Του Στέλιου Συρμόγλου
Στην Ελλάδα της κοινωνικής εξαθλίωσης, αλλά και της ελαφρότητας εν πολλοίς, όλα παραδίδονται στη "γοητεία" της σιωπής. Ολα έχουν ημερομηνία λήξης, που μεγιστοποιεί την πολιτική αυθαιρεσία, που γίνεται πεπραγμένο τυποποίησης και πρόκληση για περισσότερη πολιτική κοροιδία και απάτη.
Η κοινωνική σιωπή κατακερματίζει κάθε αντίδραση. Η δε σιγή, η βαθύτερη αυτή παραλλαγή της σιωπής, είναι πάντα "υπαρκτό πρόσωπο" στην αποδοχή του τραγικού και του γελοίου της πολιτικής.
Σε φιλοσοφικό και μεταφυσικό επίπεδο, η σιωπή δηλώνει τη σιγή της ματαιότητας και΄το δέος του απρόσμενου. Διερευνά με το δικό της ρυθμό την εσώτατη σχέση υποκειμένου και αντικειμένου και ποτέ δεν παρουσιάζεται σαν απλή διαδικασία διασυνδετικής ερμηνείας.
Σε κοινωνικό επίπεδο, ωστόσο, τα μεγέθη της σιωπής είναι γεωμετρικά σχήματα που "πανικοβάλλουν" με την απεριόριστη αύξηση των διαστάσεών τους. Είναι σταθμός, αλλά και αφετηρία της ολοκληρωτικής αντίληψης των κυβερνώντων σε τούτη τη χώρα.
Είναι ένας τρόπος χρονομέτρησης της κάθε είδους κοινωνικής και πολιτικής αλλαγής, ενώ προσφέρει την αγωνία της ανασφάλειας και συντηρεί τον κοινωνικό φόβο. Είναι ταυτόχρονα "θέαμα" από κοινωνιολογική άποψη, όταν διατρέχει μια ολόκληρη κοινωνία. Και "θέμα" για τους ειδικούς της πολιτικής και κοινωνικής ψυχολογίας.
Στην Ελλάδα των μνημονίων,της αδιαπραγμάτευτης αποδοχής των τετελεσμένων, της απύθμενης πολιτικής θρασύτητας, η σισυφιακή σιωπή της κοινωνίας ταυτίζεται με την "αποδοχή" των πολιτικών χειρισμών και αποφάσεων. Αν προσπαθήσουμε να αντιληφθούμε το μέγεθος και τα σχήματα της σιωπής μας, στο πλαίσιο της οδυνηρής κοινωνικής πραγματικότητας, με τα όποια εμβόλιμα συναισθήματα, θα αισθανθούμε το μέγιστο και το ελάχιστο που μπορεί να καταφέρει μια κοινωνία.
Αν πάλι, η όποια φοβία μας ή το όποιο "βόλεμα" μας, δεν μας επιτρέπουν να δούμε κατάματα την τραγικότητα της κατάστασης, που δεν είναι απλώς "τραγικότητα" των άλλων, θα συνειδητοποιήσουμε σύντομα ότι η "σιωπή" μας οριοθετεί την οδύνη, τον κοινωνικό πόνο και αποτελεί μέγιστη "προσφορά" στην πολιτική απάτη!..
Και θα έρθει η σειρά μας να "συναντήσουμε" την οδύνη. Να "συνταχθούμε" με την τραγική πραγματικότητα των "άλλων", που τώρα τη βιώνουμε ως "θέαμα" απολαμβάνοντας το καφέ μας ή τους μεζέδες μας σε κάποιο εστιατόριο, κουβεντιάζοντας για θέματα αλλότρια ή ανοητολογώντας και προσπαθώντας να μη βγάζουμε τις παρωπίδες μας, ώστε να βλέπουμε την αθλιότητα γύρω μας.
Και κάποιοι προσπαθούν, έστω με κάποια ευκαιριακά φιλάνθρωπα συναισθήματα, άντε και με κάποια υβριστική αντίδραση σε στενή κοινωνική συνάθροιση, απομονωμένοι πάντα στη σιωπή τους να καλύψουν μέρος της ενοχής τους.
Χωρίς να το καταλάβουμε βέβαια, θα βρεθούμε στην ίδια μοίρα με αυτούς που οικτίρουμε, με τους δεινοπαθούντες, όλους αυτούς που με "βουβά μάτια" οδηγούνται στη "σφαγή" ως το κληρωθέν είδος της κοινωνικής και προσωπικής εξαφάνισης. Ολους αυτούς που παραδίδονται στην ερημιά της ζωής. Θα "συγχρονιστούμε" με το ρυθμό που επιβάλλει η ένδεια.
Μόνο που όσοι για λόγους που ανάγονται στη δική μας εκτίμηση σιωπούμε, θα βιώσουμε τις διαστάσεις της ένδειας ως "πτωχοί τω πνεύματι". Και τότε μόνο θα συνειδητοποιήσουμε ότι η σιωπή μας αποτελούσε το "ιδανικό" δραματικό σκηνικό, για το κοινωνικό και πολιτικό πάραλογο. Οτι η σιωπή μας ως απότοκος της αδιαφορίας μας, της φοβικής μας στάσης, των εκατοντάδων προσχηματικών μας δικαιολογιών και της εθιστικής μας λογικής "τι με νοιάζει εμένα...", θα μετατραπεί σε θεική επίκληση και παράπονο του τύπου: "Γιατί σε εμένα Θεέ μου!..".
Ε,τότε θα είναι αργά. Θα αποδειχθεί ότι η σιωπή μας αποτελούσε κλιμακούμενη μαρτυρία αδιαφορίας, που εν τέλει δοκιμάζει σπαρακτικά την κοινωνική μας παρουσία, όταν κι οσάκις τη καταγράφει η ραγιάδικη νοοτροπία μας.
Και η όποια στάση και άρνηση χάρη της σιωπής μας, θα αποδειχθεί άρνηση της λειτουργίας της ιστορίας, άρνηση της κοινωνικής ευαισθησίας, άρνηση του προνομίου της εθνικής εγρήγορσης και άρνηση του αισθήματος της ελευθερίας, που διαφοροποιεί τον άνθρωπο από το ζώο.