις, στην άμεση περιφέρεια μας.
Όμως η επόμενη περιοχή αστάθειας είναι τα Βαλκάνια.
Τίποτα δεν έχει αλλάξει από των πυρήνα των απόψεων της κάθε Βαλκανικής χώρας που με την Οικονομική τους καχεξία μαζί, τροφοδοτούν τον εθνικισμό τους που δεν σταμάτησε ποτέ. Ο πόλεμος Δύσης-Σερβίας υπέρ Αλβανίας δημιούργησε ένα εθνικιστικό ρήγμα εκεί, που θα κρατήσει έναν Αιώνα ακόμη. Το μόρφωμα που λέγεται Βοσνία είναι μια καταστροφή που περιμένουμε να συμβεί. Η Ρουμανία αποσπάσθηκε ήδη από την Γερμανία και ετέθη υπό την σκέπη των ΗΠΑ και οι χώρες Μοντενέγκρο, Βουλγαρία και Σκόπια αναπροσανατολίζουν την Πολιτική τους προς το Ρωσικότερο.
Οι συνθήκες αυτές υπάρχουν εδώ και πολύ καιρό. Από τότε που η Δύση ενέταξε τις χώρες στην ΕΕ ή/και στο ΝΑΤΟ ή τους έδωσε καθεστώς υποψηφιότητας σε αυτούς τους θεσμούς, τις ξέχασε.
Οι Ρώσοι όμως έχουν αντιληφθεί καλά ότι αποδίδει πολύ για αυτούς, η είσοδος τους, στα κενά της Αμερικανικής Πολιτικής, που πρόσφατα, λόγω αμφισημίας Τραμπ, έγιναν περισσότερα.
Το πρώτο κενό που εκμεταλλεύτηκαν μετά τα Ουκρανικά, όταν ο Άσσαντ κινδύνευε να πέσει και το Ισλαμικό Κράτος να επικρατήσει, ήταν ο φόβος των ΗΠΑ για αυτό το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο είχε ήδη εξελιχθεί σε ισχυρότερη και ανεξέλεγκτη δύναμη, πολύ περισσότερο από ότι ήταν διατεθειμένες οι ΗΠΑ να δεχτούν στην περιοχή.
Αυτό συνδυαζόμενο με την άρνηση της Προεδρίας Ομπάμα να εμπλέξει Αμερικανικές Στρατιωτικές Δυνάμεις επί του εδάφους στην Συρία, επέτρεψε στους Ρώσους να επανεισβάλλουν στην Συρία, στηρίζοντας τον Άσσαντ και καλύπτοντας το κενό που είχε αφήσει η απέχθεια Ομπάμα για εμπλοκή Αμερικανικών Ε.Δ. στα εδάφη της Συρίας.
Οι Ρώσοι σημείωσαν επίσης ότι η Λιβύη ουσιαστικά είχε αφεθεί στην τύχη της.
Οι Ρώσοι ξέρουν ότι οι ίδιοι δεν μπορούν απ’ ευθείας να αντιπαρατεθούν με τις ΗΠΑ. Προσπαθούν με ένα μείγμα διπλωματίας και χρήσης βίας να συστήνουν γεωπολιτικά ισχυρές καταστάσεις ώστε να έχουν και αυτοί συγκριτικά πλεονεκτήματα όταν κάθονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ.
Έχουν διαπιστώσει την ανομολόγητη αλλά εμφανή επιθυμία της Αιγύπτου να επεκταθεί με κάποιον τρόπο προς την Κυρηναϊκή της Λιβύης, της οποίας τα πετρέλαια θα έλυναν σε μεγάλο βαθμό τα προβλήματα της Οικονομίας της Αιγύπτου. Έτσι προσέγγισαν τον εντυπωσιακά ικανό Λίβυο πολέμαρχο, στρατηγό Khalifa Haftar, πρώην δημιούργημα των Αμερικανών, και σε συνεννόηση με την Αίγυπτο, και μάλιστα μέσω της στρατιωτικής βάσης του Sidi Barani της Αιγύπτου, τον στηρίζουν με υλικό και πρόσφατα με ρωσικές ειδικές δυνάμεις, στον εμφύλιο πόλεμο ενάντια στην ομάδα εξουσίας που αποτελεί την “Κυβέρνηση” της Λιβύης. Αυτό έχει διαψευστεί τόσες φορές επίσημα από τόσους πολλούς που μάλλον είναι αλήθεια.
Ο Στρατηγός Haftar κατέλαβε τα κομβικά πετρελαϊκά λιμάνια Ras Lanuf και Es Sider και θα προσπαθήσει να καταλάβει την περισσότερη πετρελαιοπαραγωγό περιοχή της Κυρηναϊκής, με συμπαραστάτες Αίγυπτο και Ρωσία.
Η γεωπολιτική δράση της Ρωσίας όμως, που μας απασχολεί κατά τον πλέον άμεσο τρόπο, είναι στα Βαλκάνια.
Η Ρωσία επανέκαμψε στα Βαλκάνια χρησιμοποιώντας τις παλιές συνταγές του Σλαβισμού και της Ορθοδοξίας μαζί με τις μόνιμες συνταγές της πολιτικής και οικονομικής παρουσίας, της διπλωματικής προσφοράς αλλά και την εκμετάλλευση του πλέον “χρήσιμου ηλίθιου” που είχε μέχρι τώρα, της Τουρκίας.
Πριν όμως φτάσουμε στον κομβικό ρόλο της Τουρκίας είναι χρήσιμο να επισημάνουμε ότι η Ρωσία πρόσφατα βρέθηκε μπλεγμένη σε μια αποτυχούσα απόπειρα κινήματος στο Μοντενέγκρο, ενθάρρυνε την Σερβία σε νέα αντιπαράθεση με το Κόσσοβο και άρχισε να προσεγγίζει δυναμικά την Βουλγαρία η οποία πάντοτε, με το ένα πόδι στην Δύση και το άλλο στην Ανατολή, ισορροπεί μεταξύ των δύο.
Ο νέος Πρόεδρος της Βουλγαρίας κ. Ράντεφ αφού δήλωσε την παραμονή της χώρας του στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, επανέφερε τους “βαθείς ιστορικούς δεσμούς” της Βουλγαρίας με την Ρωσία.
Η φτωχή Βουλγαρία, παρά την είσοδο της στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ δεν είδε απτή οικονομική πρόοδο, είδε την διαφθορά και τον ολιγαρχισμό να αυξάνονται και πρόσφατα είδε τον Βουλγαρικό εθνικισμό να αυξάνει και να στρέφεται προς την Ρωσία. Αυτό συνδυαζόμενο με την σημαντική οικονομική και ενεργειακή εξάρτηση που έχει η Βουλγαρία από την Ρωσία αυξάνει την τάση για Βουλγαρική στροφή προς την Ρωσία.
Εξ άλλου ο κ. Πούτιν δεν μένει αδρανής σε τέτοιες ευκαιρίες. Αυτό αποδείχθηκε πρόσφατα με την προσέγγιση που επέτυχε και με τον δικτατορικό ηγέτη της Ουγγαρίας κ. Ορμπάν.
Ακόμη και στα Σκόπια, όπου οι Ρώσοι ελκύουν τώρα τον μονομανή ηγέτη τους με την βοήθεια και των Τούρκων, και υπογραμμίζοντας την Δυτική αδιαφορία για αυτόν και το φάσμα της Μεγάλης Αλβανίας, του προσφέρουν την στήριξη που δεν βρίσκει στην Ευρώπη.
Οι μεγαλύτερες όμως δυνατότητες στην Ρωσική γεωπολιτική θεώρηση δόθηκαν από την Τουρκία.
Αυτό δεν ήταν επίτευγμα των Ρώσων τόσο όσο επιλογή του, επιεικώς μεγαλομανούς, κ. Ερντογάν και των φιλοδοξιών του να αποκτήσει τις σουλτανικές εξουσίες στο εσωτερικό και την ανάκτηση του Οθωμανικού κύρους και ισχύος στο εξωτερικό.
Οι Ρώσοι όμως, με αριστοτεχνικό γεωπολιτικό ρεαλισμό, έχοντας διαβλέψει εις βάθος τον χαρακτήρα του κ. Ερντογάν και τις εξ αυτού παρορμήσεις του, υπόγεια και με μαεστρία κατήφθηναν τις πράξεις του, έτσι ώστε να αντλήσουν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη, από τις δικές του επιλογές.
Γνωρίζοντας άριστα την εχθρότητα του προς τους Κούρδους, του επέτρεψαν να εισβάλει και να χωρίσει τα Σύρο-Κουρδικά εδάφη, υποχρεώνοντας τον όμως να αποδεχθεί, έστω και πλαγίως τον Άσσαντ, αλλά οριοθετώντας την προέλαση του, έστω και με “κατά λάθος” βομβαρδισμούς του, φέρνοντας έτσι, τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, σε δύσκολη θέση.
Οι ΗΠΑ επιθυμούν το Κουρδικό κράτος που θα δώσει στρατηγικό βάθος στο Ισραήλ, αλλά και το οποίο θα ισχυροποιήσει την αμερικανική παρουσία απέναντι στο Ιράν, το οποίο θα ανεβάσει πάλι την εξάρτηση από τις ΗΠΑ των Αραβικών Χωρών της Μέσης Ανατολής.
Οι ΗΠΑ όμως κατόπιν της άδειας που έδωσε ο κ. Πούτιν στον κ. Ερντογάν για εισβολή στην Συρία, πρέπει να αποφασίσουν αν είναι με την Τουρκία ή με τους Κούρδους. Οι ΗΠΑ είναι ζημιωμένες με όποια επιλογή τους.
Οι ΗΠΑ αν έχουν να επιλέξουν, αναμφισβήτητα επέλεξαν τους Κούρδους, απαγορεύοντας αλλά μη δημοσιοποιώντας πολύ, στον κ. Ερντογάν να συμμετέχει στην ανακατάληψη της Ράκκα και να εισέλθει στο Μανμπίζ, αναπτύσσοντας αμερικανικά τεθωρακισμένα εκεί.
Το μήνυμα είναι σαφές, έγινε σαφέστερο με την ανάπτυξη πυροβολαρχίας αμερικανών πεζοναυτών, των οποίων η αποστολή είναι να στηρίξουν την, κυρίως Κουρδική, επίθεση στην Ράκκα.
Μέχρι το τουρκικό δημοψήφισμα οι Αμερικανοί δεν θέλουν να εκθέσουν άλλο τον κ. Ερντογάν για να μην χρεωθούν την καταψήφιση του. Ο κ. Ερντογάν έδειξε ήδη την δυσαρέσκεια του κόβοντας τις γραμμές τροφοδοσίας των ΗΠΑ στις φιλικές τους δυνάμεις εντός της Συρίας προς μεγάλη ικανοποίηση των Ρώσων και του Άσσαντ.
Από εκεί και μετά τα πράγματα αλλάζουν πάλι.
Οι Ρώσοι όμως δεν σταμάτησαν εκεί. Με φραστικές παροτρύνσεις των ρωσικών think tanks, ανέπτυξαν τα δικαιώματα των Τούρκων έναντι της Δύσης και ο κ. Ερντογάν, καταπίνοντας το δόλωμα, άρχισε τις απειλές κατά της Ελλάδας, με αριστοτεχνική ρωσική πολιτικοστρατιωτική αδράνεια επί του θέματος, άσχετα αν στην ουσία δεν επιθυμούν η διαδρομή των πλοίων τους στο Αιγαίο να μετατραπεί σε πολεμική ζώνη. Το κόστος “συμμαζέματος” της Τουρκίας το πλήρωσαν και πάλι οι Αμερικανοί.
Η ρήξη Ερντογάν με την Ευρώπη, που έφτασε μέχρι σημείου επιστροφής των Ολλανδικών αγελάδων της Τουρκίας(!), έγινε και αυτή με ρωσική ενθάρρυνση, άσχετα αν το τίμημα το πλήρωσαν Ρώσοι διπλωμάτες.
Το σχέδιο των Ρώσων είναι να απομακρύνουν όσο το δυνατόν περισσότερο την Τουρκία από την Δύση, και στην ευτυχή για αυτούς περίπτωση ρήξης της Τουρκίας με την Δύση, να την εξαρτήσουν απόλυτα από το άρμα τους.
Όλα αυτά όμως δεν οφείλονται μόνο στην γεωπολιτική και γεωστρατηγική μαεστρία των Ρώσων. Οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην διστακτικότητα και ασάφεια της Αμερικανικής Πολιτικής για την περιοχή, η οποία θολώθηκε ακόμη περισσότερο με τις παλινωδίες του κ. Τραμπ.
Μέχρις ότου εκφρασθεί με σαφήνεια η αμερικανική Γεωστρατηγική για την περιοχή, οι Ρώσοι έχουν θέσει θέματα Βαλτικών χωρών, Ανατολικής Ευρώπης, Μέσης Ανατολής, Βόρειας Αφρικής και τώρα στην μόνιμη, εν δυνάμει, πυριτιδαποθήκη όλης αυτής της περιοχής, τα Βαλκάνια.
Αναμένοντας την Αμερικανική Πολιτική, τα Βαλκάνια που τίποτε δεν έμαθαν και τίποτα δεν ξέχασαν μετά από αιώνες πολέμου μεταξύ των, γίνονται πάλι κέντρο αναταραχής στην Ευρώπη με ανυπολόγιστες συνέπειες.